Chiêm ngưỡng những cây di sản Việt Nam ở Côn Đảo

Trong số những cây được vinh danh là cây di sản Việt Nam thì nhiều nhất là cây bàng. Theo giới thiệu, ở Côn Đảo có 53 cây bàng được Hội bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam công nhận là cây di sản Việt Nam.

Cụ thể, trên đường Tôn Đức Thắng có 19 cây, trên đường Lê Duẩn có 11 cây, Di tích trại Phú Hải (thuộc hệ thống Nhà tù Côn Đảo) có 8 cây, Di tích trại Phú Sơn (thuộc hệ thống Nhà tù Côn Đảo) có 7 cây, Di tích Nhà Chúa Đảo có 8 cây.

Ngược dòng lịch sử, ngày 28/11/1861, thực dân Pháp chiếm Côn Đảo. Ngày 1/2/1862, Thủy sư đô đốc Pháp Bonard ký quyết định thành lập nhà tù Côn Đảo, đến nay đã gần 160 năm. Và như thế những cây bàng ở Côn Đảo cũng chừng đó năm tuổi và chủ yếu được trồng trong sân các trại giam và mấy con đường xung quanh trại giam.

Bàng (tên khoa học là Terminalia catappa) là một loài cây thân gỗ lớn sinh sống ở vùng nhiệt đới, thuộc họ Trâm bầu (Combretaceae). Bàng ở Côn có những cây gốc to 3-4 người ôm không xuể. Bất kể nắng mưa, bão tố, thời tiết khắc nghiệt, bàng Côn Đảo lúc nào cũng xanh tốt, uy nghi. Vì thế, bàng được xem là loại cây biểu tượng của đảo, là hình ảnh phản ánh một thời đau thương của người Việt Nam đã từng bị giam giữ tại “địa ngục trần gian”.

Theo lời kể của người dân địa phương, bàng là loài cây rất gần gũi, gắn bó với người dân Côn Đảo, đặc biệt là với những người tù bị lưu đày ra Côn Đảo. Lá bàng được những người tù nhặt về cất giấu, lót trên nền đá của trại giam để nằm, mong chống chọi với thời tiết khắc nghiệt; quả bàng và cả những chiếc lá bàng non còn là thức ăn bổ sung dưỡng chất cho người tù chống lại bệnh tật do những ngày trong tù phải ăn uống thiếu thốn, khổ cực….

Điều du khách không thể bỏ qua khi đến với Côn Đảo là thưởng thức món hạt bàng đặc trưng của vùng đất này mà không một nơi nào có được. Hạt bàng ăn thơm, có vị ngọt của đường và vị mặn của muối hòa lẫn vị bùi, béo, khiến ai đã thử một lần sẽ không bao giờ quên được.

Theo giới thiệu của người dân Côn Đảo, ở đây có 2 loại hạt bàng là hạt bàng rang muối và hạt bàng rang với đường, gừng. Hạt bàng là một món quà đặc sản mang đậm dấu ấn Côn Đảo, được tôn vinh là đặc sản của vùng đất này. Muốn có 1kg hạt bàng phải có tới 50kg trái bàng. Trái bàng phơi khô, dùng dao chẻ từng trái một lấy nhân ra, rồi rang sao cho khéo léo để có cho ra lò món mứt này.

Trải qua hàng trăm năm, dù chống chọi với bao thử thách khắc nghiệt của thiên nhiên nhưng những cây bàng Côn Đảo vẫn phát triển, vẫn xanh tốt, vẫn tỏa bóng che mát những khoảng không, những con đường. Nhìn bàng Côn Đảo sừng sững, uy nghi, ta lại nhớ đến những người tù dù phải trải qua bao thử thách nghiệt ngã nhưng vẫn kiên trung, bất khuất, đã vượt lên trên tất cả, bền bỉ đấu tranh, giữ trọn khí tiết của người chiến sĩ cộng sản.

Ngoài những cây bàng, Côn Đảo còn nhiều cây Bằng lăng, cây thị rừng,… cũng được vinh danh là cây di sản Việt Nam.

Cao Xuân Lương