Thực hư thông tin về ngôi mộ Bà Chúa thơ nôm Hồ Xuân Hương

Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam có công văn gửi bà Nghiêm Thị Hằng (ở phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội) về việc bà này xin khai quật ngôi mộ cổ vô thừa nhận có minh bia năm 1850 phục vụ khảo cổ, có liên quan đến các giả thiết về phần mộ nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Theo công văn, sau khi xem xét ý kiến của Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch và UBND thành phố Tam Kỳ, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam không thống nhất với đề nghị của bà Nghiêm Thị Hằng về việc khai quật ngôi mộ cổ có minh bia năm 1850.

Lý do, qua kết quả khảo sát và dập, dịch các văn khắc trên 2 bia mộ tại phường An Sơn, thành phố Tam Kỳ cho thấy, tại hai ngôi mộ đều thể hiện đầy đủ các thông tin về họ tên, danh xưng, quê quán, phẩm hàm, chức vị, năm sinh, năm mất…

Do đó, thông tin về 2 ngôi mộ cổ vô chủ và nghi là phần mộ nữ sĩ Hồ Xuân Hương là không có căn cứ và cơ sở lịch sử, khoa học.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam giao UBND thành phố Tam Kỳ chỉ đạo các đơn vị, địa phương liên quan có phương án bảo vệ hiện trạng các ngôi mộ cổ nêu trên, tránh sự tác động, xâm hại từ các yếu tố bên ngoài.

Trong đơn xin khai quật ngôi mộ nói trên, bà Nghiêm Thị Hằng giới thiệu mình là cựu chiến binh, Hội viên Hội nhà báo, nhà văn, luật gia, nhà nghiên cứu về nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Bà Hằng cho hay, bà có nhân duyên tham gia đi tìm mộ liệt sỹ gần 30 năm qua, bà có kinh nghiệm nghiên cứu về thân thế, sự nghiệp của nữ sĩ Hồ Xuân Hương - Bà Chúa thơ nôm được UNESCO vinh danh Danh nhân văn hóa năm 2022.

Trong quá trình nghiên cứu, từ năm 2020, bà Hằng cho rằng mình phát hiện ra ông Trần Phúc Hiển (tức Mai Sơn phủ) là người chồng thứ 2 của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, quê ở làng Tam Kỳ cổ.

Khi nghiên cứu ông Trần Phúc Hiển và dấu tích liên quan đến phần mộ của nữ sĩ, bà Hằng nhiều lần đi điền dã vào thành phố Tam Kỳ tìm hiểu ngôi mộ cổ Giày Thầy Lánh ở bãi Sơn, làng Hương Trà Tây.

Bà Hằng cũng kết nối thông tin với 2 ngôi mộ vô thừa nhận ở khu phố 8 phường An Sơn, thành phố Tam Kỳ có minh bia năm 1857 của cụ Phan Thị Chi và ngôi mộ minh bia năm 1850 có tên Huỳnh Hoài Nhân và nhà thờ cụ Nguyễn Đức Thêm, ở thôn bản Long, xã Tam Tiến, huyện Núi Thành.

Bà Hằng cũng cho biết, năm 2021, cuốn sách "Giải mã bí ẩn nữ sĩ Hồ Xuân Hương" của bà góp phần làm rõ thân thế năm sinh, năm mất của nữ sĩ Hồ Xuân Hương; đặc biệt là quan hệ hôn nhân giữa nữ sĩ Hồ Xuân Hương với người chồng thứ 2 là ông Trần Phúc Hiển.

Đầu năm 2023, bà Hằng cùng đoàn công tác đã khảo sát quần thể mộ cổ ở làng Hương Trà Tây, phần mộ có minh bia được tạo dựng tháng 2 năm Canh Tuất (1850) Huỳnh Hoàn Nhân và phần mộ có minh bia được tạo dựng tháng 8 năm Bính Thìn (1857), mộ cụ Phan Thị Chi.

Tháng 7, bà Hằng gửi văn bản đến Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam xin được khai quật ngôi mộ cổ 1850 phục vụ nghiên cứu khoa học khảo cổ, để xác định hài cốt người nằm dưới mộ...