Chấn chỉnh tình trạng liên thông, đảm bảo quyền lợi người học

Chất lượng kém do quản lý chưa chặt

GS Phạm Minh Hạc, nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT cho rằng: “Liên thông là hình thức đào tạo để tạo cơ hội cho mọi người dân có thể học tập suốt đời. Liên thông ở Việt Nam trong thời gian vừa qua kém chất lượng và mất uy tín là do các trường lợi dụng tăng chỉ tiêu kiếm lợi nhuận cho trường dẫn đến thương mại hóa giáo dục. Dẫn đến tình trạng này là Bộ GD-ĐT quản lý lỏng lẻo. Người đi học không có tội. Do vậy, mong muốn Bộ GD-ĐT khi đã ra quy định thì phải kiểm soát chặt chẽ trong quá trình triển khai ở các trường”.

Trao đổi với Dân trí, ông Lê Viết Khuyến, nguyên phó vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH, Bộ GD-ĐT, cho biết: “Theo tôi Bộ đưa ra khái niệm liên thông chưa rõ. Những yêu cầu thắt chặt đầu vào liên thông đối với tất cả các đối tượng là hoàn toàn không phù hợp. Có những trường hợp ở 2 trình độ liên thông khác nhau nhưng ứng với cùng một chức danh thì chuyện đấy không hạn chế việc siết chặt đầu vào. Thậm chí người nào không đáp ứng yêu cầu liên thông đó thì bị xã hội đào thải. Ví dụ: như giáo viên chẳng hạn, giáo viên đủ loại trình độ nhưng theo tôi biết, khu vực phần lớn ở các nước quy định giáo viên mầm non, giáo viên tiểu học, THPT phải có trình độ chuẩn, tối thiểu là trình độ đại học. Nếu Việt Nam muốn hội nhập khu vực và quốc tế để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên thì phải chuẩn hóa trình độ là đại học. Vấn đề là siết chặt chất lượng chứ không siết chặt đầu vào.

Đối với việc liên thông nhằm thay đổi chức danh nghề nghiệp thì phải chặt chẽ để tránh ảnh hưởng cơ cấu ngành nghề vì có khi 50 anh thợ mới cần một kỹ thuật viên. Tỷ lệ này phải được khống chế. Trong trường hợp đó không thể liên thông một cách thoải mái được như vậy làm cơ cấu nhân lực rối loạn”.

Ban hành quy chế mới để sửa đổi bất cập

Trả lời phỏng vấn báo chí về điểm mới quy định liên thông đưa ra, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho biết: “Luật Giáo dục Đại học có hiệu lực từ ngày 1/1/2013. Những quy định nào không còn phù hợp với Luật thì phải được sửa đổi. Bộ đã nhận thấy sự bất cập của đào tạo liên thông và việc ban hành quy chế mới về vấn đề này đã được ưu tiên đặt ra từ rất sớm, đồng thời với thời gian soạn thảo Luật Giáo dục Đại học. Dự thảo quy chế đào tạo liên thông mới đã được đưa ra bàn bạc hơn một năm qua. Việc ban hành thông tư mới quy định về đào tạo liên thông là rất cần thiết, không thể chậm trễ hơn, để chấn chỉnh những bất cập hiện nay, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực và đảm bảo quyền lợi người học”.

“Giáo dục đại học chỉ có 2 hệ đó là hệ chính quy và hệ thường xuyên. Giáo dục thường xuyên có thể được tổ chức theo phương thức vừa làm vừa học hay từ xa. Để được tham gia học tập, người học phải thỏa mãn các điều kiện đầu vào. Theo quy định hiện hành, người học phải tham gia kỳ thi tuyển sinh dành cho hệ chính quy hay kỳ thi dành cho hệ vừa làm vừa học. Thông tư mới không hề gây khó khăn đối với thí sinh có nguyện vọng học liên thông lên bậc học cao hơn, mà ngược lại còn tạo điều kiện thuận lợi để thí sinh thể hiện năng lực của mình, tùy theo thế mạnh của từng người” - Thứ trưởng Ga khẳng định.

Chia sẻ với người học về quy định liên thông mới, theo PGS.TS. Phạm Văn Điển - Trưởng phòng Đào tạo - ĐH Lâm nghiệp Việt Nam (đơn vị có đào tạo chương trình liên thông mỗi năm dành 500 - 700 chỉ tiêu cho loại hình đào tạo này), từ bậc trung cấp/cao đẳng lên bậc cao đẳng/đại học thì cần phải đi theo hình bậc, phải có thời gian nhất định cho sự chuyển tiếp từ bậc này lên bậc cao hơn. Quy chế nêu từ 36 tháng trở lên là có thể chấp nhận được. Những đối tượng này chỉ dự thi 3 môn, trong đó có 1 môn cơ bản, 1 môn cơ sở ngành và 1 môn chuyên ngành. Trước đây, một thí sinh nào đó đã được phân loại lực học qua kỳ thi tuyển sinh đại học, bây giờ muốn được chuyển lên tầm cao mới thì cần vượt qua một số điều kiện, trong đó điều kiện về kinh nghiệm công tác chuyên môn là một thước đo quan trọng, không được "đốt cháy" giai đoạn này.

PGS.TS Điển cho hay, điểm gây bức xúc dư luận vừa qua là qui định thí sinh có thời gian tốt nghiệp chưa đủ 36 tháng, cần dự thi theo đề thi 3 chung của kỳ thi tuyển sinh đại học. Nhưng nếu hiểu rằng, với những thí sinh không hội tụ đủ yếu tố thời gian hay kinh nghiệm công tác, thì qui định này nhằm tạo thêm cơ hội khác cho thí sinh lựa chọn dù không dễ dàng. Muốn lên một tầm cao mới, thì phải phải có sức vươn. Việc đánh giá kiến thức cơ bản để thay thế cho đánh giá kinh nghiệm công tác chuyên môn cũng là một cách để đo lường sức vươn ấy. Thí sinh có thể lựa chọn một trong hai cách này, và con đường học lên bậc cao hơn cũng cần được thiết kế như vậy.

Hồng Hạnh