Chuyển đổi số góp phần xây dựng nông thôn mới thông minh, bền vững

Đưa nông sản Việt ra thế giới

Ngày 2/8/2022, Chính phủ ban hành Quyết định 924/QĐ-TTg, phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Văn bản này tạo hành lang chính sách, định hướng nhiệm vụ và nguồn lực, kết nối quản lý, sản xuất, tiêu thụ nông sản trên nền tảng số.

Theo đó, chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới tập trung vào ba trụ cột: Phát triển chính quyền số ở nông thôn; Phát triển các chủ thể kinh tế số; Phát triển xã hội số trong cộng đồng dân cư.

Mục tiêu đến năm 2025 là hình thành nền tảng quản trị điện tử, nâng cao năng lực tổ chức sản xuất dựa trên dữ liệu, khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã số, đồng thời đưa sản phẩm nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử để mở rộng thị trường.

Ở khía cạnh quản lý, hệ thống dữ liệu số giúp cơ quan địa phương theo dõi tiến độ xây dựng nông thôn mới, phân bổ nguồn lực, giám sát chỉ tiêu chất lượng, minh bạch hóa ngân sách và rút ngắn thủ tục hành chính.

Trong sản xuất, chuyển đổi số mang lại nhiều lợi ích thiết thực: nông dân dễ dàng tiếp cận thông tin cảnh báo dịch hại, kỹ thuật canh tác; ứng dụng quản lý trang trại thông minh dựa trên IoT, điện toán đám mây; truy xuất nguồn gốc và áp dụng chuẩn VietGAP, OCOP… Qua đó, giá trị sản phẩm nông sản được nâng cao, tạo thêm niềm tin cho người tiêu dùng.

Song song, nhiều địa phương đã triển khai đào tạo chuyển đổi số cho cán bộ và nông dân, nhằm nâng cao năng lực vận hành hệ thống tại cơ sở.

Một dấu ấn rõ nét là việc đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử. Năm 2024, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt hơn 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ cả nước.

Các nền tảng như Postmart, Shopee, Lazada, Sendo, TikTok Shop, nổi bật là nongsan.buudien.vn - sàn thương mại điện tử chuyên biệt cho nông sản do Vietnam Post vận hành - đã giúp số hóa gian hàng, quản lý đơn hàng và logistics. Nhờ đó, nông sản giảm khâu trung gian, mở rộng đầu ra và tăng doanh thu cho nông dân.

Thúc đẩy chuyển đổi số, kinh tế nông thôn xanh và sáng tạo

Giai đoạn 2026-2035, chương trình xây dựng nông thôn mới đặt mục tiêu hình thành diện mạo nông thôn hiện đại, toàn diện, thích ứng với biến đổi khí hậu. Trọng tâm là đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để nâng cao thu nhập, chất lượng sống, mở rộng dịch vụ thiết yếu cho người dân, từng bước tiệm cận mức sống đô thị.

Nông thôn sẽ được xây dựng theo hướng xanh, sạch, đẹp, an toàn, đậm bản sắc văn hóa; gắn phát triển kinh tế với an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững và bảo đảm quốc phòng - an ninh.

Điểm mới của chương trình là phương thức triển khai tích hợp đa ngành, đa mục tiêu. Trung ương ban hành khung chương trình, tiêu chí và cơ chế phân bổ; địa phương chủ động triển khai theo thực tiễn, phát huy vai trò người dân và doanh nghiệp.

Các chỉ tiêu cụ thể của chương trình là đến năm 2030, thu nhập bình quân người dân nông thôn tăng gấp 2,5-3 lần so với 2020, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm 1-1,5%/năm, 100% xã nghèo thoát nghèo và 65% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Đến 2035, thu nhập bình quân tăng ít nhất 1,6 lần so với 2030; 85% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, khoảng 10-12 tỉnh, thành hoàn thành mục tiêu nông thôn mới.

Để đạt được mục tiêu trên, chương trình xác định quy hoạch tích hợp làm nền tảng, phát triển hạ tầng đồng bộ, gắn sinh kế với thích ứng khí hậu. Kinh tế nông thôn sẽ phát triển theo hướng hiện đại, xanh, tuần hoàn; thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm OCOP, du lịch nông thôn, làng nghề truyền thống; tăng cường liên kết chuỗi giá trị, hỗ trợ hợp tác xã và thương mại điện tử.

Về xã hội, chương trình tập trung nâng cao giáo dục, y tế cơ sở, an sinh cho nhóm yếu thế, chăm sóc người cao tuổi và người khuyết tật; xây dựng môi trường sống an toàn, nhân văn; củng cố chính quyền cơ sở và đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Môi trường nông thôn sẽ được quản lý chặt chẽ hơn, từ xử lý chất thải đến phát triển làng kiểu mẫu, nghĩa trang văn minh. Lực lượng dân quân và phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” tiếp tục giữ vai trò nền tảng ổn định địa bàn.

Chương trình chú trọng hoàn thiện cơ chế, tăng phân cấp cho cơ sở, khuyến khích hợp tác công - tư, phát triển tín dụng phục vụ sản xuất nhỏ, OCOP và nước sạch. Đặc biệt, chương trình sẽ thí điểm mô hình “nông thôn mới hạnh phúc”, kết hợp hài hòa phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và môi trường.

Cùng với đó, công tác truyền thông sẽ được đổi mới đa nền tảng, tăng minh bạch, giám sát, xử lý sai phạm; đồng thời khuyến khích sự tham gia rộng rãi của cộng đồng, người dân và doanh nghiệp trong từng giai đoạn.

Châu Anh