Từ vụ Trang "Nemo" xin hoãn thi hành án: Vì sao không bị bắt sau tuyên án?

Giải đáp băn khoăn của độc giả, luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng luật sư Đồng Đội, Đoàn luật sư TP. Hà Nội cho biết, bắt giam bị cáo sau khi tuyên án là một trong những biện pháp ngăn chặn để bảo đảm thi hành án. Do đó, việc này đòi hỏi các cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng đặc biệt là ở giai đoạn xét xử phải xem xét một cách toàn diện và đầy đủ để ra một quyết định chính xác.

Theo thông tin nhận được, Trang "Nemo" đã có kháng cáo về bản án sơ thẩm và Tòa cấp phúc thẩm đã bác kháng cáo, y án 9 tháng tù giam đối với Trang về tội gây rối trật tự công cộng và chuyển hồ sơ về tòa án cấp sơ thẩm để thực hiện thủ tục thi hành án. Do đó, sau khi Tòa cấp phúc thẩm tuyên án thì bản án có hiệu lực từ ngày tuyên án theo quy định tại khoản 2 Điều 355 Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được bản án phúc thẩm, Chánh án tòa án cấp sơ thẩm phải ra quyết định thi hành án và gửi cho người bị kết án quyết định này, căn cứ tại khoản 2 Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Luật sư Tiền cho biết, đối với trường hợp người bị kết án phạt tù đang tại ngoại thì trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày nhận được quyết định thi hành án, người chấp hành án phải có mặt tại trụ sở cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện để thi hành án, căn cứ tại khoản 3 Điều 364 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 và khoản 4 Điều 23 Luật thi hành án hình sự 2019.

Quá thời hạn 7 ngày mà người đang tại ngoại khi bị tòa kết án không có mặt để chấp hành thi hành án thì cảnh sát thi hành án hình sự và cơ quan hỗ trợ tư pháp sẽ tiến hành thực hiện áp giải thi hành án.

Theo thông tin ban đầu, hiện tại Trang "Nemo" đã xin hoãn thi hành án phạt tù vì đang mang thai. Điều này hoàn toàn phù hợp theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 67 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi 2017 "Người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi thì được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi".

Tuy nhiên, đơn xin hoãn thi hành án của bị cáo có được chấp nhận hay không còn phụ thuộc vào quá trình xác minh và xem xét của Chánh án tòa án cấp sơ thẩm. Nếu như được chấp nhận thì thời gian chấp hành hình phạt tù đối với Trang "Nemo" có thể kéo dài cho đến khi con của Trang đủ 36 tháng tuổi.

Vì sao sau khi tuyên án, một số bị can, bị cáo được "tại ngoại"?

Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty luật Pháp trị cho biết, hiện nay, pháp luật không có thuật ngữ pháp lý về "tại ngoại". Đây là ngôn ngữ nói, để chỉ những trường hợp bị can, bị cáo không bị tạm giam trong quá trình điều tra, xét xử.

Theo đó, có 2 trường hợp để bị can, bị cáo được tại ngoại.

Trường hợp 1: Bị can, bị cáo đáp ứng đủ các điều kiện sau đây thì không bị tạm giam mà sẽ được "tại ngoại" và bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác:

- Bị can, bị cáo thuộc một trong các đối tượng sau:

+ Là phụ nữ có thai.

+ Đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi.

+ Là người già yếu.

+ Là người bị bệnh nặng.

- Bị can, bị cáo có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng.

- Không rơi vào các trường hợp:

+ Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã;

+ Tiếp tục phạm tội;

+ Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân thích của những người này;

+ Bị can, bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định nếu không tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

Trường hợp 2: Bị can, bị cáo còn có thể được "tại ngoại" nếu rơi vào các trường hợp sau:

- Bảo lĩnh: Căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi và nhân thân của bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ được bảo lĩnh.

- Đặt tiền để bảo đảm: Căn cứ tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi, nhân thân và tình trạng tài sản của bị can, bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án có thể quyết định cho họ hoặc người thân thích của họ đặt tiền để bảo đảm.

- Cấm đi khỏi nơi cư trú: Cấm đi khỏi nơi cư trú là biện pháp ngăn chặn có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo có nơi cư trú, lý lịch rõ ràng nhằm bảo đảm sự có mặt của họ theo giấy triệu tập của cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án.

Như vậy, nếu bị can, bị cáo đáp ứng đủ các điều kiện hoặc rơi vào các trường hợp trên thì có thể được "tại ngoại" và bị áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác như cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lĩnh, đặt tiền để bảo đảm.