Cải tạo, chỉnh trang hồ Hoàn Kiếm: Rất cần một cuộc thi kiến trúc nghiêm túc

Hồ Hoàn Kiếm nhiều đời nay là chủ đề sáng tác của nhiều nhà hội họa, hàng triệu bức ảnh của các nhiếp ảnh gia, của những người đi du lịch, thậm chí của người dân Hà Nội.

Mọi nghệ sỹ đều chọn cho mình một góc nhìn ở hồ Hoàn Kiếm và coi đó là khoảnh khắc với những kỷ niệm riêng. So với nhiều hồ nước nổi tiếng trên thế giới thì hồ Hoàn Kiếm không phải là hồ lớn, cũng không có nhiều công trình đồ sộ, mà cái đẹp của hồ Hoàn Kiếm nó đã gắn với những truyền thuyết dân gian với vẻ đẹp tự nhiên dung dị.

Hồ Hoàn Kiếm có tổng diện tích 12ha, có chiều dài khoảng 700m theo hướng Nam Bắc và rộng 200m hướng Đông Tây.

Thời gian gần đây, khu vực kè hồ và đường dạo có dấu hiệu sụt lún, UBND thành phố Hà Nội đã giao cho UBND quận Hoàn Kiếm nghiên cứu, xây dựng cải tạo quanh bờ hồ, để chống tình trạng lún sụt như hiện nay.

Đối với công tác cải tạo, kè hồ, UBND quận Hoàn Kiếm có Văn bản số 374/BC-UBND gửi UBND thành phố Báo cáo Phương án thiết kế hệ thống kè xung quanh hồ Hoàn Kiếm.

Theo văn bản Báo cáo của UBND quận Hoàn kiếm đã thông tin như sau: UBND quận Hoàn Kiếm đã phối hợp với UBND quận Ba Đình và Công ty Cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco) đã hoàn thành triển khai thí điểm 1 đoạn kè hồ Trúc Bạch (quận Ba Đình). Vì đây là đoạn hồ có tính tương đồng về hiện trạng mặt nước, mặt đất với khu vực hồ Hoàn Kiếm. Khu vực thí điểm được thi công từ 31/10 đến 1/12/2019.

Về quy mô thực hiện thí điểm: Chiều dài 5m (tương đương với 5 cấu kiện). Sử dụng kè kết cấu bê tông cốt sợi đúc sẵn - xi măng bền sunfat M600 với kích thước trung bình của 1 cấu kiện là D1m x R1,7m x C2,5m; trọng lượng trung bình 1 cấu kiện khoảng 2,5 tấn; giằng định kỳ bằng bê tông cốt thép M300. Tất cả chi phí thực hiện do Busadco chi trả.

Được biết, sau phương pháp thí điểm này, biện pháp cải tạo tiếp theo đối với hồ Hoàn Kiếm là đặt những khối bê tông đúc sẵn nặng khoảng 2,5 tấn xuống xung quanh hồ.

Mỗi khối bê tông dài tương đương 1m, đặt thẳng xuống hồ mà không cần sử dụng tường vây, bê tông tươi cũng như không cần dịch chuyển hay đào bới bất kỳ thứ gì xung quanh.

Dự án thí điểm kè hồ Trúc Bạch được Busadco bỏ kinh phí ra để thực hiện và hiện tại đã được thực hiện 5m tại hồ Trúc Bạch (xem ảnh).

Hãy chưa nói đến việc cải tạo, người dân Hà Nội cho rằng, nếu như việc thí nghiệm của Công ty Busadco mà được áp dụng cho hồ Hoàn Kiếm thì công ty này có được tiếp tục thực hiện không?

Nếu công trình này phải đấu thầu rộng rãi mà đơn vị khác trúng thầu thì kinh phí thử nghiệm tại hồ Trúc Bạch thì cá nhân hay cơ quan nào sẽ bỏ tiền ra, bởi không phải chỉ có thuần túy 5m chiều dài thí điểm mà kinh phí còn kể cả đến việc nghiên cứu công nghệ, rồi nhà máy sản xuất đại trà… Đây là hậu quả pháp lý khó lường, đối với việc “tùy tiện” của tổ chức, cá nhân nào đó của thành phố Hà Nội đã có ý tưởng này.

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu lắp đặt tại hồ Hoàn Kiếm với một loạt khối bê tông như đang thí nghiệm thì chúng ta đã biến hồ Hoàn Kiếm thành hồ chứa nước thủy lợi, nó sẽ xâm hại nghiêm trọng cảnh quan tự nhiên của khu vực này.

Thậm chí nhiều ý kiến còn cho rằng, nếu như từ trên cao nhìn xuống, thì những dải bê tông quanh hồ Hoàn Kiếm sẽ giống như một “vòng khăn tang”, một hình tượng thật khủng khiếp.

Thực chất, hồ Hoàn Kiếm do UBND thành phố Hà Nội quản lý, việc sửa chữa là trách nhiệm của UBND thành phố Hà Nội.

Nhưng không vì thế mà UBND thành phố lại giao cho UBND cấp quận tiến thành thực hiện công tác cải tạo, sửa chữa công trình này; mà phải hiểu đây là công trình của toàn nhân dân Thủ đô Hà Nội và là của cả đất nước. Chính vì thế, việc cải tạo sửa chữa hồ Hoàn Kiếm không thể thực hiện theo ý chủ quan của UBND thành phố hoặc quận, huyện.

Luật Xây dựng cũng đã quy định, trong trường hợp những công trình quan trọng như thế nào, muốn sửa chữa, cải tạo thì phải được thi tuyển kiến trúc một cách rộng rãi để tuyển chọn một vài phương án kiến trúc tốt nhất, đồng thời những phương án đó phải được xin ý kiến của nhân dân Thủ đô và cả nước, trước khi bắt tay vào sửa chữa, cải tạo.