Chuyện về dòng họ người Mông hiếu học nơi vùng cao Tây Bắc

Học để xóa bỏ cái nghèo

Đó là tâm niệm đồng thời cũng là mong mỏi của 73 gia đình trong dòng tộc họ Thào ở xã Trung Thu. Tự nhiên tỏ ra khá khắc nghiệt với mảnh đất vùng cao Trung Thu - Tủa Chùa, nơi mà điều kiện sinh hoạt, lao động sản xuất của đồng bào người Mông còn gặp rất nhiều khó khăn: đất đai cằn cỗi xen cùng các vỉa đá non, nguồn nước phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt và sản xuất khan hiếm, giao thông đi lại hạn chế… song có lẽ chính những khó khăn ấy đã hun đúc cho con em dòng họ Thào khát vọng theo đuổi con chữ.

Đến nay, con cháu dòng họ Thào tại xã Trung Thu đều được gia đình quan tâm đến việc học hành. Không khó để nhận ra điểm chung trong các gia đình họ Thào là những bằng khen, giấy khen của con em họ luôn được treo ở vị trí trang trọng nhất trong nhà. Những người cao tuổi trong dòng họ cũng thường xuyên động viên con cháu chịu khó học tập. Tuy điều kiện sống còn nhiều thiếu thốn song hàng năm, các gia đình trong dòng họ đã tổ chức gặp mặt tập trung ít nhất 2 lần tại nhà trưởng họ Thào Say Pủa vào thời điểm kết thúc học kỳ I và kết thúc năm học để động viên, khích lệ những cháu có thành tích cao trong học tập. Đây đồng thời cũng là cơ hội để các gia đình trao đổi kinh nghiệm động viên con cái tích cực học hành, phấn đấu thành đạt. Cùng với đó, đã thành thông lệ, vào dịp cuối năm, các gia đình đều thống nhất đóng góp một khoản tiền nhất định vào “Quỹ khuyến học họ Thào” để làm kinh phí khen thưởng các cháu đạt Học sinh giỏi và những cháu thi đỗ đại học, cao đẳng…

Trái ngọt từ tinh thần hiếu học

Tiêu biểu nhất về tinh thần hiếu học trong dòng họ Thào phải kể đến gia đình ông giáo Thào A Páo. Vốn là một thầy giáo có thâm niên nhiều chục năm đứng trên bục giảng, với ông việc học hành của con cháu bao giờ cũng là việc quan trọng. Nhờ đó đến nay, gia đình ông là một trong những gia đình có con cháu trưởng thành, thành đạt nhất trong xã Trung Thu. Đặc biệt, ông đã truyền cho các cháu mình “ngọn lửa” nhiệt huyết đối với sự nghiệp trồng người. Hiện ông Thào A Páo đã có 3 người cháu đang theo nghiệp giáo, một người đã tốt nghiệp Đại học Sư phạm Tây Bắc và lại về giảng dạy tại quê hương Trung Thu, 2 người còn lại hiện đang theo học tại Trường Cao đẳng Sư phạm Điện Biên.

Với sự quan tâm, động viên kịp thời của gia đình, dòng họ, đến nay họ Thào là dòng họ duy nhất ở Trung Thu có 100% con em đều được đến trường đúng độ tuổi. Trong đó có 10 em đang học tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện Tủa Chùa, 16 em đã và đang theo học ở các trường đại học, cao đẳng, trung cấp trong và ngoài tỉnh. Đặc biệt, dòng họ Thào có 2 người con đang công tác ở huyện Tủa Chùa và gần chục người khác đang đảm nhiệm các chức vụ quan trọng tại một số xã trong huyện. Đây thực sự là những tấm gương sáng để con cháu các gia đình họ Thào tiếp tục nỗ lực trên con đường chinh phục con chữ…

Trong câu chuyện thân tình những ngày đầu xuân, Chủ tịch kiêm Bí thư Đảng ủy xã Trung Thu, ông Thào A Kỷ vui vẻ tâm sự với niềm tự hào khó giấu: Là dòng họ có truyền thống hiếu học, họ Thào đã được Phòng Giáo dục huyện Tủa Chùa biểu dương về mô hình “khuyến học, khuyến tài”. Động viên con cháu học tập, các gia đình họ Thào cũng tích cực tìm hiểu và thực hiện tốt chủ trương của Đảng, Nhà nước; nỗ lực phát triển sản xuất kinh tế. Đến nay, họ Thào không còn gia đình thiếu đói khi giáp hạt đồng thời cũng là dòng họ không tệ nạn, không di dịch cư tự do, không tuyên truyền đạo trái pháp luật…

Một mùa xuân mới đã về trên mảnh đất Tây Bắc còn nhiều gian khó, tinh thần hiếu học chính là hành trang quý để con em họ Thào nói riêng và đồng bào các dân tộc huyện Tủa Chùa nói chung nỗ lực vươn lên xóa bỏ đói nghèo, phát triển kinh tế xã hội xứng đáng với truyền thống quê hương Tủa Chùa anh hùng.

Tạ Quang Đạo