Tội phạm ma túy chống trả, công an có được nổ súng tiêu diệt?

Như đã đưa tin, trong quá trình vây bắt nhóm buôn 16 bánh ma túy tại khu vực phường Bãi Cháy, TP Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), tại trạm thu phí Đại Yên, tổ công tác bắt được Hà Thương Hải (SN 1994, trú Phú Thọ). Tuy nhiên, các đối tượng đi cùng đã dùng súng AK chống trả quyết liệt nhằm giải cứu đồng bọn, khiến Thượng úy Nguyễn Đăng Khải (SN 1996, Công an tỉnh Quảng Ninh) bị thương nặng và hy sinh sau đó; Thiếu tá Vũ Văn Hoàn bị thương.

Từ sự việc trên, nhiều độc giả đặt câu hỏi về việc pháp luật hiện có cho phép công an nổ súng, tiêu diệt khi đối tượng dùng vũ khí chống trả hay không? Và việc nổ súng cần tuân thủ các quy định như thế nào? 

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo khoản 1 Điều 23 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ 2024, người thi hành nhiệm vụ độc lập được phép nổ súng vào đối tượng trong các trường hợp sau: Đối tượng sử dụng vũ khí, phương tiện khác chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe người thi hành công vụ hoặc người khác; Người đang bị truy nã, bị bắt giữ khẩn cấp, tạm giam chống trả, đe dọa tính mạng, sức khỏe người thi hành công vụ hoặc người khác; Khi biết rõ đối tượng thực hiện hành vi phạm tội từ mức độ nghiêm trọng trở lên hoặc nổ súng để dừng phương tiện giao thông trong trường hợp đối tượng điều khiển phương tiện tấn công, đe dọa tính mạng người khác hoặc biết rõ phương tiện do đối tượng phạm tội điều khiển cố tình chạy trốn... 

Đối với những trường hợp trên, trước khi nổ súng vào đối tượng hoặc mục tiêu, người thi hành nhiệm vụ độc lập phải cảnh báo bằng hành động, mệnh lệnh lời nói hoặc bắn chỉ thiên. 

Còn theo khoản 2 Điều này, người thi hành nhiệm vụ độc lập được nổ súng mà không cần cảnh báo nếu thuộc các trường hợp như đối tượng đang sử dụng vũ khí trực tiếp thực hiện hành vi khủng bố, bạo loạn, giết người, bắt cóc con tin; Đối tượng sản xuất, mua bán, vận chuyển... trái phép chất ma túy trực tiếp sử dụng vũ khí chống lại việc bắt giữ; Đối tượng sử dụng vũ khí đe dọa trực tiếp đến tính mạng người thi hành công vụ hay đối tượng sử dụng vũ khí đe dọa trực tiếp đến an toàn của đối tượng cảnh vệ, công trình quan trọng về an ninh quốc gia... 

Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 22 Luật này, việc sử dụng vũ khí phải tuân thủ các nguyên tắc như phải căn cứ vào tình huống, tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà đối tượng thực hiện; chỉ sử dụng vũ khí khi không còn biện pháp nào khác để ngăn chặn hành vi của đối tượng và sau khi đã cảnh báo mà đối tượng không tuân theo; không sử dụng vũ khí khi biết rõ đối tượng là phụ nữ, người khuyết tật, trẻ em, người cao tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự (trừ trường hợp những người này sử dụng vũ khí đe dọa tính mạng, sức khỏe người khác) và phải hạn chế thiệt hại do việc sử dụng vũ khí gây ra.

Như vậy, căn cứ quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 23 Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ 2024, một trong các trường hợp công an được phép nổ súng mà không cần cảnh báo trước là trường hợp các đối tượng mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy sử dụng vũ khí để chống lại việc bắt giữ. Bởi vậy, đối với trường hợp trên, cơ quan công an có thẩm quyền nổ súng để trấn áp các nghi phạm. 

Còn với trường hợp phương tiện chở đối tượng phạm tội, trong trường hợp biết rõ phương tiện do người phạm tội điều khiển cố tình chạy trốn, công an có quyền nổ súng nhưng trước đó phải cảnh báo bằng lời nói, mệnh lệnh hoặc bắn chỉ thiên.