NSND Trà Giang lần đầu hé lộ bí mật hậu trường "Chị Tư Hậu" sau hơn 60 năm

Dấu ấn tuổi 20 và những trải nghiệm thật

Năm 1962, một cô gái trẻ mới 20 tuổi lần đầu đảm nhận vai chính trong một bộ phim điện ảnh. Cô không chỉ phải hóa thân vào một nhân vật lớn tuổi hơn mình mà còn gánh trên vai trọng trách thể hiện một hình tượng phụ nữ anh hùng, kiên cường giữa thời chiến.

Đó chính là NSND Trà Giang và vai diễn để đời chị Tư Hậu trong bộ phim cùng tên của đạo diễn Phạm Kỳ Nam.

Sau vai diễn này, NSND Trà Giang được công chúng và giới chuyên môn mệnh danh là "đôi mắt biết nói của điện ảnh Việt Nam". Chị Tư Hậu cũng trở thành tác phẩm kinh điển của điện ảnh Việt Nam. Song, ít ai biết rằng, hành trình để trở thành chị Tư Hậu của nữ nghệ sĩ không hề dễ dàng.

Bộ phim Chị Tư Hậu được chuyển thể từ tác phẩm Một chuyện chép ở bệnh viện của nhà văn Bùi Đức Ái, viết năm 1958. Câu chuyện xoay quanh nhân vật chị Tư Hậu - một người phụ nữ Nam Bộ bị giặc bắt bớ, cưỡng hiếp trong trại cá - nhưng vẫn kiên cường đứng lên đấu tranh, trở thành một chiến sĩ cách mạng.

Nguyên mẫu của chị Tư Hậu là bà Nguyễn Thị Huỳnh, một cán bộ lão thành cách mạng quê ở Khánh Hòa, người từng bị tra tấn dã man nhưng vẫn kiên trung hoạt động cách mạng cho đến ngày đất nước hoàn toàn giải phóng.

Đạo diễn Phạm Kỳ Nam biết rằng, để làm sống động hình ảnh chị Tư Hậu trên màn ảnh, ông cần tìm được một diễn viên hội tụ đủ sự mạnh mẽ, chiều sâu cảm xúc và bản lĩnh nghề nghiệp. Thế nhưng, hành trình tìm kiếm gương mặt phù hợp kéo dài suốt một thời gian dài.

Vị đạo diễn đã đi khắp miền Bắc, thử nghiệm nhiều diễn viên nhưng chưa ai khiến ông thực sự hài lòng. Chỉ đến khi xem bộ phim Một ngày đầu thu - tác phẩm đầu tay của Trà Giang - ông mới đưa ra quyết định: "Đây chính là chị Tư Hậu mà tôi tìm kiếm!".

Khi được giao vai diễn, Trà Giang vừa mới tốt nghiệp Trường Điện ảnh Việt Nam, tuổi đời còn rất trẻ so với nhân vật chị Tư Hậu - một người phụ nữ từng trải, chịu nhiều bi kịch trong chiến tranh. Bà thừa nhận đó là "một thử thách, áp lực lớn".

Nữ diễn viên phải vào vai một người phụ nữ lớn tuổi hơn mình, có chồng con, lại ở giai đoạn kháng chiến chống Pháp.

Tuy nhiên, chính những ký ức tuổi thơ, những đau thương trong gia đình và ngoài xã hội đã khiến bà hóa thân một cách trọn vẹn vào vai diễn để đời.

Tại chương trình, Trà Giang kể lại những ngày tháng sống trong vùng chiến sự, nơi bà tận mắt chứng kiến chiến tranh tàn phá quê hương và gia đình.

"Trong những ngày kháng chiến, tôi sống trong vùng chịu nhiều sự tàn phá, mẹ cũng bị bắt đi tù. Những đau thương từ trong gia đình và xã hội mà từ bé đã được chứng kiến, là một trong những yếu tố để tôi dễ dàng vào nhân vật chị Tư Hậu", NSND Trà Giang nhớ lại.

Những trải nghiệm thực tế ấy giúp bà thấm thía từng ánh mắt, cử chỉ, từng nỗi đau mà nhân vật phải chịu đựng. Trà Giang chia sẻ: "Với một người diễn viên, không có gì quan trọng bằng việc sống trong nhân vật".

Đặc biệt, cảnh quay chị Tư Hậu bị giặc cưỡng hiếp trong trại cá để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bà ngay từ khi đọc tác phẩm gốc.

"Trước đó, khi còn là học sinh miền Nam, tôi được đọc tác phẩm gốc và đặc biệt ấn tượng với phân cảnh chị Tư Hậu bị cưỡng hiếp trong trại cá", NSND Trà Giang nói.

Trong hành trình làm phim, ê-kíp làm phim, từ đạo diễn Phạm Kỳ Nam cho đến các diễn viên trong đoàn, phần lớn đều là người miền Nam, giúp bà dễ dàng hòa nhập với không khí của bộ phim. Sự hỗ trợ này giúp nữ diễn viên trẻ có thêm động lực để đào sâu và phát triển nhân vật.

Không chỉ vậy, bà còn dành thời gian quan sát cuộc sống, những người phụ nữ xung quanh để thấm nhuần khí chất và nội tâm nhân vật.

NSND Trà Giang nói trong chương trình: "Từ bé, có những lúc tôi sống xa cha mẹ, từng chứng kiến những cảnh Tây bắn chết người, cảnh phụ nữ mất chồng, mất con. Những hình ảnh chân thực đó "đánh" vào tim và tôi đã đưa vào vai diễn".

Nhờ những trải nghiệm, nỗ lực không ngừng và sự tận tâm với nghề, NSND Trà Giang đã hóa thân hoàn hảo thành chị Tư Hậu, mang đến một vai diễn kinh điển trong lịch sử điện ảnh Việt Nam.

Chính bộ phim này đã đặt nền móng cho sự nghiệp huy hoàng của bà, đồng thời trở thành một tác phẩm gắn liền với ký ức nhiều thế hệ khán giả Việt Nam.

Những bí mật hậu trường và "đôi mắt vô địch" của màn ảnh Việt

Hơn 6 thập kỷ sau khi Chị Tư Hậu ra đời, những câu chuyện hậu trường của bộ phim vẫn khiến khán giả không khỏi tò mò và xúc động.

Trong chương trình Cine 7 - Ký ức phim Việt, NSND Trà Giang lần đầu tiên chia sẻ về những góc khuất trong quá trình thực hiện bộ phim và một kỷ niệm đặc biệt khiến bà giận đạo diễn Phạm Kỳ Nam suốt nhiều ngày.

Một trong những cảnh quay quan trọng nhất của phim là phân đoạn nhân vật Khoa (do NSND Trần Phương thủ vai) gặp lại chị Tư Hậu sau những biến cố đau thương.

Để tạo cảm xúc chân thực nhất, đạo diễn Phạm Kỳ Nam đã giữ bí mật một chi tiết quan trọng trong cảnh quay: Phân đoạn Khoa ôm chặt và hôn chị Tư Hậu. Điều đáng nói là ông chỉ trao đổi trước với Trần Phương nhưng không hề nói gì với Trà Giang.

"Không bàn trước nhưng khi diễn, tôi biết diễn tiến phim sẽ phải như thế nên khi nhân vật Khoa ôm tôi hôn, tôi vẫn diễn đàng hoàng, tốt phân đoạn đó.

Sau cảnh quay này, tôi giận đạo diễn mấy ngày liền, không thèm nhìn mặt, không thèm nói chuyện, ra trường quay mạnh ai nấy làm. Tôi tự ái vì diễn viên làm việc với nhau phải có bàn bạc, không phải giấu giếm như vậy", bà chia sẻ tại chương trình.

Không chỉ có những kỷ niệm đặc biệt trong quá trình quay phim, NSND Trà Giang còn được giới chuyên môn ca ngợi bởi khả năng diễn xuất bằng ánh mắt - vũ khí đã trở thành thương hiệu của bà trong suốt sự nghiệp.

Trong chương trình, nữ nghệ sĩ gạo cội kể, năm 2012, Viện Tư liệu phim Việt Nam tổ chức một buổi giao lưu giữa khán giả và nghệ sĩ (gồm NSND Trà Giang, NSND Bạch Diệp, NSND Hải Ninh), NSND Bạch Diệp đã gọi Trà Giang là người có "cặp mắt vô địch".

Đánh giá này không chỉ đến từ một cảnh phim Chị Tư Hậu mà là sự tổng hòa của những vai diễn đầy chiều sâu mà bà từng thể hiện.

Trà Giang vui, hãnh diện nhưng với bà "tất cả diễn diễn chân chính, yêu nghề, có trách nhiệm với nghề luôn phải không ngừng tìm tòi để khám phá và sáng tạo. Tất cả những điều đó sẽ thể hiện lên trong đôi mắt của mình".

Nhờ ánh mắt đầy nội tâm và lối diễn xuất chân thực, NSND Trà Giang đã trở thành một trong những biểu tượng lớn của điện ảnh Việt Nam. Bộ phim Chị Tư Hậu không chỉ mang lại danh tiếng cho bà mà còn trở thành một tác phẩm điện ảnh kinh điển. Phim đã giành giải Bông Sen Vàng tại Việt Nam và đoạt Huy chương bạc tại Liên hoan Phim Quốc tế Moscow năm 1963.

Ngày nay, Chị Tư Hậu vẫn tiếp tục được giảng dạy tại các trường đại học sân khấu điện ảnh, trở thành nguồn cảm hứng cho các thế hệ diễn viên trẻ.

Với NSND Trà Giang, vai diễn này không chỉ là cột mốc đáng nhớ trong sự nghiệp mà còn là minh chứng cho tình yêu nghề và sự hy sinh vì nghệ thuật của bà.

"Với nghệ thuật điện ảnh, chân thực là điều kiện số một. Dù diễn viên thời nào thì đều cần tiêu chuẩn số một đấy", bà nhắn nhủ.