Cùng chuyên gia "bắt trend" để đồng hành cùng con chọn đúng ngành nghề tương lai

Ông Tôn Quang Cường là chuyên gia giáo dục có 23 năm công tác tại Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN).

Ông có thể phân tích về xu hướng lựa chọn ngành nghề trong xã hội hiện nay?

- Trước hết, tôi xin chia sẻ dưới góc nhìn của một phụ huynh có 2 con đã và đang học tại Trường Quốc tế - ĐHQGHN. Đối với gia đình tôi, việc lựa chọn ngành học không chỉ là cơ duyên mà các bạn đã có sự tìm hiểu xu hướng ngành nghề trong tương lai, dựa trên đặc điểm, nhu cầu, sở thích và năng lực của mình.

Dưới góc nhìn của một chuyên gia giáo dục, tôi xin chia sẻ với các bậc phụ huynh một vài quan điểm.

Thứ nhất, giai đoạn tới sẽ là xu hướng ngành nghề mở và đòi hỏi chúng ta phải có năng lực thích ứng cao. Xu hướng ngành nghề sắp tới không còn là sự đơn ngành, mà là sự phát triển theo định hướng liên ngành, xuyên ngành. Các ngành học này có thể trang bị cho người học góc nhìn tổng quan, đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng trong bối cảnh mới, ví dụ như các ngành có ứng dụng công nghệ trong kinh tế, tài chính, quản trị doanh nghiệp...

Thứ hai, trong bối cảnh các ngành nghề đều có sự thay đổi nhanh chóng, việc lựa chọn đúng ngay từ đầu đối với những bạn trẻ chưa có nhiều trải nghiệm là rất khó. Chúng ta cần xác định rằng nghề nghiệp tương lai là công cụ để chúng ta trải nghiệm điều mới mẻ trong cuộc sống và trường đại học là bệ phóng, giúp chúng ra có được những kỹ năng, năng lực ban đầu. Khi bước chân vào thị trường lao động, chúng ta cần nâng cao năng lực để sẵn sàng thích nghi, vượt qua những thử thách.

Ông có đưa ra một ý khá thú vị là lựa chọn nghề nghiệp một cách thông minh. Ông có thể làm rõ thêm ý này?

- Yếu tố thông minh đầu tiên là khi phù hợp với đặc điểm tâm lý, thể chất và sở thích để  khi theo đuổi ngành nghề đó, chúng ta cảm thấy hài lòng, sẵn sàng vượt qua mọi thách thức trong học tập và công việc.

Yếu tố thông minh thứ hai là ngành nghề đó trong tương lai có thể tạo dựng cho chúng ta vị thế, sự ổn định mang tính tương đối. Một lựa chọn tốt sẽ có xu hướng phát triển bền vững, cho chúng ta cơ hội để tìm hiểu, khám phá và trải nghiệm cuộc sống.

Yếu tố thông minh cuối cùng cũng quan trọng không kém đó là có phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh gia đình.

Trong quá trình lựa chọn cánh cửa phù hợp nhất, các bạn được phép thử và sai, được phép mắc sai lầm và điều này hoàn toàn không đáng sợ. Các bạn sẽ có sự lựa chọn, sàng lọc để dần định hình hướng nghề nghiệp trong tương lai của mình.

Theo tôi, điều quan trọng là tạo dựng được một bệ phóng, nền tảng, trên tinh thần giáo dục khai phóng. Từ đó, chúng ta sẽ có kỹ năng, năng lực cơ bản ban đầu và sẽ tiếp tục bước đi, phát triển trong những giai đoạn tiếp theo của cuộc đời .

Vậy trên hành trình mới này, các phụ huynh cần làm gì, thưa ông?

- Theo tôi, trong giây phút quyết định này, bố mẹ cần đồng hành cùng con, luôn hỗ trợ, động viên con để con có cơ hội thử nghiệm. Khi các con đứng trước sự lựa chọn lớn, các bậc làm cha mẹ là người hiểu rõ được con mạnh ở điểm nào, muốn điều gì, sở trường sở đoản của con thế nào, ước vọng của con ra sao.

Vậy chúng ta nên làm gì? Chúng ta cần trò chuyện, trao đổi, trên phương diện của người đi trước, hiểu được những thách thức có thể đặt ra, hiểu được khó khăn mà con có thể gặp phải. Hãy chia sẻ cùng các con để các con hiểu, từ đó giúp con giảm thiểu bớt khả năng các con có thể va vấp, đưa cho con bức tranh tổng thể về xu hướng nghề cũng như việc lựa chọn bước đi đầu tiên.

Phụ huynh cần bình tĩnh và tôn trọng sự lựa chọn của các con. Khó khăn của con trong thời điểm hiện tại chính là bỡ ngỡ vì thiếu thông tin. Do vậy, việc đồng hành là rất quan trọng. Chúng ta hãy cung cấp thông tin đầy đủ, khách quan và động viên, khuyến khích con mạnh dạn dấn thân, chấp nhận lựa chọn để có bước tiếp theo.