Giải Nhất HSG quốc gia: Học Lịch sử bằng sơ đồ tư duy

Năm ngoái, khi là học sinh lớp 11C2, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An), Ngũ Thị Hà Trang đã góp mặt vào đội tuyển dự thi HSG quốc gia môn Lịch sử và giành được giải Nhì. Mặc dù vậy, năm nay, khi cô giáo thông báo Hà Trang đoạt giải Nhất môn Lịch sử kỳ thi HSG Quốc gia năm học 2016-2017 và là thí sinh duy nhất của đội tuyển Lịch sử của tỉnh Nghệ An đạt giải cao nhất này, cô học trò đã rất “bất ngờ, sốc, không thể tin được”.

Ngũ Thị Hà Trang (SN 1999, trú xã Hưng Đạo, Hưng Nguyên, Nghệ An) đến với môn Lịch sử cũng khá tình cờ. Năm cấp 2, Trang bị cuốn hút bởi những giờ dạy môn Lịch sử của cô giáo Nguyễn Thị Trinh (Trường THCS Lê Hồng Phong, huyện Hưng Nguyên) rồi yêu môn Lịch sử này lúc nào không hay. Trang mạnh dạn đăng kí tham dự kỳ thi HSG môn Lịch sử cấp trường rồi lọt vào đội tuyển thi HSG huyện, HSG tỉnh. Năm lớp 9, Trang đoạt giải Nhì HSG cấp tỉnh môn Lịch sử.

Thấy con gái yêu thích và có năng khiếu với mới môn học này, mẹ Trang - cũng là một giáo viên, động viên con gái theo đuổi đam mê. Được sự định hướng của bố mẹ, Trang đăng kí dự thi vào lớp chuyên Sử, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu.

“Vào đây, môi trường học tập tốt, giáo viên giỏi, em có thêm nhiều cơ hội để học hỏi hơn. Em được các thầy cô giáo, các bạn, nhất là cô giáo chủ nhiệm Bùi Thị Bích Hậu giúp đỡ, dìu dắt rất nhiều. Với cách giảng sống động, kết hợp với tư liệu bằng hình ảnh, phim và những câu chuyện bên lề của cô, các bài giảng của cô luôn hấp dẫn và tạo được sự hứng khởi cho học sinh”, Hà Trang chia sẻ.

Năm học 2015-2016, khi đang là học sinh khối 11, Hà Trang được gọi tập trung ôn thi cùng đội tuyển HSG quốc gia với các anh chị lớp 12. Trang đã phải cố gắng, nỗ lực rất nhiều để “học đuổi” kịp chương trình 12. Kỳ thi đó, Trang xuất sắc giành giải Nhì quốc gia môn Lịch sử. Kỳ thi năm nay, thành tích của Trang được cải thiện, em xuất sắc giành giải Nhất duy nhất của đội tuyển dự thi HSG quốc gia môn Lịch sử. Mặc dù đã cố gắng hết mình nhưng Hà Trang vẫn bất ngờ với kết quả của mình bởi bản thân em chưa hoàn toàn hài lòng với bài thi của mình.

Chia sẻ về bí quyết của mình, Hà Trang nói: “Lịch sử không phải là những sự kiện, những con số khô khan. Tuy nhiên, kiến thức môn học rất đồ sộ, bởi vậy, cần phải biết tóm lược các ý chính và làm rõ được bản chất của vấn đề. Thường thì mỗi sự kiện lịch sử được em hệ thống lại bằng sơ đôi tư duy hình cây. Các sơ đồ ấy được trình bày theo cách “bổ dọc” hoặc “xẻ ngang” vấn đề. Từ các ý chính đó, mình sẽ triển khai sâu hơn. Học sử, cần phải đọc nhiều, nắm vững kiến thức trong sách giáo khoa, sưu tầm thêm tài liệu, xem thời sự để củng cố kiến thức thực tiễn”.

Một bí quyết nữa của Trang là tích cực học nhóm với các bạn. Với 1 câu hỏi đưa ra, việc tranh luận, bàn thảo sẽ giúp nhau nắm vững kiến thức và nhớ lâu hơn. Trước một câu hỏi khó, Trang không ngần ngại hỏi cô giáo, hỏi các bạn để có được đáp án chính xác nhất.

Trang tự nhận mình không phải là “mọt sách” nhưng đã ngồi vào bàn là tập trung tuyệt đối. Những lúc cảm thấy không thể tập trung được, Trang sẽ đi ngủ hoặc chọn thời điểm khác phù hợp, miễn là mình không bị phân tâm bởi môi trường xung quanh. Với Trang, ngoài đam mê, cần phải tự giác và tự mình đặt ra nguyên tắc riêng. Mẹ công tác ở một trường tiểu học cách nhà hơn 60 km, cuối tuần mới về nhà. Bố Trang trước đây làm việc ở huyện Anh Sơn, cách nhà gần 100 km.

Sau khi học tiểu học tại trường mẹ công tác, Trang chuyển về sống với ông bà ở quê để đi học cấp 2. Ông bà già yếu, bố mẹ lại không ở nhà nên Trang phải tự lập tất cả, từ sinh hoạt đến học tập. Với sự bảo ban của ông bà, Trang luôn giành được thành tích xuất sắc trong học tập. Hè vừa rồi, người bà yêu quý của Trang qua đời. Đầu tháng 1/2017, ngay trước thời điểm Trang đi thi chỉ một buổi thì ông nội cũng rời xa Trang. Sự mất mát thực sự là cú sốc lớn đối với em. Vượt qua nỗi mất mát, hụt hẫng đó, Trang cùng các bạn lên đường đi thi và giành được kết quả cao nhất, như một món quà gửi tới ông bà nội thân yêu của mình.

Cô Bùi Thị Bích Hậu - giáo viên chủ nhiệm lớp 12C2, chủ nhiệm đội tuyển quốc gia và tổ trưởng chuyên môn tổ Sử - Địa - Giáo dục công dân, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu cho biết: “Biến cố gia đình xảy ra ngay trước thời điểm thi HSG quốc gia, thầy cô, bạn bè đã động viên Trang rất nhiều. Sau khi suy nghĩ kỹ, em quyết định sẽ tham dự kỳ thi, để không phụ sự kỳ vọng và yêu thương, chăm sóc của ông. Nhìn Trang bước vào phòng thi với đôi mắt sưng húp vì khóc thương ông, tôi thương và rất lo cho em.

Với tôi, kết quả mà Trang giành được là hoàn toàn xứng đáng, đó là sự cố gắng nỗ lực của một học trò có đam mê, có nền tảng kiến thức tốt và rất có bản lĩnh”.

Chia sẻ về dự định tương lai của mình, Hà Trang cho hay, em đang đứng trước hai sự lựa chọn, hoặc là đăng kí vào trường luật hoặc theo đuổi ngành Sư phạm. “Có lẽ em sẽ gắn bó với môn Lịch sử, sẽ là một giáo viên Sử, truyền kiến thức và đam mê cho các em”, Trang tâm sự.

Hoàng Lam