Vụ 6 giáo viên thắng kiện: Vì sao dùng tiền ngân sách để bồi thường?

Như Dân trí phản ánh, cuối năm 2021 và đầu năm 2022, bà Nguyễn Thị Bình (Giáo viên trường THCS Ea Kly) cùng 5 giáo viên khác tại trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai (cùng ở huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk) khởi kiện nhà trường trong 2 vụ án dân sự, yêu cầu bồi thường vì bị chấm dứt hợp đồng trái luật. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong các vụ án là UBND huyện Krông Pắk.

Tại bản án, Hội đồng xét xử TAND tỉnh Đắk Lắk tuyên buộc Trường THCS Ea Kly, THCS Nguyễn Thị Minh Khai và UBND huyện Krông Pắk liên đới bồi thường cho các giáo viên này tổng số tiền là gần 1,4 tỷ đồng cùng lãi chậm trả trong giai đoạn thi hành án và phải đóng bảo hiểm xã hội cho các trường hợp này theo quy định. Ngoài ra, UBND huyện Krông Pắk cùng 2 trường học phải nộp hơn 34 triệu đồng tiền án phí dân sự sơ thẩm.

Bên dưới bài viết, nhiều độc giả cùng chung thắc mắc: "Ai làm sai thì tự bỏ tiền túi ra mà đền, có như vậy thì những người sau sẽ không làm sai nữa, làm gương soi cho người sau. Chẳng lẽ, những cá nhân ăn lương từ ngân sách nhà nước, làm việc kiểu ngẫu hứng, lại bắt ngân sách gánh hậu quả nữa sao?".

Vậy pháp luật quy định ra sao về vấn đề này?

Giải đáp băn khoăn của độc giả về việc UBND huyện Krông Pắk xin ngân sách tỉnh để thi hành án, luật sư Trần Minh Hùng (Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình, Đoàn Luật sư TPHCM) nhìn nhận với thông tin hiện có, bản án tuyên trách nhiệm bồi thường thuộc về các tổ chức (bao gồm 2 trường THCS và UBND huyện Krông Pắk), không thuộc về cá nhân.

Do các cơ quan này đều hoạt động bằng ngân sách Nhà nước nên nguồn tiền để phục vụ thi hành án phải trích ra từ ngân sách hoạt động của đơn vị và của địa phương. Bởi vậy, việc UBND huyện xin thêm ngân sách để thi hành án, xét trên góc độ lý thuyết và các quy định của pháp luật, là có cơ sở. 

Tuy nhiên, nếu nhìn vào nguồn gốc của vấn đề, nguyên nhân dẫn tới tranh chấp tại tòa án đến từ các quyết định sa thải giáo viên trái luật do các cá nhân có chức vụ, quyền hạn thực hiện. Bởi vậy, nhằm tránh thiệt hại cho ngân sách Nhà nước, các cơ quan có thẩm quyền có thể làm việc với các cá nhân trực tiếp liên quan để yêu cầu họ nộp tiền bù vào ngân sách để bồi thường thiệt hại do lỗi của cá nhân gây ra. 

"Nguồn gốc của thiệt hại xuất phát từ sai lầm của cá nhân. Bởi vậy, tổ chức có thể yêu cầu các cá nhân nộp tiền để khắc phục hậu quả thiệt hại đối với ngân sách Nhà nước. Trong trường hợp cá nhân không hoặc không thể khắc phục và cơ quan điều tra vào cuộc, những người này thậm chí có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự. 

Việc đánh giá, xem xét dấu hiệu hình sự là cần thiết và hợp lý nhằm xử lý nghiêm vi phạm và bảo vệ ngân sách nhà nước", luật sư nhận định. 

Chung góc nhìn, luật sư Dương Đức Thắng (Giám đốc Công ty Luật Đức Trí Tín, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cũng đánh giá sau khi xem xét trách nhiệm bồi thường của 2 trường học và UBND huyện, cần đào sâu vấn đề để làm rõ vai trò, trách nhiệm của các cán bộ, công chức, viên chức có liên quan tới việc xem xét, phê duyệt các quyết định sa thải giáo viên. 

Theo đó, việc đánh giá, xem xét, phê duyệt các quyết định cần tuân thủ các quy tắc, quy định của pháp luật, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, tránh gây thiệt hại cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, đối với vụ việc trên, các quyết định đã bị ban hành sai, dẫn tới thiệt hại cho ngân sách Nhà nước với số tiền lên tới hơn 1,4 tỷ đồng (bao gồm tiền gốc và lãi chậm thi hành án phát sinh). 

Bởi vậy, việc xem xét trách nhiệm hình sự là cần thiết nhằm đảm bảo sự toàn vẹn, ổn định của ngân sách Nhà nước. Trường hợp phát hiện sai phạm, những cá nhân vi phạm có trách nhiệm bồi thường phần thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra cho ngân sách Nhà nước, căn cứ tính chất, mức độ và hậu quả nghiêm trọng mà hành vi sai phạm của cá nhân gây ra.