Hiệu quả bước đầu từ ứng dụng KHCN tại EVNNPC

Từ chủ trương đến hiện thực

Theo mục tiêu, chiến lược của EVN, đến năm 2020, KHCN điện đạt trình độ phát triển của nhóm các nước dẫn đầu ASEAN; đến năm 2030 hầu hết các lĩnh vực đạt trình độ tiên tiến thế giới; KHCN điện của Việt Nam đáp ứng các yêu cầu của một nước công nghiệp... Để đạt được mục tiêu này, NPC nhận thấy rằng, thời gian qua đơn vị chủ yếu tập trung vào nhiệm vụ chính là sản xuất, kinh doanh điện, nhiều cán bộ quản lý điều hành ít có điều kiện tham gia hoạt động KHCN. Mặt khác, do năng lực nắm bắt công nghệ của người sử dụng chưa cho phép khai thác một cách triệt để các tính năng của thiết bị đã gián tiếp làm giảm hiệu quả đầu tư công trình, cũng như hạn chế khả năng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, ảnh hưởng đến việc làm chủ trong lĩnh vực này. Do vậy, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ Tư, mà ứng dụng KHCN là một trong những động lực quan trọng nhất để NPC đầu tư phát triển và là một trong những nội dung được ưu tiên hàng đầu.

Để thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao, NPC cũng đã quyết định thành lập phòng KHCN trực thuộc Ban kỷ thuật. Theo đó, NPC tập trung phát triển và ứng dụng KHCN theo xu hướng tích hợp hệ thống kết nối số hóa - vật lý, khuyến khích sử dụng thiết bị công nghệ kết nối Internet v.v...

Trong năm 2017 này, NPC từng bước hoàn thiện việc sử dụng hiệu quả hệ thống SCADA/EMS/DMS trong điều độ vận hành hệ thống điện; nghiên cứu vận hành hệ thống điện lớn; nghiên cứu vận hành tối ưu hóa thời gian thực hệ thống điện, truyền tải, phân phối. Từng bước triển khai xây dựng các trung tâm điều khiển hệ thống điện, trung tâm vận hành lưới điện (Trung tâm điều độ), phát triển lưới điện thông minh với công nghệ hiện đại đã ứng dụng thử nghiệm tại các công ty điện lực: Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Ninh, vv...

Mặt khác, NPC cũng đã triển khai việc ứng dụng công nghệ đo đếm tiên tiến - thông minh. Trong đó, ưu tiên khu vực đô thị, thành phố; sử dụng công nghệ công tơ đọc dữ liệu, thu nhận dữ liệu từ xa; nghiên cứu sự tham gia của khách hàng vào điều khiển nhu cầu phụ tải (Demand Response) và sự gia tăng của các thiết bị vận tải chạy điện.

Tính đến thời điểm hiện tại, NPC cơ bản đã hoàn thành việc lắp đặt công điện tử đo xa cho các trạm biến áp công cộng, trạm biến áp chuyên dùng ở phần lớn các công ty thành viên và đang phấn đấu nhân rộng lắp đặt công tơ điện tử cho khách hàng sau TBA. Nhiều trạm biến áp 110kV, 220kV đã được lắp đặt thiết bị điều khiển xa, phấn đấu trước năm 2020 (theo Nghị quyết của Đảng ủy EVN) 100% trạm 110kV do NPC quản lý sẽ được lắp đặt thiết bị đo xa, tiến tới trong một thời gian gần sẽ trang bị đồng bộ các hệ thống rơle bảo vệ lưới trung áp, hệ thống quản lý lưới điện phân phối SCADA/DMS - với hệ thống tự động hoá lưới phân phối gắn liền với dịch vụ và quản lý nhu cầu của khách hàng trên địa bàn hoạt động.

Những điển hình đang được nhân rộng

Thực hiện ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, kinh doanh, chăm sóc khách hàng Công ty Điện lực Vĩnh Phúc (PC Vĩnh Phúc) đã đổi mới mạnh mẽ việc ghi chỉ số công tơ bằng bằng số GCS (ghi chỉ số) điện tử, với hơn 209.295/209.897 công tơ. Đến thời điểm hiện tại, PC Vĩnh Phúc là một trong những đơn vị đứng đầu Tổng Công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC), bước đầu xây dựng thành công hệ thống Mini SCADA với tiện ích cao, chi phí hợp lý và triển khai hoàn chỉnh hệ thống thu thập dữ liệu từ xa công tơ điện tử.

Ngay từ năm 2013, theo định hướng của EVN và chỉ đạo của NPC về phát triển lưới điện thông minh, PC Vĩnh Phúc đã thay thế tập trung công tơ điện tử tại khu vực thành phố, thị xã. Đến nay đã có 61.000 công tơ khách hàng của 723 trạm biến áp công cộng tại Thành phố Vĩnh Yên, và Thị xã Phúc Yên được thay thế bằng công tơ điện tử RF và thực hiện ghi chỉ số qua hệ thống đo xa tự động.

Tiếp đến, năm 2016, PC Vĩnh Phúc tiếp tục đưa vào vận hành chính thức hệ thống đo xa tại 750 điểm đo của các khách hàng có trạm biến áp chuyên dùng bán điện 3 giá. Đến tháng 7/2017 Công ty tiếp tục hoàn thành thay thế, lắp đặt mới 1.423 công điện tử 3 giá có chức năng đo xa bằng công nghệ GPRS/3G cho các trạm biến áp công cộng và chuyên dùng bán điện một giá trên địa bàn.

Trên thực tế, PC Vĩnh Phúc cũng là một trong những đơn vị dẫn đầu Tổng công ty Điện lực miền Bắc bước đầu xây dựng thành công hệ thống Mini SCADA điều khiển từ xa lưới điện trung áp nhằm theo kịp xu hế vận hành lưới điện theo hướng hiện đại phục vụ cho công tác quản lý kỹ thuật - vận hành, nâng cao độ tin cậy cung cấp điện.

Còn với Công ty Điện lực Thái Nguyên (PC Thái Nguyên) việc “Đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ” luôn gắn với tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hiện đại hóa các hệ thống lưới điện. Đến nay, ngoài hệ thống đường dây trung, hạ áp, PC Thái Nguyên quản lý vận hành gần 700km cáp quang, và một hệ thống mạng LAN, WAN kết nối tốc độ 1Gb, với 543 máy tính được cài đặt Windows bản quyền. Nhờ vậy công tác chỉ đạo và điều hành hết sức thuận lợi.

Từ việc ứng dụng khoa học công nghệ truyền thông 3G, bước vào năm 2017, PC Thái Nguyên đã triển khai lưới điện thông minh bằng sử dụng cáp quang nội bộ và thiết kế phần mềm chung, kết nối thêm 15 điểm MC Recloser đưa về phòng điều độ để điều khiển và giám sát. Theo đó, đơn vị này đã lắp dặt 80 bộ cảnh báo sự cố kết nối và truyền tín hiệu thông tin vận hành về Trung tâm điều khiển và nhắn tin tới số điện thoại của các lãnh đạo qua giao thức tiên tiến hiện hành.

Ngoài ra, PC Thái Nguyên đã phối hợp triển khai trung tâm điều khiển từ xa 110kV trên phần mềm SCADA DMS nhằm điều chỉnh điện áp giờ cao điểm chính xác, kịp thời góp phần giảm tổn thất trên lưới điện trung thế.

Cùng với đó đơn vị này còn triển khai lắp đặt hệ thống giám sát từ xa của trạm trung gian 35kV về tại tổ trực điện lực nhằm duy trì ổn định việc giám sát thông số, theo dõi chế độ vận hành, giảm bớt người quản lý trực tiếp tại trạm.

Việc ứng dụng khoa học công nghệ vào kinh doanh dịch vụ khách hàng ở Công ty Điện lực Bắc Ninh (PC Bắc Ninh) cũng rất đáng ghi nhận. Từ năm 2014, PC Bắc Ninh đã áp dụng việc phát hành hóa đơn điện tử tại 10 điện lực trực thuộc, gắn với việc đẩy mạnh thu tiền điện qua ngân hàng, qua ATM, thu hộ tiền điện, vv...

Nhiều người dân ở Thành phố Thái Nguyên, cũng như ở Thành phố Bắc Ninh đều khẳng định: Ngày trước muốn đi nộp tiền điện phải chờ đúng ngày, đến đúng địa điểm quy định và phải chờ viết hóa đơn rất mất thời gian. Còn từ khi thực hiện thu tiền điện bằng hóa đơn điện tử đến nay thì hết sức tiện lợi. Khách hàng có thể đến bất cứ điểm thu nào cũng nộp được tiền điện.

Càng tiện lợi hơn khi các công ty điện lực: Thái Nguyên, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc ứng dụng máy tính bảng để ghi sổ nợ, phát triển khách hàng và chấm nợ Online chi trả biên lai tại chỗ. Tính ưu việt của ghi sổ nợ trên máy tính bảng đã làm giảm không gian lưu trữ và công tác bảo quản sổ, giúp phát hành hóa đơn nhanh chóng, kịp thời.

Ngoài ra, ghi chỉ số bằng máy tính bảng cũng giúp cho việc tìm kiếm khách hàng nhanh chóng, giảm sai sót, thống kê được những trường hợp chưa ghi sổ. Đặc biệt, chương trình phát triển khách hàng bằng máy tính bảng còn giúp cho việc lập dự toán vật tư, thông báo tiền nhân công cho khách hàng sau khi khảo sát xong và quyết toán vật tư cấp mới chính xác. Số liệu khách hàng chấm nợ được kết nối Online trên máy tính bảng, nhân viên chỉ việc đối chiếu số tiền thu nộp chính xác bằng phần mềm, không phải cộng và đối chiếu thủ công, góp phần tăng năng suất lao động.

Trên thực tế, chương trình sử dụng máy tính bảng còn được sử dụng để lắp đặt hệ thống đo xa công tơ điện tử của những khách hàng có sản lượng lớn, các trạm biến áp công cộng, góp phần quan trọng trong việc theo dõi sản lượng, giám sát điện năng tiêu thụ, cảnh báo, phát hiện kịp thời các trường hợp bất thường trong quản lý kỹ thuật chống tổn thất điện năng, cũng như thống kê và lập kế hoạch cung ứng điện hàng năm.

Về nội dung này ông Dương Văn Hạnh - Phó giám đốc Điện lực Gang thép Thái Nguyên cho biết, hiện nay thiết bị đo xa đã được lắp đặt cho 100% khách hàng lớn, chuyên dùng, 40% cho khách hàng sinh hoạt. Nhờ kết nối thiết bị này trên mạng điện tử nên khách hàng có thể tra cứu xem được chỉ số sử dụng điện của mình hàng ngày để điều chỉnh sao cho hợp lý. Và điều quan trọng là từ khi 100% khách hàng sử dụng hóa đơn điện tử thì công tác kiểm soát được tốt hơn, giải quyết thỏa đáng những phát sinh thắc mắc của người sử dụng điện. Giảm được giấy tờ in ấn, thời gian chờ đợi và khách hàng có thể tự in hóa đơn cho mình...

Những kinh nghiệm trên đây chính là cơ sở để NPC đẩy nhanh thực hiện lộ trình đến 2020 góp phần cùng EVN huy động có hiệu quả các nguồn lực về khoa học, công nghệ nhằm đảm bảo nâng tỷ lệ đổi mới công nghệ, thiết bị tăng trung bình 20%/năm; tỷ lệ đóng góp của KHCN trong tốc độ tăng trưởng chung của EVN đạt ít nhất 80% và nâng tỷ lệ ứng dụng các công nghệ cao, công nghệ hiện đại tăng gấp đôi so với hiện nay.