Bằng cấp ngoại ngữ - Tại sao không đủ?

Dẫn đầu đội dự án công du Ấn Độ với kỳ vọng tạo mối giao thương xuất khẩu phần mềm sang quốc gia nhất nhì thế giới về CNTT này, Lương Công Thành (Developer) vấp phải không ít khó khăn. Anh chia sẻ: “Muốn thuyết phục khách hàng phải thể hiện khả năng, vốn hiểu biết, thế mạnh của công ty bằng tiếng Anh và đó lại là điểm yếu của chúng tôi. Tiếng Anh của anh em IT như muối bỏ bể, không thể giao tiếp với khách hàng đồng nghĩa với cơ hội giành được hợp đồng bằng không! Tôi cũng đã tham gia một vài khóa học tiếng Anh. Để giao tiếp tốt bằng tiếng Anh thật dễ mà cũng thật khó khăn. Khi xưa Bác Hồ học ngoại ngữ, mỗi ngày chỉ học đều đặn 5 từ mới thôi nhưng Bác đã thông thạo ngôn ngữ đó rồi. Khó ở chỗ làm sao duy trì được thành THÓI QUEN - mỗi người trong chúng ta dường như rất khó duy trì được thói quen hàng ngày do bị phân tán bởi những mối quan tâm khác”.

Đấy chỉ là một trong muôn vàn những “tai nạn” của người Việt khi làm việc với người nước ngoài. Giám đốc một công ty nước ngoài thừa nhận: "Thực tế tại công ty, trong số các ứng viên kỹ thuật chỉ có 10% đạt trình độ tiếng Anh loại giỏi, 10% loại khá, 20% loại trung bình và 60% chỉ đọc được tài liệu chuyên ngành đơn giản hoặc hoàn toàn không thể giao tiếp bằng tiếng Anh". Đáng nói hơn, trong những năm gần đây, số lượng bạn trẻ Việt Nam đạt được điểm cao trong các kỳ thi TOEFL hay IELT rất cao. Vậy nguyên nhân nào khiến kỹ năng giao tiếp ngoại ngữ của giới trẻ Việt lại “tệ” đến vậy?”

Lý giải điều này, ông Nguyễn Tiến Dũng - Giám đốc Đào tạo Tổ chức Giáo dục và Đào tạo Hi! Language School (USA) cho biết: “Học tiếng Anh không giống học Toán - kỹ năng có được chủ yếu qua rèn luyện thường xuyên chứ không thể đốt cháy giai đoạn. Các bạn trẻ bây giờ học để nhắm đến tấm bằng, người học và người dạy sẽ thay những giờ rèn luyện bằng những giờ giải bài luyện thi. Kết quả là người học có thể làm đúng các dạng bài tập, nhưng không hiểu hết nghĩa. Nói chính xác hơn, chức năng của ngôn ngữ như một công cụ giao tiếp, bị xem nhẹ so với vỏ hình thức của ngôn ngữ. Bằng cấp là cái đến sau, để xác nhận mức độ rèn luyện trước đó thì ở đây lại làm ngược lại”.

Cũng theo ông Dũng, sinh viên Trung Quốc luôn đứng hàng đầu trong các kỳ thi TOEFL, IELT... Nhìn kết quả, cứ nghĩ người Trung Quốc phải giỏi tiếng Anh hơn người Mỹ. Thực tế, sinh viên Trung Quốc có những người cả đời chưa đọc một quyển sách tiếng Anh nào, chưa tiếp xúc với một người bản ngữ nào và chỉ học tiếng Anh theo kiểu các quy tắc từ sách vở của người Trung Quốc soạn cho người Trung Quốc học, ví dụ như “5.000 mẫu câu tiếng Anh”. Sinh viên “xuất sắc” là nhớ cho kỳ hết 5.000 mẫu câu trên, và mỗi câu lại được họ biến thành một quy tắc máy móc riêng biệt phải có bằng đấy từ, bằng đấy dấu chấm dấu phẩy. Vì thể nếu phải thuyết trình ngẫu hứng về một đề tài bình thường trong cuộc sống bằng tiếng Anh, e họ sẽ lúng túng không làm nổi. Vậy nên học sinh dù bỏ nhiều công sức học tiếng Anh suốt bảy năm trung học mà vẫn không thể trò chuyện trôi chảy được với người nước ngoài.

Nhiều người châu Âu, châu Á nói tiếng Anh lưu loát, diễn đạt ý tưởng chẳng kém gì người Anh, người Mỹ. Khi học, họ đâu chú trọng gì nhiều đến những điểm mà các bài thi thường hỏi. Họ xuất phát từ nhu cầu giao tiếp có thật và học để thỏa mãn nhu cầu đó. Nếu bạn trẻ thật sự muốn trang bị cho mình vốn tiếng Anh, hãy khoan nghĩ đến bằng cấp - nó sẽ đến sau như một kết quả tất yếu cho nỗ lực của mình. Hãy học như những người bán hàng rong vì nhu cầu bán hàng cho người nước ngoài mà nhanh chóng nắm vững và sử dụng thành thạo các câu giao tiếp phục vụ việc chào bán, thuyết phục khách hàng !