Về sự nóng bỏng ở nghị trường những ngày qua

Nghị trường những ngày qua sôi động bởi phiên chất vấn và trả lời chất vấn, một trong những nội dung lâu nay được cử tri quan tâm. Nhất là tại một kỳ họp mang tính “sát hạch” cho việc bỏ phiếu tín nhiệm dự kiến diễn ra vào cuối năm nay.

Đối với bốn Bộ trưởng được chọn trả lời lần này là thời cơ, song cũng là thách thức. Dư âm của phiên trả lời chất vấn chắc chắn sẽ có tác động không nhỏ đến lá phiếu tín nhiệm tại kỳ họp tới.

Trước hết, phải ghi nhận những nỗ lực đổi mới cả về hình thức lẫn nội dung của Quốc hội trong phiên họp này.

Nếu trước đây, mở đầu phiên chất vấn, các thành viên Chính phủ được dành một thời lượng khá dài cho “lời nói đầu” thì giờ đây, thời gian này chỉ còn 5 phút. Đối với đại biểu, thời gian đặt câu hỏi chỉ còn không quá 1 phút đã chấm dứt tình trạng “câu giờ” hay những câu hỏi lê thê, dài dòng, trùng lặp…

Về nội dung, khác các lần trước, lần này Quốc hội chất vấn tập trung vào các nhóm vấn đề đang nóng, được cử tri quan tâm, tránh sự dàn trải, thiếu trọng tâm.

Về phía chất vấn, nhìn chung các đại biểu đều thấy rõ trách nhiệm đại diện của mình. Những câu hỏi nêu ra đều sát với cuộc sống, là những vấn đề được cử tri quan tâm đồng thời chia sẻ với khó khăn mà người dân đang phải gánh chịu.

Về trách nhiệm giám sát, một trong ba nhiệm vụ chính lâu nay chưa được quan tâm đúng mức thì lần này, các đại biểu đã cho thấy sự sâu sát đối với vấn đề này.

Về phía những người trả lời chất vấn, các Bộ trưởng cho thấy sự chuẩn bị khá kỹ lưỡng, thái độ cầu thị, lắng nghe, nắm chắc lĩnh vực mình phụ trách và thường trả lời bằng cách nói vo.

Chính phủ còn cử 3 Phó Thủ tướng, trong đó có 2 Phó Thủ tướng phụ trách lĩnh vực liên quan và một Phó Thủ tướng thay mặt Thủ tướng trả lời trực tiếp chất vấn của các đại biểu. Cả ba Phỏ Thủ tướng đều thực hiện tốt nhiệm vụ của mình, được cử tri ghi nhận.

Tuy nhiên, vẫn còn một số những điều cần khắc phục cả từ hai phía.

Có một nguyên tắc trong đối thoại là muốn có câu trả lời hay phải có câu hỏi hay. Song, tiếc là còn hiếm những câu hỏi hay và khó trong cuộc “đấu trí” này.

Việc có rất nhiều đại biểu chất vấn bằng cách cầm giấy đọc tạo cảm giác hình như chưa có sự chuẩn bị kỹ hoặc thiếu tự tin.

Có đại biểu hỏi trong tâm trạng… luống cuống và có cả những đại biểu “lạc địa chỉ”, chất vấn Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về dược phẩm và thuốc chữa bệnh khiến Chủ tịch Quốc hội phải… “chỉ đường” giùm.

Về phía các Bộ trưởng, vẫn còn một số câu trả lời chưa đúng trọng tâm và cả những lời “mong thông cảm” hay “xin lỗi”… trong khi, điều cử tri chờ đợi là đưa ra biện pháp hữu hiệu để giải quyết dứt điểm các tồn tại.

Về thời lượng, vẫn còn một số vị mải chất vấn nên khi chuông báo hết giờ vẫn say sưa và thậm chí, có vị Chủ tịch Quốc hội nhắc vẫn… hăng say không dứt.

Tóm lại, những đổi mới trong phiên chất vấn vừa qua thể hiện nỗ lực trong tiến trình phát triển của Quốc hội và bước đầu đạt được những thành công. Song cử tri vẫn chờ đợi nhiều hơn nữa ở các đại biểu của mình tính chuyên nghiệp trong chất vấn và thẳng thắn trong trả lời.

Chất vấn không chỉ là hỏi và yêu cầu giải thích mà còn cần có những câu “truy” như “tại sao?” chứ không chỉ dừng ở những câu kiểu “cần có giải pháp gì” hay “trách nhiệm thuộc về ai?”.

Cũng xin thành thật là theo dõi phiên họp lần này, có cảm giác như thiêu thiếu một cái gì đó…

Và bỗng dưng chợt nhớ về những đại biểu đã từng làm nóng bỏng nghị trường như Trung tướng Nguyễn Quốc Thước, ĐB Đỗ Trọng Ngoạn, các GS Nguyễn Lân Dũng, Nguyễn Ngọc Trân, Nguyễn Minh Thuyết… của các nhiệm kỳ trước.

Bùi Hoàng Tám