“Chuyện đỗ đạt” của Đạt: Học bổng tiến sĩ toàn phần 8,4 tỷ đồng từ Mỹ

Cứ học rồi học bổng sẽ đến

Qua Tết Kỷ Hợi 2019, Đạt vui mừng nhận thư từ Đại học Michigan danh tiếng. Em giành được học bổng toàn phần chương trình Tiến sĩ Thống kê với tổng trị giá 8,4 tỷ đồng cho 5 năm.

Ngoài học phí, Đạt được hỗ trợ sinh hoạt phí 2.600 USD/ tháng (gần 70 triệu đồng). Michigan là ước mơ của nhiều sinh viên quốc tế, đứng thứ 30 trong bảng xếp hạng các trường Đại học hàng đầu thế giới của QS (2015-2016), thứ 21 trong bảng xếp hạng các trường Đại học hàng đầu thế giới của Times Higher Education (2015-2016).

Liền sau Michigan, hai đại học lớn của Nhật Bản và Pháp liên tiếp gửi thư mời Đạt phỏng vấn. Đại học Michigan là ưu tiên số 1 nên Đạt đã từ chối các cơ hội này.

Vỏn vẹn vài tháng nữa, Đạt sẽ nhận bằng Cử nhân Khoa học Tài năng Toán học của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (HUS), ĐHQGHN. Người ta nói, cứ đi rồi sẽ đến. Còn Đạt thì cứ học rồi “bổng” sẽ đến.

Cơ duyên dẫn Đạt đến với Michigan từ sự khao khát học tập, tìm hiểu Thống kê, lớp Toán tài năng được học rất kĩ kiến thức Toán lý thuyết. Để thỏa mãn nhu cầu tìm hiểu Thống kê Ứng dụng, Đạt xin nghe giảng ở lớp Toán Tin. Đạt biết được thêm đủ thứ, từ cách dùng máy tính để thống kê đến thống kê trong thực tế sẽ như thế nào.

Cậu sinh viên “học ké”, ưa thích 1001 câu hỏi này đã lọt vào “mắt xanh” của giảng viên Trịnh Quốc Anh. Thầy giao cho Đạt một bài tập thú vị, đọc, tóm lược và trình bày một đề tài nghiên cứu của GS. Nguyễn Xuân Long.

Sau 3 tháng trôi qua, thầy Quốc Anh và GS. Nguyễn Xuân Long đánh giá cao kết quả làm việc của Đạt. Thầy Nguyễn Xuân Long hiện đang công tác tại Khoa Thống kê, Đại học Michigan. Thầy thuộc thế hệ những người Việt Nam đầu tiên tiếp cận và theo đuổi ngành Thống kê học hiện đại, hay còn gọi là Khoa học dữ liệu.

Nhờ sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô trong khoa Toán-Cơ-Tin học, Đạt đã may mắn có được một buổi phỏng vấn với thầy Nguyễn Xuân Long. Sau suốt 3 tiếng đồng hồ phỏng vấn về Toán bằng tiếng Anh với Đạt, thầy Long chốt: “Em nộp hồ sơ đi”.

Hồ sơ xin học bổng được chấp nhận, Đạt lần lượt đáp ứng loạt yêu cầu khó khăn của ĐH Michigan. Hồ sơ còn gồm 3 thư giới thiệu của các giảng viên uy tín của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên là GS. Đặng Hùng Thắng, TS. Tạ Công Sơn, PGS. Lê Minh Hà, và chứng chỉ tiếng Anh mà Đạt thấy còn khiêm tốn: IELTS 6.5.

GRE là vòng thi Đạt cho là khó nhất, gồm các bài thi bằng tiếng Anh: Toán, từ vựng và tự luận. GRE (viết tắt từ cụm từ tiếng Anh “Graduate Record Examinations” – tạm dịch là Kỳ thi chứng nhận tốt nghiệp) là tiêu chuẩn hàng đầu để xét điều kiện nhập học sau đại học ở Hoa Kỳ. Bài thi Toán có 40 câu, Đạt giành số điểm tuyệt đối 170/170, điểm số mà chỉ 4% thí sinh tham dự đạt được.

Đạt nhận thông báo đỗ vào trường Đại học Michigan vào mùng 4 Tết Kỷ Hợi 2019. “Dường như “Tết” đến nhà em tận hai lần”, Đạt nói.

Tình yêu Toán học dẫn lối đến nước Mỹ

Năm 2015, Đạt trúng tuyển thẳng vào trường Đại học Khoa học Tự nhiên nhờ giải Nhất học sinh giỏi quốc gia môn Toán từ lớp 11. Nếu như Đạt không quyết tâm theo đuổi Toán thì có lẽ giờ này cậu đang say sưa trong tiết học giải phẫu sinh lý người nào đó.

Thư mời tuyển thẳng của Đại học Y Hà Nội vẫn nguyên vẹn trong phòng làm việc của bố Đạt suốt bao năm qua. Thi thoảng, bố lấy ra xem, đôi phần tiếc nuối bởi luôn mong con trai nối nghiệp mình. Cả nhà Đạt, bố, mẹ và chị gái đều là bác sĩ.

Đó cũng là thời điểm chàng trai tuổi 18 không ngừng trăn trở lựa chọn giữa Y và Khoa học tự nhiên. Đạt tự hỏi: “Liệu mình làm những bài toán này thì giúp ích được gì cho đời, sao mình không chuyển sang Y sẽ thực tế hơn?”. Rồi Đạt xin theo bố vào bệnh viện để hình dung rõ hơn về nghề nghiệp. Ở đó, Đạt nhìn thấy máu, dao, kéo, những ca phẫu thuật,... Cuối cùng, đôi tay vụng về và con tim đã mách bảo cậu.

Đam mê Toán ứng dụng từ nhỏ, nhưng vì khi đó ở Việt Nam chưa có chương trình đào tạo Toán ứng dụng nào, Đạt quyết định chọn lớp Cử nhân khoa học tài năng Toán, Khoa Toán-Cơ-Tin học của trường theo học.

“Càng học và đọc, em càng nhận thấy rằng để làm tốt được Toán ứng dụng thì ta phải nắm được Toán lí thuyết thật chắc. Em đã không khỏi bất ngờ khi đọc được ứng dụng của Hình học đại số vào Mật mã học; sử dụng không gian Wiener, quá trình ngẫu nhiên vào nghiên cứu kinh tế, đó đều là những kiến thức rất sâu sắc của Toán lí thuyết”, Đạt chia sẻ.

Đạt cho rằng một trong những yếu tố chính để vượt qua những thí sinh khác giành học bổng ĐH Michigan (Mỹ) là sự vững chắc về lí thuyết Toán. Theo Đạt, Ban tuyển sinh luôn đề cao những ứng cử viên có khả năng thấu hiểu cốt lõi vấn đề mà mình làm chứ không phải chỉ bắt chước làm theo người khác như một “chú vẹt”.

“Em rất biết ơn các thầy cô Khoa Toán-Cơ-Tin học - những người đã truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm sống cho chúng em với tất cả các niềm đam mê và tận tụy. Không chỉ là những người thầy cô giáo, họ còn là những người bạn đường dẫn dắt, cùng em đi trên con đường nghiên cứu khoa học. Chắc chắn em sẽ nhớ những buổi hội thảo, nghiên cứu chuyên đề thân mật chia sẻ kiến thức cùng các thầy cô rất nhiều.

Ở trường đại học, em thực sự hạnh phúc. HUS là một nơi tuyệt vời để tu rèn Toán ở mức độ cao, sẽ là một tài sản quý giá để các bạn trẻ yêu thích Toán lí thuyết và Toán ứng dụng dành trọn 4 năm đại học và có thể giải quyết các vấn đề to lớn hơn sau này”, ánh mắt Đạt lấp lánh như khi nói về Toán, về những người thầy cô, về trường đại học đã dẫn em đến với nước Mỹ.

Bên cạnh công lao của thầy cô, thành quả có được là bởi nỗ lực không ngừng nghỉ và ý chí bền bỉ của chàng trai Thái Bình. Thích sách, ham học, nên hầu như Đạt tự đọc hết sách trước khi tới lớp.

Công việc ở lớp là đặt câu hỏi cho thầy về những vấn đề chưa hiểu. Đạt rất tâm đắc câu nói: "A question opens the mind, a statement closes the mind" và tin rằng, hỏi càng nhiều, thắc mắc càng nhiều, trao đổi càng nhiều, tri thức nhận được càng rộng mở.

Chàng trai bảnh bao, trình bày báo cáo khoa học lưu loát này từng là một cậu bé nhút nhát. Năm thứ 3 đại học, Đạt tham gia kỳ trao đổi sinh viên tại Nhật Bản. Ở đây, thời gian chủ yếu được dành cho thuyết trình bằng tiếng Anh. Lần nào lên trình bày, tay chân Đạt cũng run không kiểm soát.

Câu nói của thầy giáo đã hoàn toàn thay đổi Đạt: “Các em chỉ như những người đưa thư, gửi thông điệp khoa học tới mọi người. Người nghe cũng chỉ chú tâm đến kiến thức khoa học. Vậy, chỉ là người đưa thư thôi, hà cớ gì ta phải run sợ hay ngại ngùng?”. Từ đó, Đạt luôn cố gắng thực hiện nhiệm vụ của người đưa thư, người truyền thông điệp, người đặt câu hỏi.

Đối với Đạt, bạn bè cũng là những người thầy. Trong mắt cậu, những người bạn đại học “ai học cũng rất giỏi, nhiệt tình, luôn hứng khởi trong việc học và thực hành Toán học. Nhiều bạn còn am hiểu về văn học, âm nhạc nữa. Những thú vui lành mạnh này giúp chúng em có thêm năng lượng tích cực sau những giờ học Toán căng thẳng”.

Cuộc sống của dân Toán trong mắt mọi người có vẻ khá tẻ nhạt. Đạt ăn, ngủ, chơi, chỉ có Toán, sách cùng vài người bạn tri kỷ. Từ cấp 3 đến nay, thêm đàn, ghita và piano làm bầu bạn với Đạt. Những gia vị ngọt ngào thật cần cho Đạt, bởi đôi lúc, Toán làm cho cậu nản chí.

“Khi mới học Giải tích hàm, em nhìn qua cửa sổ và nghĩ rằng, hai năm trước mình chọn Y thì có lẽ đã khác. Niềm tin cứ học đi rồi sẽ thấy kiến thức có ích đã dìu em vượt qua thời kì đầu vỡ mộng. Và quả thực, Giải tích hàm chính là nền tảng mà em đã và sẽ dùng rất nhiều cho nghiên cứu”, Đạt cười kể lại.

Đỗ Trọng Đạt không phải luôn “đỗ đạt”

Như cái tên của Đạt, có lẽ bố em đã gửi gắm hi vọng về một người con trai bản lĩnh, thành đạt trên con đường chinh phục tri thức. Đỗ Trọng Đạt không phải luôn “đỗ đạt”. Cậu nếm mùi vị thất bại khi trượt vòng phỏng vấn của các học bổng lớn từ General Electric, Honda, ĐH Sư phạm Paris,... trong suốt 3 năm đầu đại học.

Quá đau khổ, Đạt ngày đêm suy nghĩ, tìm hiểu nguyên do. Cuối cùng, Đạt tạm kết luận, do khi trả lời phỏng vấn, cậu khiêm tốn hết sức có thể, không thể hiện ý chí, ước mơ lớn lao của mình. “Em cần ước mơ lớn hơn, cần nghĩ kĩ xem cuộc đời mình làm được gì cho đất nước”, Đạt đúc rút.

Giành học bổng toàn phần từ Đại học danh tiếng Mỹ, Đạt dự định dành 2 năm đầu để tích lũy kiến thức, sau đó 3 năm còn lại sẽ nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo.

Đạt chia sẻ: “Sau khi em đã tìm được hướng đi riêng và cảm thấy đủ lông đủ cánh, em sẽ trở về Việt Nam để vừa tiếp tục nghiên cứu, vừa truyền đạt tri thức, khơi gợi niềm đam mê toán học và thống kê học cho các bạn trẻ”.

Cho đến giờ, Đạt đã có thể tự tin chia sẻ với bố về điều ấp ủ bao năm qua. Ngày nay, Thống kê và Khoa học dữ liệu được ứng dụng rất mạnh trong việc đưa ra quyết định trong y học, cụ thể là trong việc chẩn đoán, điều trị và phòng chống các bệnh mãn tính, ung thư, đái tháo đường.

ĐH Michigan (UMich) có trường Y và bệnh viện rất mạnh, vì thế Đạt vẫn hoàn toàn có thể theo đuổi Toán thống kê mà vẫn phần nào kế tục được truyền thống gia đình.

Hoàng Linh