Dòng họ hiếu học ở Tây Nguyên

Dòng họ hiếu học gốc gác “xứ Quảng”

Dừng chân ở ngã tư Nam Đà - nơi dân cư có vẻ đông đúc và náo nhiệt nhất của xã, nghe chúng tôi hỏi chuyện về dòng họ Trương Văn "trứ danh" hiếu học ở vùng này, một người đàn ông tóc điểm bạc, đang châm điếu thuốc cười bảo: “Cậu tìm đúng chỗ rồi đấy! Tôi nói không phải khen chứ ở xã tôi ít có dòng họ nào mà con cháu chăm học và học giỏi như vậy! Vừa qua tôi còn thấy có một đoàn làm phim không biết từ đâu đến mà họ quay phim suốt một buổi về dòng họ này”.

Trò chuyện một lúc lâu, chúng tôi lại hỏi đường tìm vào UBND xã, khi nghe chúng tôi muốn tìm hiểu về dòng họ Trương Văn, một cán bộ văn hóa - xã hội của xã này đã lấy máy gọi ngay cho ông Trưởng tộc bảo: “Bác ơi! bác lên xã ngay vì có phóng viên người ta muốn tìm hiểu về dòng họ của bác

Một lúc sau nghe đâu ông Trưởng tộc đang có việc đột xuất nên đã cử ông Chi hội trưởng Chi hội khuyến học của dòng họ lên xã đón chúng tôi. Tiếp chúng tôi trong căn nhà khang trang của một người con cháu trong dòng họ - nơi lưu giữ những kỷ vật, nhiều bằng khen, giấy khen và danh hiệu… ông Trương Văn Minh - Chi hội trưởng Chi hội khuyến học dòng họ Trương Văn lần giở những trang ghi chép về dòng họ rồi cho biết: Dòng họ Trương Văn, xã Nam Đà vốn là một chi ở của dòng họ Trương Văn ở phường An Phú, TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam.

Sau giải phóng, những năm 1976 - 1977, vì lúc đó ở quê không đất đai canh tác, nghèo đói bủa vây nên một số người trong dòng họ đã theo chủ trương đi kinh tế mới của Nhà nước lên Tây Nguyên lập nghiệp. Ban đầu khi mới đặt chân tới Nam Đà chỉ có 5 hộ dân, đến nay dòng họ Trương Văn có tổng thể 23 hộ, hơn 100 khẩu sinh sống chủ yếu ở thôn Nam Phú, và một số thôn lân cận khác trên địa bàn xã Nam Đà như: Nam Thạnh, Nam Sơn, Nam Thắng và Nam Anh.

Ông Trương Hoàng - đại diện Tộc trưởng tộc Trương Văn cho biết, dòng họ Trương Văn, xã Nam Đà người học ít nhất cũng tốt nghiệp THPT, con cháu trong dòng họ đi học không hề có hạnh kiểm kém. “Có cái gì mà quý được như việc học, việc học được ví như đi đãi vàng cơ mà! Trên đời này mọi công việc đều do cái học mà ra, như tôi năm nay đã 70 tuổi mà còn làm Chủ tịch Hội người cao tuổi xã Nam Đà cũng là nhờ mấy cái chữ mà ra, chứ không có chữ thì ai dùng mình làm gì. Học giỏi hay học dở là tùy khả năng của mỗi người, nhưng ở dòng họ tôi, học bạ của các cháu thì tuyệt đối không có hạnh kiểm kém”, ông Hoàng chia sẻ.

Dòng họ “nói không” với bỏ học

Theo các cụ cao niên trong dòng họ, hơn 10 năm qua dòng họ Trương Văn, xã Nam Đà không có con cháu bỏ học, nghỉ học. Mấy năm trở lại đây, con cháu trong dòng họ đỗ đạt rất cao, có người đã học đến thạc sỹ, hàng chục người thi đỗ vào các trường ĐH, CĐ có uy tín trên cả nước. Điển hình như năm học 2012-2013, dòng họ Trương Văn, xã Nam Đà có 50 cháu, chắt đi học, trong đó có 19 người học ĐH, CĐ.

Ông Trương Văn Tùng, hiện đang là Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã Đắk Sôr (huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông) - một người con cháu trong dòng học Trương Văn - kể, ông có một người con tên là Trương Văn Th. từ một người chểnh mảng việc học hành sau đã vươn lên học tốt.

Không ít lần Th. đã có ý định bỏ học đi làm kiếm tiền phục vụ tiêu xài cá nhân nhưng dòng họ, gia đình đã kịp thời phát hiện, sớm chấn chỉnh, nhờ vậy Th. đã thay đổi hoàn toàn suy nghĩ. Từ một cậu học trò có học lực trung bình năm lớp 10, Th. đã đạt danh hiệu học sinh tiên tiến 2 năm cuối cấp THPT và sau đó thi đỗ vào trường ĐH Nông lâm TP HCM và ĐH Mở TP HCM.

Trong khi đó, ông Trương Văn Minh - Chi hội trưởng Chi hội khuyến học dòng họ Trương Văn thì có một người con tên là Trương Lê Văn C. khi còn học THPT từng nghỉ học không phép đến 30 buổi vì chứng nghiện game. Theo lời ông Minh, có thời điểm C. bỏ nhà đi cả tuần liền để qua TP Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) đắm mình trong những trò chơi game đầy “ma lực” trên mạng. Thế nhưng sau đó được dòng họ, gia đình phát hiện, động viên kịp thời, C. đã tỉnh ngộ, đoạn tuyệt với game để quay lại con đường học tập.

Điều đáng ghi nhận là từ một học sinh khá ở năm học lớp 10, lớp 11, C. đã tiến bộ vượt bậc khi đạt học sinh giỏi toàn diện năm lớp 12. Hiện nay C. đang theo học năm thứ 4 - ĐH Công nghệ thông tin - ĐH Quốc gia TPHCM.

Clip ông Trương Văn Minh - Chi hội trưởng Chi hội khuyến học dòng họ Trương Văn lần giở những kỷ vật, bằng khen của dòng họ.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Nguyễn Tưởng - Phó Chủ tịch UBND xã Nam Đà, Chủ tịch Hội khuyến học xã này cho biết, dòng họ Trương Văn là dòng họ có phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển mạnh nhất xã Nam Đà; đi cùng với đó hoạt động khuyến học của dòng họ này được tổ chức rất quy mô, bài bản.

Ghi nhận những đóng góp trong phong trào khuyến học, khuyến tài của dòng họ Trương Văn (xã Nam Đà, huyện Krông Nô), mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông đã đích thân tặng Bằng khen cho dòng họ này vì “Đã có thành tích xuất sắc trong phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập”.

Bên cạnh có, dòng họ Trương Văn, xã Nam Đà còn được Hội khuyến học tỉnh Đắk Nông tặng nhiều giấy khen và được đánh giá là dòng họ có nhiều đóng góp thiết thực cho phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ở tỉnh này.

Viết Hảo