Xe cào cào lá dừa "lạc" giữa TPHCM, nhiều người mê mẩn vì được về tuổi thơ

Người họa sĩ già nhớ tuổi thơ, mê nghệ thuật

Giữa tiết trời nóng bức, ông Nguyễn Văn Nghĩa (69 tuổi, quê Tiền Giang) lọc cọc chạy chiếc xe máy cũ chở đầy cào cào, châu chấu, cua... làm từ lá dừa, đi từ quận Bình Tân vào trung tâm TPHCM. Dọc đường, trẻ con, người lớn gọi với theo "đòi" ông Nghĩa dừng xe, bán hàng. 

Nhiều khách hàng hay đùa với ông Nghĩa rằng, mang con cua này về sẽ để được mãi mãi, vì không sợ nó… chết. Vậy là cả người bán, người mua cười vui vẻ với nhau rồi cùng nhau ôn lại tuổi thơ qua những món đồ "quê".

Ông Nghĩa bán mỗi con với giá 20.000 đồng. Người ta hỏi sao rẻ quá, ông chỉ cười hì hì "bán cho vui, vì đam mê thôi". Dù đã chuẩn bị trước sản phẩm ở nhà, ông vẫn ngồi làm thêm vài cái để người ta hiểu cách làm công phu ra sao.

Bận rộn với mớ lá dừa đan xen vào nhau, ông vẫn nheo mắt trả lời từng câu hỏi của đám trẻ con vây quanh. Nhiều cụ bà lớn tuổi thích thú, mua về cho con cháu xem "thế nào là tuổi thơ". Nhiều người nước ngoài cũng tỏ ra ngạc nhiên, rồi mua 2-3 con cất vào hộp giấy, mang về tặng bạn bè.

Dừng tại một điểm chưa bao lâu, ông Nghĩa lại di chuyển đi khắp các nẻo đường ở thành phố.

"Tôi không thích dừng cố định một chỗ, mà muốn đi khắp nơi như vậy để nhiều người thấy, biết đến môn nghệ thuật này", ông Nghĩa nói.

Trước đây, tuổi thơ của ông đã gắn liền với những con vật làm thủ công bằng lá dừa. Dùng đôi chân trần chạy quanh xóm, trên tay là con cào cào lá dừa, băng qua cánh đồng là ký ức luôn ẩn hiện trong tâm trí ông.

Lớn dần, ông có niềm đam mê và năng khiếu với mỹ thuật. Thấy vậy, gia đình sớm cho ông đi học vẽ và trở thành họa sĩ tranh sơn dầu khi mới 15 tuổi. Hoạt động nghệ thuật đến cái tuổi "mắt mờ, tay run", ông đành nghỉ hưu để lo cho sức khỏe.

Sau hơn một năm dưỡng bệnh trên giường, ông Nghĩa nhớ đến trò chơi làm cào cào lá dừa khi nhỏ và thắc mắc vì sao giờ đây không có ai bán nữa. Lúc này, ông mới nảy ra ý tưởng dùng lá dừa để tạo hình các con vật khác nhau.

Thời gian đầu tập làm không dễ dàng, nhưng do có "máu" nghệ thuật nên ông Nghĩa hoàn thiện sản phẩm rất nhanh. Ngày đầu đem sản phẩm đi bán, ông bị con cái phản đối kịch liệt vì lo cho sức khỏe của ba.

"Con cái tôi giờ đã là giáo viên, quản lý nhà hàng, có gia đình và công việc ổn định hết nên rất muốn chăm sóc cho tôi lúc về già. Nhưng, tôi thấy ở nhà chán quá, thà ra ngoài bán cái gì đó, vừa vui lại vừa có tiền", ông Nghĩa bộc bạch.

Môn nghệ thuật tưởng dễ mà khó

Mỗi ngày, cứ đúng 8h là ông Nghĩa dậy làm việc, chuẩn bị sản phẩm để 15h bắt đầu đi bán. Có những hôm nắng nóng, sức khỏe không cho phép, ông ở nhà làm nốt số lá dừa còn sót để dành sản phẩm cho hôm sau.

Lá dừa được ông Nghĩa chọn lựa tỉ mỉ, lấy từ Tiền Giang lên TPHCM. Phần cờ bắp (lá non) phải có màu ngả vàng, thân dài. Sau khi tổng hợp được lá dừa, ông bắt đầu gấp trực tiếp trên phần lá dừa đó theo điểm đã đánh dấu trước. Tiếp theo, ông Nghĩa dùng dây xỏ qua các lỗ, hoặc dùng ghim bấm để cố định thân con vật rồi trang trí thêm những chi tiết khác như mắt, râu,… thêm sinh động.

Ông Nghĩa cho hay, làm con vật bằng lá dừa không khó cũng không dễ, nó đòi hỏi ở sự kiên nhẫn và tập trung của người thực hiện. Dù đã theo nghề được 9 năm, ông Nghĩa cũng chưa từng rời mắt hay mất tập trung khi tạo tác sản phẩm.

"Làm gì cũng phải đặt cái tâm vào thì mới thành công được. Tôi làm vì yêu thích nên không quan trọng số lượng làm ra, bán được là bao nhiêu mà muốn biết người ta thích thú với môn nghệ thuật này mức nào", ông Nghĩa tâm sự.

Mỗi ngày ông Nghĩa có thể bán được 20-30 sản phẩm. Ở các dịp lễ, Tết như Tết Trung thu, Tết thiếu nhi,… ông đều được mời đến biểu diễn. Ông Nghĩa còn tham gia thực hiện cổng chào, cưới hỏi bằng lá dừa ở các tỉnh miền Tây.

"Người ta gọi đi diễn nhiều lắm, nhưng mỗi ngày tôi chỉ nhận tối đa 2 buổi, vì sức khỏe không tốt. Bản thân ngồi làm các con vật bằng lá dừa, trẻ con thích thú vây quanh giành nhau, tôi cảm thấy xúc động vì các cháu còn yêu thích món đồ chơi giản đơn này", ông Nghĩa chia sẻ.

Thế nhưng, ông Nghĩa cũng trải qua những lần buồn bã khi không có đủ nguyên liệu làm thật nhiều con vật tặng cho các cháu. Điều này để lại sự hụt hẫng trong bọn trẻ và cảm giác nuối tiếc đối với ông.

"Tôi cũng từng có 1, 2 học trò, nhưng các cháu không đủ kiên nhẫn, đành bỏ ngang. Tôi hi vọng sẽ có người nối nghề để môn nghệ thuật này được lưu truyền sang thế hệ sau", ông Nghĩa ngậm ngùi, nói.