Giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2021: "Hạnh phúc là giải được bài toán khó"

Ông Phùng Văn Đồng được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt tiêu chuẩn giáo sư năm 2021. Sinh năm 1981, ông Phùng Văn Đồng trở thành giáo sư trẻ nhất năm 2021. Hiện, ông là trưởng nhóm nghiên cứu mạnh ngành Vật lý của trường Đại học Phenikaa.

Chia sẻ cảm xúc khi trở thành giáo sư trẻ nhất năm 2021, ông Phùng Văn Đồng nói: "Đây là vinh dự lớn của tôi, của gia đình, và của nhà trường nơi tôi công tác".

GS Đồng cho rằng, trở thành giáo sư khi còn trẻ nghĩa là ông sẽ có nhiều thời gian và cơ hội để đóng góp vào nghiên cứu khoa học, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

"Là trưởng nhóm nghiên cứu mạnh về vật lý năng lượng cao và vũ trụ học của trường ĐH Phenikaa, tôi đang đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu trong nhóm, nhằm tạo ra những kết quả nghiên cứu đột phá và ảnh hưởng trong cộng đồng khoa học quốc tế.

Là chủ trì chương trình đào tạo vật lý tài năng của trường, chúng tôi đang nỗ lực đào tạo ra những cử nhân vật lý giỏi, nhằm chuyển tiếp nghiên cứu sinh, bổ sung nguồn nhân lực nghiên cứu tinh hoa cho đất nước", GS Đồng cho biết.

Sau khi đã đạt được nhiều thành tựu trong nghiên cứu và có những bài báo khoa học chất lượng quốc tế, GS Đồng khẳng định sẽ tiếp tục phát triển hướng nghiên cứu: "Vấn đề khối lượng neutrino và sự tồn tại phổ biến của vật chất tối là hai bài toán hóc búa, có liên quan với nhau và ảnh hưởng ý nghĩa đến sự hình thành và diễn tiến của vũ trụ. Các nghiên cứu của chúng tôi đang triển khai nhằm vén mở những bí ẩn đó".

Trong quá trình nghiên cứu khoa học, đào tạo nghiên cứu, cũng như nhiều nhà nghiên cứu khác, Giáo sư 8x cũng gặp phải khá nhiều khó khăn trong quá trình làm việc. 

Ông nói: "Khó khăn trong nghiên cứu là bị kẹt trước các bài toán ý nghĩa, chưa có lối thoát. Thời gian này tốn rất nhiều năng lượng để tìm lời giải. Thường suy nghĩ đủ, tính toán đủ và thảo luận đủ thì ánh sáng cuối đường hầm xuất hiện và bất ngờ, đem lại cảm giác khó tả".

Theo GS Đồng, niềm hạnh phúc của những người làm nghiên cứu là khi giải được những bài toán khó, đặc biệt là khi bỏ ra rất nhiều công sức để đi tới được kết quả cuối cùng.

GS Đồng tâm sự: "Tôi thường làm những vấn đề phức tạp trở nên đơn giản, sao cho đồng nghiệp, nghiên cứu sinh, và sinh viên có thể hiểu được. Tuy nhiên, cái khó nhất là họ phải có tính độc lập và phản biện vấn đề, dần dần lĩnh hội kiến thức, giải quyết bài toán. Thực tế có một số bạn không vượt qua được. Những bạn làm được điều đó sẽ tiến xa trên con đường nghiên cứu".

Điều mà vị giáo sư 8x còn đang trăn trở là làm sao phát triển các lớp nhân lực kế cận cho công tác nghiên cứu khoa học trong nước, nhất là trong ngành vật lý năng lượng cao và vũ trụ học.

Mặc dù vậy, giáo sư tỏ ra lạc quan: "Tôi nhận thấy lực lượng nghiên cứu trẻ đang khá phát triển, nhất là ngành vật lý, vật liệu, hóa sinh và môi trường, một phần được đào tạo trong nước và phần đông đã hoàn thành tiến sĩ từ nước ngoài về. Đây là lực lượng cần được trọng dụng, ưu tiên phát triển. Họ chính là những người thầy, sẽ đào tạo ra những thế hệ trẻ hơn, nghiên cứu tốt hơn cho đất nước.

Ngoài ra, để có nguồn nhân lực nghiên cứu dồi dào và mạnh trong tương lai, nhằm sánh ngang với các nước phát triển, Nhà nước cần có chiến lược phát triển và đầu tư cụ thể, tham vấn các chuyên gia xuất sắc trong và ngoài nước. Cần hoạch định đa dạng các hướng nghiên cứu, bổ nhiệm giáo sư và chuyên gia vào đó, nhận nhiệm vụ nghiên cứu và đào tạo trực tiếp, cũng như giới thiệu, gửi học sinh trong nước ra nước ngoài đào tạo". 

Giáo sư Phùng Văn Đồng cũng gợi mở thêm rằng cần tận dụng sự đóng góp vào phát triển khoa học từ các trường tư, kêu gọi sự tham gia của cộng đồng khoa học quốc tế đến Việt Nam làm việc và đào tạo. Ông Đồng dẫn chứng rằng đây là bài học có ích từ các nước như Trung Quốc và Singapore.       

Mặt khác, Giáo sư Đồng thẳng thắn chỉ ra rằng, các nghiên cứu viên Việt rất giỏi, nhưng tính hợp tác trong nghiên cứu và trách nhiệm với đào tạo nguồn nhân lực chưa cao. "Thực vậy, khi có trao đổi khoa học và hoạt động đào tạo mạnh mẽ, các bạn sẽ đi xa hơn nhiều với các ý tưởng nghiên cứu, dần dần giải quyết các bài toán lớn. Trong nhóm chúng tôi, các thành viên cần phát huy hai vai trò đó".

Trong tương lai, là trưởng nhóm nghiên cứu mạnh đầu tàu, Giáo sư Đồng đặt ra mục tiêu rõ ràng trong công việc là nhằm giải quyết những vấn đề cốt lõi của vật lý năng lượng cao, như khối lượng neutrino, bất đối xứng vật chất phản vật chất, vật chất tối, và năng lượng tối.

"Những giả thuyết này một khi được vén mở, chúng sẽ đóng góp ý nghĩa vào sự hiểu biết của chúng ta về vũ trụ sau Bigbang, diễn tiến, trạng thái ngày nay và số phận của nó", Giáo sư Phùng Văn Đồng gợi mở vấn đề.