Nhà văn Y Ban bị sốc khi “I am đàn bà” bị thu hồi

Khi biết tập truyện “I am đàn bà” của mình - ấn phẩm Nhà xuất bản (NXB) Phụ nữ, Công ty Văn hoá & Truyền thông Nhã Nam liên kết xuất bản bị thu hồi, chị phản ứng ra sao?

Nghe tin tôi cực kỳ bị sốc. Tôi như một tội đồ khi mọi người nghĩ tôi vừa gây ra scandal để đánh bóng tên tuổi. Có nhà văn còn nhắn tin: “Chúc mừng vì cậu càng… nổi tiếng”. Tôi rơi vào trạng thái rất chán. Chồng tôi cũng là một nghệ sĩ, chúng tôi chỉ biết chia sẻ với với nhau chứ bạn bè thì...

Nếu như “I am đàn bà” bị sửa chữa, gạch bỏ một số trang đoạn nữa, với tư cách là tác giả, chị xử lý thế nào?

Cuốn sách I am đàn bà do NXB Công an Nhân dân ấn hành, tôi đã đồng ý với biên tập cắt bỏ một số đoạn và cũng đồng ý với bản thảo giống hệt do NXB Phụ nữ liên kết với Nhã Nam xuất bản, nhưng nếu NXB Phụ nữ cắt bỏ nữa thì tôi sẽ không đồng ý cho in.

Khi tôi đồng ý liên kết với Nhã Nam, trong văn bản có nói khi biên tập, cắt bỏ đoạn nào thì phải thông qua tác giả. Cho đến bây giờ tôi cũng không biết, NXB Phụ nữ định cắt bỏ đoạn nào, như thế nào của tôi.

Có nhiều người cho rằng, sở dĩ cuốn “I am đàn bà” bị thu hồi là do tác giả quá sa đà vào khía cạnh sex?

Về chuyện cuốn sách bị thu hồi, đến giờ, tôi cũng chưa được ai giải thích lý do vì sao. Còn về sex, tôi đã từng nói trên báo chí là tôi dùng sex làm phương tiện và mục đích để truyền tải ý đồ của mình. Thực ra trong cuốn này, tôi “buông thả” mình nhưng hoàn toàn ý thức được việc viết của mình.

Nếu theo lối viết của ngày xưa, tôi có thể cắt bỏ đi rất nhiều đoạn của truyện ngắn I am đàn bà và Tự mà vẫn là truyện ngắn hay. Nhưng tôi nói thẳng ra thế này, tôi cũng có máu ăn thua tí. Các cô trẻ viết sex, tôi cho rằng chưa “chín”, chưa “thấm” gì so với người đàn bà 46 tuổi, một chồng, 2 con nên tôi thử “tung ra” để mọi người xem như thế nào.

và mục đích để truyền tải ý đồ của mình…” 

Biết là chị viết như một sự trải nghiệm đến tận cùng của một người đàn bà có “máu ăn thua” với “các cô viết trẻ” , nhưng với “Tự” và“I am đàn bà” người ta nói Y Ban đề cập sex với lối thể hiện dường như quá đà, buông tuồng, dễ dãi?

Nếu đó là lời nhận xét của độc giả thì tôi hoàn toàn tôn trọng. Bản thân tôi, tôi hoàn toàn làm chủ được ngòi bút của mình. Nếu tôi “buông thả” thì tôi đã viết cuốn này thành tiểu thuyết rất…ẩm ướt.

Trong Tự, tôi đưa ra những vấn đề rất nóng của xã hội từ thời bao cấp, mở cửa và hội nhập cùng thân phận người phụ nữ xuyên suốt các thời kỳ đó. Còn I am đàn bà, tôi viết khi đọc bài báo về người phụ nữ đi làm ôsin bên xứ người, trần trụi một tí nhưng tư tưởng rất nhân văn.

Tôi là một nhà văn nghiêm túc. Tôi nghĩ vấn đề mình đề cập rất nhân văn và tôi làm mọi điều để nó đến được với độc giả chứ tôi không phải kẻ háo danh, gây sốc để thu hút sự chú ý.

Nếu cho thang điểm 10, chị tự chấm cho cuốn “I am đàn bà” điểm mấy?

Quan điểm của tôi là truyện nào vừa ra là truyện tôi thích nhất. Truyện nào viết ra tôi cũng cho 10 điểm hết!

Tôi rất khoái khi I am đàn bà ra được. Những đứa con nào mà mình nuôi nó dễ quá thì ít có kỷ niệm với mình, ngược lại đứa con nào mang nặng đẻ đau “nhiều chuyện” thì lại có nhiều duyên nợ hơn. Riêng cái cuốn này, tôi chờ đợi nó ra đời lâu quá. Từ tháng 8/2005, tôi đã đưa nó sang NXB Hội Nhà văn nhưng họ không cho giấy phép, cho đến cuối năm 2006 nó mới xin được giấy phép ra đời dưới NXB Công an Nhân dân nhưng cũng gặp không ít sóng gió.

Bìa cuốn "I am đàn bà" của NXB Phụ nữ (trái),

và bìa "I am đàn bà" của NXB Công an Nhân dân.

Không chỉ “gặp sóng gió” trong dư luận mà cuốn sách bị thu hồi còn ảnh hưởng tới vấn đề…“tiền nong”?

Dĩ nhiên là ảnh hưởng chứ, sách không được phát hành thì tôi cũng bị thiệt hại về kinh tế. Đấy là chưa nói đến việc tôi mang truyện ngắn I am đàn bà dự thi trên báo Văn nghệ, cuối tháng 3 tổng kết. Giờ mọi chuyện ầm ĩ như thế này thì… ảnh hưởng vô cùng rồi!

Chị từng nói, chị chỉ muốn có những người “đập” cho mình một cú vào mặt để mình đừng…ảo tưởng. Vậy việc cuốn “I am đàn bà” bị thu hồi, có thể coi là “một cú đập vào mặt chưa”?

Mọi người vẫn thường trêu tôi là Y Ban được nhiều ưu ái và khen ngợi quá. Cuốn nào của tôi ra cũng thu hút sự chú ý và gặt hái thành quả nên đã đến lúc “đập cho Y Ban một cú”. Quả thật khen mà không đúng, tôi chẳng thích. Nhưng đập thì cũng phải đập làm sao cho đúng. Nếu nói cuốn này sex, dễ dãi và thu hồi thì tôi không tâm phục khẩu phục.

Xin cảm ơn chị về cuộc trò chuyện thẳng thắn này!

Nguyễn Hằng