Mua đất làm nhà ở 18 năm vẫn bị kê biên bán đấu giá: “Bóc mẽ” dấu hiệu trái pháp luật!

Như Dân trí đã đưa tin, liên quan đến việc thi hành án đối với căn nhà số 10 Kim Mã (nay là nhà số 194 Kim Mã), ông Mai Công Ích là một trong số những người được thi hành án đã mua được tài sản trên trước sự chứng kiến của cơ quan thi hành án. Bên cạnh đó, ông Ích cũng đã thanh toán đầy đủ khoản tiền mua nhà để bà Đặng Thị Lâm và cơ quan thi hành án dùng số tiền đó thanh toán cho những người được thi hành án khác. Thế nhưng nay, Chi cục THADS quận Ba Đình và Cục THADS TP Hà Nội lại quyết định hủy tất cả các quyết định về việc thi hành án trước đây, thu hồi lại nhà số 194 Kim Mã để tổ chức thi hành án lại, trong khi bà Lâm vẫn còn các tài sản khác để thi hành án cho các đương sự khác. Vậy việc xử lý tài sản thi hành án của Chi cục THADS quận Ba Đình và Cục THADS TP Hà Nội có đúng theo quy định của pháp luật hay không?

Đánh giá về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Đào Tơ - Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội cho rằng: “Việc hủy bỏ thỏa thuận về việc mua bán tài sản năm 1998 giữa ông Ích, bà Oanh và bà Lâm (thỏa thuận hợp pháp dưới sự chứng kiến của chấp hành viên THADS quận Ba Đình), thu hồi lại nhà số 194 Kim Mã và không xử lý đối với các tài sản khác của bà Lâm để thi hành án là trái với quy định của pháp luật bởi:

Thứ nhất, về Biên bản thỏa thuận ngày 16/01/1999:

Căn cứ theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật thi hành án dân sự thì thỏa thuận mua bán nhà đất 03 bên giữa ông Ích, bà Lâm và bà Oanh là một giao dịch dân sự. Vì vậy, giao dịch này chỉ được hủy bỏ nếu Tòa án ra quyết định hủy hoặc tất cả những người đồng thỏa thuận thống nhất hủy bỏ văn bản này.

Thỏa thuận về việc mua bán ba bên nói trên cũng không phải là văn bản về thi hành án, do đó cơ quan thi hành án không có thẩm quyền trong việc sửa đổi, hủy bỏ văn bản thỏa thuận này. Điều này cho thấy rằng việc ngày 05/4/2007, Trưởng THADS quận Ba Đình ra Quyết định số 602.1/THA hủy toàn bộ kết quả giải quyết tại Biên bản ngày 16/01/1999 của Chấp hành viên Thanh (nguyên Trưởng THADS quận Ba Đình) là không có căn cứ pháp luật, xâm phạm nghiêm trọng quyền – lợi ích hợp pháp của gia đình ông Ích.

Thứ hai, ngoài căn nhà 194 Kim Mã, bà Lâm còn các tài sản khác nhưng THADS quận Ba Đình và Cục THADS TP Hà Nội không xử lý các tài sản này để thi hành án cho các đối tượng còn lại:

Một là, về tài sản thuộc sở hữu của bà Lâm là Căn nhà 218-T1-59 Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội và Phòng số 501 số 65 Phố Hàng Than:

Căn cứ theo quy định tại Điều 29 Pháp lệnh thi hành án năm 1993 thì Chấp hành viên tiến hành kê biên tài sản của người phải thi hành án, trong đó tài sản thuộc sở hữu riêng được kê biên trước, sau đó kê biên phần tài sản thuộc sở hữu chung của người phải thi hành án với người khác. Nếu có tranh chấp về tài sản giữa người phải thi hành án với người khác thì cơ quan thi hành án đã ra quyết định thi hành án vẫn tiến hành kê biên và giao cho người đang giữ hoặc đang sử dụng tài sản đó bảo quản (người được thi hành án, người phải thi hành án, người có quyền, lợi ích liên quan đến tài sản tranh chấp có quyền khởi kiện theo thủ tục tố tụng dân sự).

Bên cạnh đó, tại Điều 8 Nghị định 173/2004/NĐ-CP và Điều 44 Luật thi hành án dân sự năm 2008 cũng đã quy định về trách nhiệm xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Theo đó, cơ quan thi hành án có trách nhiệm xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án. Trong vụ việc này, căn cứ giá trị của căn nhà số 194 Kim Mã thì tài sản này không đủ để thi hành án cho 07 bản án, quyết định của TAND quận Ba Đình mà bà Lâm phải thi hành. Do đó, trách nhiệm của cơ quan thi hành án khi có yêu cầu của người được thi hành án đó là phải xác minh, kê biên các tài sản khác của bà Lâm để thực hiện việc thi hành án. Việc cơ quan thi hành án không thực hiện việc kê biên, phát mãi đối với các tài sản khác của bà Lâm để thi hành án, thậm chí lại hủy kết quả mua bán đối với căn nhà 194 Kim Mã là đi ngược lại với các quy định pháp luật nêu trên.

Hai là, số tiền 50.000.000 đồng là tiền đền bù GPMB của bà Lâm:

Đây là khoản tiền mà ngày 21/5/1998, bà Lâm đã có đơn đề nghị Ban quản lý dự án chuyển cho THADS quận Ba Đình. Tuy nhiên, qua xem xét hồ sơ thi hành án có thể thấy rằng cơ quan thi hành án mới chỉ tập trung vào việc giải quyết đối với căn nhà số 194 Kim Mã mà chưa có sự đôn đốc, thu hồi số tiền này từ Ban quản lý dự án để thi hành án. Đây là một khoản thu nhập hợp pháp của người phải thi hành án là bà Lâm, do đó cơ quan thi hành án có quyền khấu trừ để thi hành án theo Điều 38, 39 Pháp lệnh THADS 1993, Điều 40 Pháp lệnh THADS 2004 và Điều 76 Luật THADS năm 2008.

Ba là, 20 cây vàng mà ông Ích đã trả thêm cho bà Lâm khi đường Kim Mã xây dựng ổn định sau GPMB:

Theo thỏa thuận tại Biên bản ngày 16/01/2009 thì ông Ích mua lại 19m2 nhà đất tại 194 Kim Mã của bà Lâm với giá là 2,5 cây 1m2 (Hai cây rưỡi một mét vuông). Bên cạnh đó, bà Lâm và ông Ích cũng đã thoả thuận nếu đường Kim Mã ổn định lâu dài, ông Ích sẽ trả thêm cho bà Lâm 1 cây vàng/1m2.

Ngày 22/01/1999, ông Ích đã nộp toàn bộ số tiền mua nhà cho cơ quan thi hành án sau khi đã đối trừ đi khoản nợ của bà Lâm với mình với sự đồng thuận của bà Lâm, bà Oanh và cơ quan thi hành án. Sau đó, cơ quan thi hành án đã dùng số tiền này để thanh toán cho những người được thi hành án còn lại.

Theo thông tin từ phía gia đình ông Ích thì do đường Kim Mã đã quy hoạch ổn định, căn nhà 194 Kim Mã không bị tiếp tục giải phóng mặt bằng nên ngày 15/6/2001, ông Ích đã đưa thêm cho bà Lâm 20 cây vàng (19 cây vàng theo thoả thuận và 1 cây vàng ông Ích trả thêm).

Việc giải quyết đối với số tiền mua bán căn nhà 194 Kim Mã theo Biên bản ngày 16/01/1999 đã được tiến hành xong vì ngày 22/01/1999, ông Ích đã nộp số tiền mua nhà cho cơ quan thi hành án sau khi trừ đi số tiền mình được thi hành án, số tiền mua nhà còn lại cũng được cơ quan thi hành án thanh toán cho các đương sự khác. Vì vậy, 20 cây vàng được trả thêm sau này là một trong số những khoản thu nhập hợp pháp của bà Lâm. Căn cứ theo quy định tại Điều 38, 39 Pháp lệnh THADS 1993, Điều 40 Pháp lệnh THADS 2004 và Điều 76 Luật THADS năm 2008, cơ quan thi hành án có quyền khấu trừ khoản tiền vàng trên để thi hành án cho những người chưa được thi hành án xong.

Tuy nhiên, qua hồ sơ thi hành án có thể thấy rằng, trong suốt quá trình thi hành án trước khi có Quyết định số 602.1/THA hủy toàn bộ kết quả giải quyết tại Biên bản ngày 16/01/1999 (năm 2007) và cả quá trình thi hành án sau này, cơ quan thi hành án chỉ tập trung vào việc kê biên, bán đấu giá đối với căn nhà số 194 Kim Mã mà không có bất cứ văn bản nào xử lý đối với 20 cây vàng được ông Ích thanh toán thêm cho bà Lâm. Đây cũng là một trong những thiếu sót của cơ quan thi hành án.

Rõ ràng, xem xét quá trình thi hành án từ năm 1998 tới nay thì về mặt thủ tục thi hành án, thì việc kê biên, xử lý nhà đất số 194 Kim Mã đã xong kể từ khi ông Ích nộp tiền mua nhà và cơ quan thi hành án chi trả cho các đương sự khác. Vụ án đối với những người được thanh toán xong (ông Ích, bà Lan và ông Giáp) coi như đã khép lại vì việc thi hành án đã xong. Việc xử lý khoản tiền thu được từ việc mua bán nhà nếu có sai sót về thủ tục, thứ tự ưu tiên cũng không ảnh hưởng tới thỏa thuận ngày 16/01/1999 và việc mua bán nhà giữa các bên, bởi những lý do đã nên trên.

Đối với các bản án, quyết định chưa được thi hành xong hoặc chưa thi hành thì cơ quan thi hành án chỉ được quyền kê biên các tài sản khác của bà Lâm để thi hành án (bao gồm nhà ở 65 phố Hàng Than, căn nhà số 218 Ngọc Khánh, 19 cây vàng ông Ích đã thanh toán thêm cho bà Lâm…) chứ không thể cưỡng chế thu hồi nhà ở của ông Ích để tiến hành thi hành án lại. Việc Chi cục THADS quận Ba Đình, Cục THADS TP Hà Nội không tiến hành xác minh, kê biên các tài sản khác để đảm bảo thi hành án dẫn tới việc những người được thi hành án không nhận được khoản tiền thanh toán theo bản án, quyết định của Tòa án là sai phạm thuộc về các cơ quan thi hành án. Các cơ quan thi hành án không thể hủy bỏ kết quả thỏa thuận về việc mua bán căn nhà 194 Kim Mã để kê biên, bán đấu giá lại bởi cho tới khi ông Ích thanh toán tiền mua nhà đất thì việc thi hành án hoàn toàn tuân thủ đúng các quy định của pháp luật, thỏa thuận giữa các bên hoàn toàn hợp pháp, không xâm phạm tới quyền lợi của bất cứ ai. Việc hủy bỏ thỏa thuận này và tổ chức thi hành án lại trong trường hợp này là không thực sự cần thiết và không đúng quy định của pháp luật.

Chính do những thiếu sót, sai phạm trên của các cơ quan thi hành án mà vụ việc thi hành án đã kéo dài gần hai thập kỷ mà chưa giải quyết xong, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông Ích - người mua và đã sử dụng nhà đất 194 Kim Mã hợp pháp suốt nhiều năm nay. Cácc cơ quan chức năng cần phải làm gì để giải quyết dứt điểm vụ việc, chấm dứt việc khiếu nại, khiếu kiện kéo dài và phức tạp? Liệu có cần thiết phải lật lại vụ việc khi mà các bên đương sự không hề có tranh chấp với nhau và ba trong số các đương sự đã mất? Dư luận vẫn đang chờ đợi câu trả lời từ phía các cơ quan chức năng”.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc!

Anh Thế