Nghệ An:
Đầu xuân đi chợ phiên nổi tiếng với "Lợn tên lửa"
(Dân trí) - Cũng như nhiều vùng cao khác, ở Nậm Xan, Tam Thái, thuộc huyện biên giới Tương Dương, Nghệ An có chợ phiên họp định kỳ mỗi tháng hai lần.
Những mặt hàng được bán ở chợ phiên Nậm Xan - Tam Thái khá phong phú nhưng chủ yếu là các sản vật của núi rừng hay những mặt hàng do chính người dân làm ra như: mật ong, nấm hương, mộc nhĩ, thóc, ngô, các loại rau, thổ cẩm, hàng mây, tre đan,...
Tất cả những sản phẩm được bày bán ở chợ đều là kết tinh của lao động, thể hiện sự cần cù, khéo léo của người dân vùng cao Tương Dương; đồng thời phản ánh nét văn hóa đặc trưng của mỗi dân tộc. Khu vực tấp nập nhất ở chợ là khu bán gia súc, gia cầm như: Gà đen, gà cỏ, vịt bầu, dê, bò và cả những ổ chó con mới bỏ bú đẹp như mấy con chó ở trong siêu thị...Tất cả đều không nhãn mác và bao gói cầu kỳ song màu sắc và hương vị của chúng có sức lôi cuốn kỳ lạ.
Phiên chợ này cũng đặc biệt với loại lợn gọi là “Lợn tên lửa”. Là một đặc sản ở chợ Tam Thái và mảnh đất Nậm Xan này. Đây là một giống lợn địa phương được nuôi thả rông trong vườn, trên những khu rừng được khoanh nuôi, bảo vệ.
Với chiếc mõm dài, chúng tự kiếm ăn bằng cách dũi đất tìm măng và củ, quả. Khi chạy, chúng chúi đầu về phía trước và lao rất nhanh, vì vậy bà con đặt luôn cho chúng cái tên "Lợn tên lửa".
Bà con cũng bảo thịt lợn loại này ngon lắm thơm và nạc; có ít mỡ song mỡ của loại lợn này ăn không ngán.
Chợ phiên Nậm Xan - Tam Thái còn nổi tiếng bởi hương vị rượu ngô, nếp rẫy được chưng cất bằng men lá, uống vào êm dịu, mùi thơm còn vương mãi. Người mê rượu nhận xét rằng chỉ cần giọt rượu đầu tiên chạm môi thì cảm giác nóng bừng đã lan toả khắp cơ thể khiến ta cảm thấy lâng lâng, uống đến say mà vẫn có cảm giác sảng khoái.
Bên cạnh rượu ngô, nếp rẫy… thì phiên chợ không thể thiếu món lạp cá được làm từ loại cá mát Nậm Xan, một bát nậm pịa to bự, nóng hổi cùng những chai rượu nếp thơm nồng. Nậm pịa được múc ra, rượu nếp rót đầy bát. Khi vị nồng cay của bát rượu nếp, cái đăng đắng của thứ nậm pịa đủ râm ran trong người thì lạp cá mát cuộn tròn trong lá sung non sẽ giúp ta hạ hỏa.
Bên quầy hàng thổ cẩm, một tốp chị em phụ nữ Mông, người thì đang chọn mua những cuộn chỉ đẹp nhất, người địu con, người che ô ríu rít nói cười, xem con trai Mông chơi cù, múa khèn, xem trai gái Thái chơi “tó mắc lẹ”…
Có đến chợ phiên Nậm Xan - Tam Thái mới cảm nhận được những cái đẹp ẩn chứa trong đó, không phô trương, cầu kỳ mà mộc mạc, đượm tính nhân văn. Không gian phiên chợ không chỉ là không gian mua sắm mà còn là không gian của ngày hội.
Cứ thế diễn ra đều đặn, chợ phiên đã trở thành nếp sinh hoạt không thể thiếu của đồng bào Mông - Khơ Mú -Ơ Đu - Thái ở Nậm Xan, Tam Thái. Nếu có dịp, mời bạn đến Tam Thái, đi chợ phiên để cảm nhận bản sắc văn hóa độc đáo của người dân nơi đây.
Một số hình ảnh chợ phiên Nậm Xan - Tam Thái do PV Dân trí ghi lại:
Nguyễn Duy