Hải Phòng - Nơi ra đời chi bộ Đoàn TNCS đầu tiên của cả nước

Nhà máy Xi măng Hải Phòng và trường Bonnal - Bình Chuẩn nay là trường THPT Ngô Quyền (quận Lê Chân). Đây là 2 địa danh gắn liền với tên tuổi của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh - Bí thư Đảng bộ đầu tiên của thành phố Hải Phòng và đồng chí Nguyễn Văn Linh sau này là Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng khóa VI.

Dọc theo chiều dài lịch sử, 2 địa điểm trên đã trở thành nơi khởi nguồn của những phong trào thanh niên nổi bật, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của thành phố và đất nước.

Tháng 6/1929, dưới sự chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Đức Cảnh (Bí thư Đảng bộ đầu tiên của thành phố Hải Phòng), Chi bộ Đoàn thanh niên cộng sản đầu tiên được thành lập ở Trường Bonnal (nay là Trường THPT Ngô Quyền, Hải Phòng) và Chi bộ Đoàn thứ hai được thành lập ở nhà máy Xi măng Hải Phòng.

Khi đó, cậu học sinh 14 tuổi Nguyễn Văn Cúc (tức cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh sau này), một trong những đoàn viên đầu tiên của chi bộ Đoàn đã hăng hái tham gia cách mạng.

Ngày 01/5/1930, cậu học trò Cúc cùng hai bạn học bị thực dân Pháp bắt khi đang rải truyền đơn nhân kỉ niệm ngày Quốc tế Lao động. Thực dân Pháp xử tù chung thân Nguyễn Văn Cúc, lúc đó 15 tuổi, và đày ra Côn Đảo.

Sau này, trong thư gửi Trường THPT Ngô Quyền, cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh viết: “Nhờ nhà trường Bonnal, nhờ “nhà trường” Côn Đảo, tôi và nhiều người đã trưởng thành, đã trở nên những người cách mạng hữu ích cho đồng bào, cho Tổ quốc. Suốt đời tôi, luôn luôn tôi nhớ mãi bạn học, nhớ mãi và rất biết ơn các thầy cô giáo của trường Bonnal”.

Và trường Bonnal cũng chính là cái nôi cho các phong trào hoạt động mạnh mẽ của học sinh Hải Phòng từ những năm 1925 - 1926. Sự ra đời của Chi bộ Đoàn đầu tiên gồm 11 đoàn viên, chia thành các tiểu tổ, trong đó có một số học sinh ở trường khác do đồng chí Bùi Đức Thanh làm Bí thư. Hoạt động ngày ấy bắt đầu từ tờ báo in thạch tên “Thanh niên Cộng sản” để tuyên truyền, giáo dục và thu hút, tập hợp thanh niên học sinh. Các đoàn viên TNCS ở Trường Bonnal hăng hái đi đầu hoạt động, nhất là trong công tác tuyên truyền cách mạng, vận động thanh niên đấu tranh làm đau đầu nhà cầm quyền Pháp lúc bấy giờ. Nhiều người trong lớp đoàn viên này đã hy sinh hoặc bị đày ra Côn Đảo.

Sau hai chi bộ Đoàn TNCS được thành lập tại Hải Phòng, các tổ chức Đoàn TNCS liên tiếp được xây dựng ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước.

Hơn 85 năm đã trôi qua, nhiều thế hệ học trò ra đi và trưởng thành làm rạng danh mái trường Bonnal xưa như: cố Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng Nguyễn Văn Linh, nhạc sĩ Văn Cao, nhà thơ Thế Lữ, nhà văn - nhà thơ Nguyễn Đình Thi, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng, GS Nguyễn Lân, nguyên Bí thư Thứ nhất Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh - đồng chí Vũ Mão...

Ngày 26/3/2011, nhân kỉ niệm 80 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ban Thường vụ Thành đoàn đã tổ chức gắn biển “Địa điểm thành lập chi bộ Đoàn thanh niên cộng sản đầu tiên của cả nước” tại trường THPT Ngô Quyền. Ngày 25/3/2016, nhân kỉ niệm 85 năm Ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Ban Thường vụ Thành đoàn đã tổ chức gắn biển “Địa điểm thành lập chi bộ Đoàn thanh niên cộng sản đầu tiên của cả nước” tại Công ty Xi măng Vicem Hải Phòng.

Hằng năm, các cấp bộ Đoàn thành phố thường xuyên tổ chức cho đoàn viên, thanh thiếu nhi tới thăm hai chi bộ Đoàn đầu tiên của cả nước. Đây là hoạt động thiết thực nhằm tăng cường công tác giáo dục cho đoàn viên, thanh thiếu nhi về truyền thống vẻ vang của Đoàn trên các chặng đường xây dựng và trưởng thành; đóng góp vai trò quan trọng vào sự nghiệp xây dựng, phát triển thành phố và đất nước.

Phát huy truyền thống “Trung dũng - quyết thắng” của thành phố Cảng anh hùng, mỗi thanh niên Hải Phòng hãy bắt đầu bằng “một việc tốt” như câu nói của cố Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh: “Mỗi thanh niên hãy sống những ngày đẹp nhất, bắt tay vào làm những việc bình thường, hằng ngày làm những việc có ích cho đời”.

Chào mừng Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố Hải Phòng lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2017 – 2022, Ban Thường vụ Thành đoàn đã xây dựng MV bài hát “Bài ca tuổi trẻ Hải Phòng” – bài hát được nhạc sĩ An Thuyên viết tặng tuổi trẻ thành phố nhân dịp Đại hội Đoàn thành phố lần thứ X, nhiệm kỳ 2002 – 2007.

Hải Sâm