Cục NTBD lên tiếng về những thắc mắc tại Liên hoan Kịch nói 2024

Tối 11/6, lễ khai mạc Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 chính thức diễn ra tại Thái Nguyên. Sự kiện do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp với Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, Sở VH-TT&DL tỉnh Thái Nguyên, Nhà hát Ca, Múa, Nhạc dân gian Việt Bắc và các cơ quan, đơn vị có liên quan tổ chức.

Theo đó, Liên hoan quy tụ gần 1.000 nghệ sĩ, diễn viên của 19 đơn vị nghệ thuật kịch nói chuyên nghiệp trong và ngoài công lập với 23 tác phẩm tham dự, Liên hoan hứa hẹn sẽ mang tới cho khán giả những cảm xúc mới mẻ nhất.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, quy chế của Liên hoan vẫn có nhiều khúc mắc như: Không sử dụng kịch bản sáng tác trước năm 2005 hay nghệ sĩ, diễn viên đóng vai chính, thứ chính phải là những người được đào tạo chuyên môn, chuyên ngành hoặc đã tham gia biểu diễn nghệ thuật kịch nói liên tục từ 3 năm trở lên của đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân... 

Chia sẻ với phóng viên Dân trí, NSND Trần Ly Ly - Quyền cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cho biết, Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2024 là hoạt động thường niên, được tổ chức 3 năm 1 lần.

Mỗi lần diễn ra, Ban Tổ chức sẽ ban hành một bộ quy chế gồm: Quy chế Tổ chức và Quy chế chấm, xét giải. Các quy chế đều được xây dựng kế thừa từ các Liên hoan lần trước, trong đó sẽ có những đánh giá, rút kinh nghiệm và nếu thấy cần thiết sẽ có sự điều chỉnh các nội dung cho phù hợp với thực tế.

Bà Ly nói, quy định "không sử dụng kịch bản sáng tác trước năm 2005 và kịch bản của nước ngoài" đã có trong nội dung của quy chế Liên hoan Kịch nói toàn quốc 2021. Mục đích hướng tới khuyến khích các đơn vị nghệ thuật sẽ tập trung xây dựng những tác phẩm chất lượng cao mang hơi thở cuộc sống đương đại.

Việc sử dụng mốc thời gian 2005 để làm căn cứ lựa chọn các sáng tác mới cho các đơn vị nghệ thuật lựa chọn bởi năm 2005 đánh dấu sự ra đời của Công ước 2005 được Đại hội đồng UNESCO bỏ phiếu thông qua chính thức có hiệu lực trở thành cảm hứng và cơ sở pháp lý để ban hành quy định pháp luật, chính sách nhằm bảo vệ và phát huy sự đa dạng trong biểu thị văn hóa.  

"Trong thông cáo báo chí Cục Nghệ thuật biểu diễn gửi tới các báo có đưa đầy đủ là: "Không sử dụng kịch bản sáng tác trước năm 2005 và kịch bản của nước ngoài. Trường hợp kịch bản sáng tác trước năm 2005 sau khi đã chỉnh lý cho phù hợp với hiện tại phải có sự đồng ý của tác giả (hoặc người đại diện hợp pháp) được phép tham gia Liên hoan".

Hai vở diễn: Hồn Trương Ba da hàng thịt và Đêm trắng tham gia tại Liên hoan, đơn vị nghệ thuật đều đã có biên bản xác nhận của tác giả hoặc người đại diện hợp pháp của tác giả nộp lại cho Ban Tổ chức theo đúng quy định và 2 vở này đủ điều kiện để tham gia Liên hoan", NSND Trần Ly Ly nói

Theo bà Ly, Ban Tổ chức chấp nhận hai vở diễn này bởi các vấn đề đặt ra trong kịch bản chưa hề cũ và các đơn vị này khi tiến hành dàn dựng đã có sự chỉnh lý, bồi đắp để kịch bản không bị lạc hậu, phù hợp với cách nói, cách tư duy của cuộc sống hiện đại.

Quy chế đặt ra từ việc dàn dựng kịch bản của các tác giả trong nước cũng không nằm ngoài mong muốn đội ngũ tác giả cũng như lực lượng làm nghệ thuật xông xáo vào những mảng đề tài thời sự, những lĩnh vực mũi nhọn của đời sống hôm nay.

Về nội dung: "Nghệ sĩ, diễn viên đóng vai chính, thứ chính phải là những người được đào tạo chuyên môn, chuyên ngành hoặc đã tham gia biểu diễn nghệ thuật kịch nói liên tục từ 3 năm trở lên của đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân", bà Trần Ly Ly cho biết, quy định 3 năm liền cũng nhằm động viên khuyến khích và tạo điều kiện cho những nghệ sĩ yêu nghề, thường xuyên có hoạt động chuyên môn.

Sự gắn bó, ổn định của dàn diễn viên trong các đơn vị cũng đã tạo nên thương hiệu của đơn vị nghệ thuật đó, tránh tình trạng vay mượn nghệ sĩ chỉ để đi dự thi lấy giải, lấy huy chương. 

"Với đối tượng là sinh viên ở các trường văn hóa nghệ thuật, họ đã có sân chơi riêng như Hội thi tài năng học sinh, sinh viên các cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật toàn quốc do Bộ VH-TT&DL thường xuyên tổ chức nhiều năm qua", bà Ly nói về cụm từ "đơn vị nghệ thuật có tư cách pháp nhân" trong quy chế.

Khi được hỏi: Có ý kiến cho rằng, tại sao Ban Tổ chức không công bố rộng rãi Quy chế tổ chức, Quy chế chấm, xét giải của Liên hoan kịch nói toàn quốc 2024 cho báo chí đăng tải để rộng đường dư luận?

Bà Ly thẳng thắn: "Ban Tổ chức đã gửi Quy chế tới các Sở VH-TT&DL, Sở VH-TT các tỉnh, thành phố có đơn vị nghệ thuật kịch nói trong và ngoài công lập từ rất sớm, đó là lý do mà có 19 đơn vị đăng ký 23 tác phẩm tham dự Liên hoan lần này.

Chúng tôi xác định đây là văn bản mang tính chất nội bộ dành cho Hội đồng nghệ thuật cũng như các đơn vị nghệ thuật sân khấu tham gia Liên hoan, bởi các nội dung trong Quy chế tổ chức cũng như Quy chế chấm giải mang những nội dung học thuật trong ngành nghệ thuật là đối tượng trực tiếp thực hiện nên không phổ biến rộng rãi".

Quyền cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn chia sẻ thêm, sau mỗi lần diễn ra, Ban Tổ chức Liên hoan luôn mong nhận được những ý kiến đóng góp tích cực từ các cơ quan quản lý, các đơn vị truyền thông, các nhà sáng tạo cũng như từ các nghệ sĩ trực tiếp tham gia liên hoan để BTC rút ra những kinh nghiệm điều chỉnh cho phù hợp cho các kỳ tổ chức sau.

Thậm chí, trong quá trình tổ chức Liên hoan sẽ có thể có những rủi ro hoặc sự cố ngoài ý muốn (nếu có), căn cứ tình hình thực tế Ban Tổ chức cũng sẽ báo cáo Ban chỉ đạo, lãnh đạo Bộ VH-TT&DL xem xét quyết định điều chỉnh cho phù hợp, điều này cũng đã thể hiện rõ ngay trong trong Quy chế tổ chức cũng như Quy chế chấm, xét giải.