Vụ 194 Kim Mã: Công dân mòn mỏi đợi trả lời sau khi tố cáo cán bộ, lãnh đạo cơ quan thi hành án

Việc hai cơ quan thi hành án thuộc hai cấp khác nhau cùng có quyết định thi hành án trong một vụ việc đã gây ra nhiều xáo trộn cho đời sống sinh hoạt của gia đình ông Ích, xâm phạm nghiêm trọng quyền lợi hợp pháp của gia đình ông. Hơn 10 năm gõ cửa cầu cứu các cơ quan chức năng, tố cáo sai phạm của các cán bộ có liên quan nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời, gia đình ông Ích vẫn đang ngày đêm mòi mỏi trông chờ công lý.

Theo hồ sơ vụ việc mà gia đình ông Ích cung cấp thì năm 1997, bà Đặng Thị Lâm có vay tiền của ông Ích và một số người khác. Sau đó, nhận thấy bà Lâm không còn khả năng trả nợ nên tất cả đều đã có đơn khởi kiện ra TAND quận Ba Đình. Trong quá trình giải quyết vụ án, TAND quận Ba Đình và TAND TP Hà Nội đã có bản án, quyết định trong đó xác định nghĩa vụ trả nợ của bà Lâm với từng chủ nợ.

Khi vụ việc chuyển sang giai đoạn thi hành án, ngày 16/01/1999, ông Ích đã thỏa thuận cùng với bà Lâm và bà Oanh dưới sự chứng kiến của chấp hành viên (những chủ nợ khác của bà Lâm không có ý kiến phản đối), theo đó, ông Ích đã trả tiền để mua lại tài sản của bà Lâm là nhà đất tại số 10 Kim Mã (Biên lai nộp tiền ngày 22/01/1999).

Tuy nhiên, hơn 10 năm sau khi ông Ích đã nộp tiền mua nhà đất, trực tiếp quản lý, sử dụng nhà đất và có xây dựng thêm, bỗng nhiên ngày 11/8/2009, Cục THADS TP Hà Nội đã ban hành Quyết định số 1185/QĐ.THA-DS và Quyết định số 1187/QĐ.THS-DS về việc thi hành án theo đơn yêu cầu, theo đó buộc bà Lâm phải trả tiền cho ông Ích, bà Oanh theo đúng bản án, quyết định đồng thời tiếp tục kê biên diện tích 20m2 nhà đất tại số 194 Kim Mã để đảm bảo thi hành án của bà Lâm.

Từ năm 2009 đến năm 2015, THADS TP Hà Nội đã liên tiếp ban hành các văn bản với nội dung Cục THADS TP Hà Nội sẽ tiến hành xử lý tài sản là quyền sử dụng diện tích 22,4m2 đất của bà Lâm (bao gồm 20m2 đất mà ông Ích đã thanh toán tiền mua và quản lý, sử dụng từ hơn 10 năm nay và 2,4m2 đất của gia đình ông) để tiếp tục thực hiện việc thi hành án dù ông Ích hay bà Oanh đều không hề có đơn yêu cầu. Đầu năm 2016, Cục THADS TP Hà Nội đã ký hợp đồng thẩm định giá đồng thời tiến hành bán đấu giá bất hợp pháp nhà đất tại số 194 Kim Mã (bao gồm cả phần nhà ở mà ông Ích đã xây dựng). Hiện nay, ngôi nhà đã được bán đấu giá thành, cơ quan thi hành án liên tục đe doạ gia đình ông Ích về việc sẽ tiến hành các thủ tục để bàn giao nhà cho người mua, dù không hề có căn cứ pháp lý.

Quá bất ngờ trước những quyết định, hành vi của các cơ quan chức năng và nhận thấy việc tổ chức thi hành án, bán đấu giá lại là trái với các quy định pháp luật, xâm phạm tới quyền lợi hợp pháp của gia đình mình, ngày 25/04/2016, ông Ích làm Đơn tố cáo những hành vi mà ông Ích cho rằng vi phạm pháp luật của ông Lê Quang Tiến - Cục trưởng Cục THADS TP Hà Nội và ông Phan Việt Bình - chấp hành viên Cục THADS TP Hà Nội gửi đến Thanh tra Bộ tư pháp, Tổng cục THADS Bộ tư pháp, VKSND tối cao nhưng chưa nhận được hồi âm kết quả xử lý.

Ngày 3/6/2016, Uỷ ban Tư pháp Quốc hội vừa có Công văn số 3393/UBTP13 gửi Bộ Trưởng Bộ Tư pháp cho biết: Uỷ ban tư pháp nhận được đơn của ông Mai Công Ích, sinh năm 1956, trú tại số 194 Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội tố cáo ông Lê Quang Tiến, Cục trưởng và ông Phan Việt Bình, Chấp hành viên Cục thi hành án dân sự (THADS) thành phố Hà Nội vi phạm pháp luật trong việc tổ chức thi hành bản án số 50/DSST ngày 10/4/1998 của Toà án nhân dân thành phố Hà Nội.

“Theo nội dung đơn tố cáo, ông Ích cho rằng, thoả thuận thi hành án giữa ông, bà Nguyễn Thị Kim Oanh (người được thi hành án) với người phải thi hành án là bà Đặng Thị Lâm ngày 16/01/1999 do Đội trưởng Đội THADS quận Ba Đình thực hiện, đã được các bên thực hiện xong, cơ quan thi hành án dân sự đã thu tiền và chi trả cho nhiều người, đến ngày 05/4/2007 (sau hơn 08 năm) Trưởng THADS quận Ba Đình lại ra Quyết định số 602.1/THA huỷ biên bản thoả thuận thi hành án nói trên, ông không biết và cũng không được nhận Quyết định 602.1/THA.

Qúa trình giải quyết khiếu nại, ông đã yêu cầu nhưng tại Quyết định giải quyết khiếu nại số 09/QĐ.GQKN-CTHADS ngày 10/12/2015 của Cục trưởng Cục THADS thành phố Hà Nội và Quyết định giải quyết khiếu nại số 188/QĐ-TCTHADS ngày 03/02/2016 của Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Bộ Tư pháp đều không đề cập đến trách nhiệm của cán bộ và cơ quan THADS quận Ba Đình trong việc công nhận và thực hiện thoả thuận thi hành án ngày 19/01/1999, không đề cập đến quyền lợi của ông khi ông đã thực hiện xong biên bản thoả thuận thi hành án ngày 19/01/1999”.

Từ đó, Uỷ ban tư pháp của Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp chỉ đạo xem xét, giải quyết vụ việc theo thẩm quyền, đúng quy định của pháp luật, trả lời đương sự, đồng thời thông báo kết quả giải quyết đến Uỷ ban tư pháp của Quốc hội.

Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Nhâm Mạnh Hà (Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội) nhận định: Quyền khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013 (Điều 30) và được cụ thể hóa trong Luật Tố cáo năm 2011 cũng như các văn bản hướng dẫn. Vì vậy, việc các cơ quan có thẩm quyền không thực hiện việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân là vi phạm các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo. Xem xét vụ việc này có thể thấy rằng, người tiếp nhận tố cáo, người có thẩm quyền giải quyết tố cáo đã không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình, cụ thể như sau:

Thứ nhất, Cục THADS TP Hà Nội và các cơ quan nhận đơn tố cáo đã vi phạm nguyên tắc tiếp nhận, giải quyết đơn tố cáo:

Theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 07/2014/TT-TTCP quy định quy trình xử lý đơn khiếu nại, đơn tố cáo, đơn kiến nghị, phản ánh và Điều 4 Luật Tố cáo năm 2011 thì nguyên tắc giải quyết đơn từ tố cáo của công dân đó là: đơn vị tiếp nhận đơn có trách nhiệm tổ chức việc tiếp nhận, phân loại xử lý đơn tập trung về một đầu mối và phải tuân theo quy định của pháp luật; đảm bảo tính khoa học, khách quan, chính xác, kịp thời; bảo đảm an toàn cho người tố cáo; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị tố cáo trong quá trình giải quyết tố cáo. Đơn phải được gửi, chuyển, hướng dẫn đến đúng cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền, trách nhiệm giải quyết. Việc chuyển đơn được thông báo lại cho người tố cáo.

Tại khoản 2 Điều 14 Thông tư 07/2014/TT-TTCP cũng quy định: Đơn tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp dưới trực tiếp nhưng quá thời hạn theo quy định của Luật tố cáo mà chưa được giải quyết thì người xử lý đơn báo cáo để thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị ra văn bản yêu cầu cấp dưới giải quyết.

Xét trong vụ việc này, theo thông tin phản ánh từ ông Ích thì ở đây Cục THADS TP Hà Nội và các cơ quan tiếp nhận đơn đã vi phạm nguyên tắc giải quyết tố cáo thể hiện qua việc các cơ quan này khi tiếp nhận đơn đã trốn tránh trách nhiệm, không xem xét, giải quyết Đơn tố cáo của ông Ích và cũng chưa có thông báo lại về việc chuyển đơn tố cáo đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết.

Thứ hai, Cục THADS TP Hà Nội đã vi phạm quy định về thời hạn giải quyết tố cáo:

Luật Tố cáo 2011 quy định rất rõ, cụ thể về thời hạn giải quyết tố cáo tại khoản 1, Điều 21 như sau: “Thời hạn giải quyết tố cáo là 60 ngày, kể từ ngày thụ lý giải quyết tố cáo; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết là 90 ngày, kể từ ngày thụ lý giải quyết tố cáo”.

Như vậy, thời hạn giải quyết tố cáo là 60 ngày, đối với những vụ việc phức tạp thì không quá 90 ngày.

Trong vụ việc này, kể từ khi ông Ích có Đơn tố cáo (ngày 24/5/2016 và ngày 19/10/2016) tới nay đã hơn 180 ngày, quá thời hạn giải quyết tố cáo đã lâu nhưng Cục THADS không giải quyết Đơn tố cáo của ông Ích là trái với quy định pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của gia đình ông Ích.

Với mong muốn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình, ông Mai Công Ích cho biết ông sẽ tiếp tục làm Đơn tố cáo các hành vi vi phạm của ông Lê Quang Tiến, ông Phan Việt Bình tới những cơ quan, cá nhân có thẩm quyền cho đến khi gia đình ông nhận được câu trả lời thoả đáng. Gia đình ông Ích và dư luận đều đang hy vọng rằng, những cơ quan nhà nước có thẩm quyền nói trên sẽ công tâm đồng hành cùng người dân trong hành trình đi tìm công lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.

Về việc xác minh toàn diện việc tổ chức thi hành án, bán đấu giá và trách nhiệm giải quyết khiếu nại của Chi cục trưởng Chi cục thi hành án dân sự quận Ba Đình và Cục trưởng Cục thi hành án dân sự TP Hà Nội liên quan đến các nội dung khiếu nại của ông Mai Công Ích, trú tại 194 Kim Mã (Ba Đình - Hà Nội), Thanh tra Bộ Tư pháp đã có giấy mời ông Ích tham gia buổi kiểm tra hiện trạng nhà và đất tại 194 Kim Mã vào 9h ngày 27/4/2017.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.

Anh Thế