Giảng viên đại học "như ca sĩ chạy show", Thứ trưởng nhắc nhở trường

Giảng viên ít lên văn phòng ngồi làm việc

GS.TS Vũ Văn Yêm, Đại học Bách khoa Hà Nội, đã nói như vậy tại Hội nghị tập huấn triển khai Thông tư 01/2024/TT-BGDĐT về chuẩn cơ sở giáo dục đại học do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức tại TPHCM ngày 22/3.

Khi trình bày về một số tiêu chí theo tình hình thực tế của trường trên cơ sở các tiêu chuẩn của Thông tư 01, ông Vũ Văn Yêm nêu khó khăn trong bài toán tỷ lệ giảng viên.

Ông cho biết tỷ lệ người học trên giảng viên ở các nước châu Âu là khoảng 15-16 người học/giảng viên, các đại học nghiên cứu ở Mỹ là 11-12 người học/giảng viên. Tiêu chuẩn theo Thông tư 01 của Bộ đưa ra cho các trường đại học Việt Nam là không cao hơn 40 người học/giảng viên.

Ông cho rằng với tỷ lệ sinh viên trên giảng viên quá lớn sẽ ảnh hưởng chất lượng đào tạo nhưng nếu quy định thấp thì ảnh hưởng hiệu quả đầu tư.

Liên quan đến giảng viên, Thông tư 01 còn quy định 70% giảng viên toàn thời gian được bố trí nơi làm việc tại trường, tối thiểu 6m2/người. Theo ông Yêm, đây là một thách thức lớn đối với các trường đại học.

Ông Yêm ví chuyện đi làm của giảng viên đại học ở Việt Nam như ca sĩ chạy show, chỉ đến trường khi có tiết dạy, dạy xong rồi về, đôi khi vài tuần không đến trường.

"Tôi cho rằng phải thay đổi. Giảng viên phải có không gian, chỗ ngồi làm việc, trao đổi với sinh viên. Không tập trung làm việc thì đừng nói đến phát triển", ông Yêm nói.

Đại diện trường đại học khác nêu quan điểm cần xem lại chỉ số này vì đầu tư đủ phòng làm việc cho toàn bộ giảng viên đòi hỏi diện tích không nhỏ, đồng thời, có thể lãng phí khi nhiều giảng viên chỉ đến trường khi có giờ dạy.

Trả lời thắc mắc, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn cho rằng giảng viên là viên chức nhưng đồng thời cũng là người lao động. Ngoài thời gian lên lớp, họ còn soạn bài giảng, trao đổi với sinh viên, nghiên cứu, tham gia hoạt động chuyên môn, sinh hoạt nghiệp vụ... Chính vì thế, các trường cần đầu tư chỗ ngồi làm việc cho giảng viên.

"Nếu có đủ phòng làm việc nhưng giảng viên không đến trường thì các trường cần xem lại cách quản trị của mình", Thứ trưởng nói.

Sẽ giải thể trường đại học không đạt chuẩn

Liên quan đến chế tài của Thông tư 01, ông Lê Việt Phương, Trường Đại học Nha Trang, đặt câu hỏi khi ban hành bộ tiêu chuẩn cơ sở giáo dục đại học, nếu các trường không đạt chuẩn thì Bộ có chế tài gì không.

Ông Phương nói Thông tư 01 quy định 70% giảng viên phải trong độ tuổi lao động nhưng quy định mở ngành, duy trì ngành và xác định chỉ tiêu yêu cầu phải có giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ. Không có đội ngũ này, ngành học có khả năng bị đóng.

Vì thế, để đáp ứng tiêu chí mở, duy trì ngành học, trường sẽ gặp khó với tiêu chuẩn của Thông tư 01. Nếu không có chế tài nào cho Thông tư 01, các trường sẽ ưu tiên đảm bảo điều kiện mở ngành, tuyển sinh hơn.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho biết tiêu chuẩn đưa ra để các trường thực hiện, tự so sánh với nhau và công khai để người học, xã hội đánh giá và sẽ có chế tài với những trường không đạt tiêu chuẩn quy định.

Bộ yêu cầu cuối năm 2025 các trường phải đạt được tất cả chỉ số, tiêu chí. Riêng tiêu chí về diện tích đất đến 2030 mới áp dụng. Đến năm 2025, nhiều khả năng Bộ đã sửa đổi, bổ sung xong Nghị định 04 xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục và có thể áp dụng nghị định này để đưa ra các chế tài cho những trường không đạt tiêu chuẩn.

Cùng với đó, trong thời gian tới, khi điều chỉnh, bổ sung các thông tư quy định các điều kiện tuyển sinh, mở ngành, Bộ sẽ điều chỉnh các tiêu chí cho phù hợp, tương thích với Thông tư 01.

Ông Sơn nhấn mạnh vấn đề chuẩn cơ sở giáo dục đào tạo không chỉ liên quan đến chỉ tiêu tuyển sinh, mở ngành mà rộng hơn là vấn đề sắp xếp, quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học. Khi quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học được phê duyệt.

"Nếu không đạt các chỉ số, các trường có 3 năm để củng cố, cải tiến bộ máy. Đến 2028, vẫn không đạt, các trường có thể bị dừng tuyển sinh, đình chỉ hoạt động đào tạo đến khi toàn bộ sinh viên đã ra trường thì giải thể trường. Đó là chế tài mạnh nhất", ông Sơn nói.

Thứ trưởng nhấn mạnh không thể để một trường yếu kém về năng lực, tài chính và các chỉ số khác cứ hoạt động như những trường khác, đơn cử như một trường quốc tế ở TPHCM gặp vấn đề về tài chính, hoạt động dạy học tạm dừng, bao nhiêu học sinh, gia đình khốn đốn.