Thủy Tiên, Hoài Linh... có bắt buộc phải sao kê tài khoản khi làm từ thiện?

Liệu các nghệ sĩ như: Đàm Vĩnh Hưng, Trấn Thành, Thủy Tiên, Hoài Linh có bắt buộc phải sao kê tài khoản từ thiện và minh bạch toàn bộ khoản thu chi từ số tiền này với công chúng?

Sao kê tài khoản từ thiện là gì?

Theo Luật gia Nguyễn Văn Nghĩa (Đoàn Luật sư TP Hà Nội, Công ty Luật TNHH LSX), sao kê ngân hàng là bản chi tiết phát sinh giao dịch tiền vào tiền ra của tài khoản thanh toán của cá nhân hay tổ chức. Các giao dịch phát sinh có thể là: các khoản chi tiêu, thanh toán dịch vụ, ứng tiền mặt… Những phát sinh giao dịch này bao gồm luôn cả các giao dịch tín dụng ra và vào tài khoản. Việc sao kê chỉ được thực hiện theo yêu cầu của chủ tài khoản.

Sao kê sẽ được ngân hàng thực hiện và gửi về cho chủ thẻ theo quy định của ngân hàng. Khách hàng có thể sử dụng thông báo giao dịch này để kiểm tra lại vấn đề chi tiêu, để có thể kiểm soát số tiền chi tiêu hàng tháng và thanh toán số tiền đã chi tiêu trong thẻ đúng hạn.

Tương tự, việc sao kê tài khoản tiền từ thiện nhằm để biết chi tiết các giao dịch phát sinh tại tài khoản này, là số tiền quyên góp của các nhà hảo tâm. Tùy theo chính sách hiện hành của mỗi ngân hàng thì biểu phí của dịch vụ sao kê tài khoản ngân hàng sẽ khác nhau. Và thậm chí phí sao kê trong một ngân hàng còn có thể thay đổi theo chính sách và thời kỳ.

Có bắt buộc phải sao kê tài khoản từ thiện?

Theo quy định hiện hành, pháp luật không cấm hoạt động từ thiện, thậm chí còn khuyến khích hoạt động này. Hơn cả, nó còn thể hiện mong muốn của các nhà hảo tâm, tấm lòng "tương thân tương ái" từ bao đời đã là truyền thống quý báu của dân tộc. Đây là những món quà không chỉ là vật chất mà còn xuất phát từ tinh thần, khi mà người dân một số nơi còn chịu những ảnh hưởng và mất mát từ thiên tai, bão lũ hàng năm.

Việc quyên góp từ thiện hoàn toàn là tự phát, như việc một số nghệ sĩ thành lập một tài khoản để tiếp nhận tiền từ thiện. Trong trường hợp này, các nghệ sĩ được xem là người trung gian đứng ra tiếp nhận và là người chuyển số tiền đó cho đồng bào đang gặp khó khăn.

Tuy vậy, việc làm từ thiện từ tiền quyên góp của công chúng rất dễ xảy ra những tranh cãi nếu không đúng cách. Có thể nói, việc sao kê ngân hàng là điều cần thiết để chứng minh việc làm từ thiện minh bạch. Bởi khi in sao kê sẽ có ghi rõ về thời gian, số tiền giao dịch, chi tiết việc rút tiền từ tài khoản quyên góp. Từ bản sao kê, có thể biết được các giao dịch phát sinh, cũng như kiểm soát hiệu quả chi tiêu của mình. Nó cũng là tờ "phiếu bảo hành", đảm bảo việc sử dụng đồng tiền từ thiện đúng mục đích, giúp đảm bảo uy tín cho nghệ sĩ nói riêng; cũng như các cá nhân đứng ra quyên góp từ thiện nói chung làm tròn nguyện vọng của mạnh thường quân.

Phát hiện hành vi trục lợi từ việc sao kê tài khoản từ thiện xử lý như thế nào?

Về xử phạt vi phạm hành chính

Trường hợp quyên góp tiền của người khác với lý do làm từ thiện, nhưng lại không dùng khoản tiền đó cho mục đích mong muốn của các nhà hảo tâm. Khi phát hiện hành vi trục lợi từ việc sao kê tài khoản từ thiện, sẽ bị xử phạt căn cứ theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 15 Nghị định 167/2013/NĐ-CP:

Phạt tiền từ 1 triệu đến 2 triệu đồng. Đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối; hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản của người khác. Đồng thời, áp dụng hình phạt bổ sung là tịch thu số tiền đã quyên góp được.

Về truy cứu trách nhiệm hình sự

Nếu trong quá trình sao kê tài khoản tiền từ thiện phát hiện hành vi "ăn chặn" tiền từ thiện. Người phạm tội có thể phải đối mặt với tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của người khác. Qua đó, sẽ phải chịu mức xử lý theo quy định tại bộ luật hình sự.

Tuy nhiên, để có căn cứ xử lý hình sự đối tượng kêu gọi góp tiền từ thiện nhằm mục đích trục lợi, cần có chứng cứ chứng minh người bị lừa đã chuyển tối thiểu 2 triệu đồng vào tài khoản cho đối tượng; dưới 2 triệu đồng thì phải xét thuộc những trường hợp được liệt kê tại Điều 174 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).

Cũng theo quy định tại Điều 175 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), người phạm tội sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm; hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm hoặc tù chung thân.