Dân sinh
Fica
DTiNewsĐộc đáo cả làng đi cà kheo ở Việt Nam
(Dân trí) - Trời ngả về chiều, nắng hè dịu hẳn, đám trẻ trong làng Kon Măh lại rộn ràng tập đi cà kheo. Nhiều em điêu luyện vừa đi cà kheo vừa đá bóng.
Xã Hà Tây (huyện Chư Păh, Gia Lai) - nơi có nhà rông truyền thống lớn nhất Tây Nguyên - còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa, bản sắc của người địa phương.
Khi đặt chân đến đây, du khách còn được đắm say trong âm thanh cồng, chiêng. Đặc biệt là những màn biểu diễn đi cà kheo của thanh thiếu niên vào mỗi chiều.
Trẻ con làng Kon Măh rộn ràng tập đi cà kheo. Những em điêu luyện vừa đi cà kheo vừa chơi đá bóng (Ảnh: M.T).
Dưới mái nhà rông làng Kon Măh (xã Hà Tây), hình ảnh thanh thiếu niên Ba Na tập và đi cà kheo hấp dẫn chúng tôi dõi theo.
Ở làng này, anh Tham là người đi cà kheo giỏi nhất. Anh từng tham gia đội tuyển của tỉnh dự 4 kỳ hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc và giành được 7 tấm huy chương vàng với bộ môn đi cà kheo. Anh cũng là người huấn luyện trẻ con trong làng chơi trò này.
Anh Tham hướng dẫn trẻ nhỏ đi cà kheo (Ảnh: M.T).
"Tiếng Ba Na gọi cà kheo là xing xơng. Thời xa xưa, bà con làng tôi đi làm trên nương rẫy sợ rắn, rết cắn nên đi cà kheo để tránh. Vì thế mà người Ba Na ở đây đều biết đi cà kheo và đi rất giỏi. Sau này, nương rẫy được phát quang, đường đi thông thoáng, ít người dùng cà kheo đi rẫy. Nhưng thanh niên, trẻ con ở làng vẫn đi cà kheo để tập thể thao, giải trí", anh Tham cho biết.
Bộ sưu tập huy chương của anh Tham (Ảnh: M.T).
Người chơi cà kheo giỏi nhất làng nay đã gần 30 tuổi. Anh luôn muốn gìn giữ và phát huy bộ môn cà kheo trong đời sống tinh thần của bà con đồng bào mình.
"Bộ môn này vừa giúp rèn luyện sức khỏe vừa rèn sự khéo léo, xây dựng tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Tôi muốn huấn luyện một đội trẻ giỏi đi cà kheo để thanh thiếu niên làng mình có cơ hội đi thi đấu giao lưu, giới thiệu bản sắc dân tộc mình", anh Tham bộc bạch.
Đội cà kheo "nhí" ở làng được anh Tham huấn luyện mỗi buổi chiều (Ảnh: M.T).
Đêm (21 tuổi) là một trong những "đệ tử ruột" của anh Tham. Đêm và các bạn ở làng Kon Măh được anh tận tụy rèn cả kỹ thuật đi cà kheo và cách tự làm những đôi cà kheo vững chãi từ lúc còn bé.
Thanh thiếu niên Ba Na học cách làm cà kheo từ bé (Ảnh: M.T).
Đêm tâm sự: "Nhìn thầy Tham đi cà kheo giỏi và đoạt nhiều huy chương ở các cuộc thi lớn, em luôn hâm mộ. Em đã bày tỏ muốn học và được thầy tận tình hướng dẫn".
Từ những bước đi cà kheo liêu xiêu, giờ đây, Đêm đã trở thành một vận động viên bộ môn cà kheo có tiếng của tỉnh Gia Lai. Tuy chỉ mới tham gia thi đấu môn cà kheo vài năm trở lại đây nhưng Đêm đã kịp "bỏ túi" 8 huy chương vàng trong tổng số 11 huy chương các loại.
Gần đây nhất, trong Tuần lễ hoa dã quỳ ở vùng núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) vào tháng 11/2022, Đêm đã giành huy chương vàng.
Người làng nối nhau lớp trước bày lớp sau chơi cà kheo (Ảnh: M.T).
Nhờ những người "giữ lửa" như anh Tham và Đêm, trẻ em làng Kon Măh đều biết đi cà kheo. Làng có một đội đi cà kheo chuyên nghiệp, thường tham dự các giải cấp huyện, tỉnh và cả nước hàng năm.
Trao đổi với PV Dân trí, ông Biên - Chủ tịch UBND xã Hà Tây - cho biết: "Trước đây, người dân thường dùng cà kheo để lên nương rẫy hay đi qua nhà hàng xóm vào những lúc mưa to, ngập.
Đi cà kheo trở thành kỹ năng truyền đời không chỉ ở làng Kon Măh mà nhiều làng trong xã.
Địa phương luôn khuyến khích thanh thiếu niên trong xã chăm chỉ tập luyện, xây dựng đội cà kheo để biển diễn và tham dự các hội thi thể thao các cấp".
