Thanh tra Chính phủ kết luận vụ 30 năm "cõng đơn" đòi đất cán bộ mượn

Ngày 6/3, ông Trần Văn Khương (người đang khiếu nại đòi lại đất cho mượn) cho biết, ngày 5/3, UBND tỉnh Sóc Trăng đã tổ chức buổi họp để triển khai ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ và báo cáo kết luận của Thanh tra Chính phủ về việc giải quyết tranh chấp đất giữa ông với bà Trần Thị Én.

Theo báo cáo kết luận của Thanh tra Chính phủ (ký ngày 4/11/2020), về nguồn gốc đất tranh chấp, sau Tết Mậu Thân 1968, chính quyền cũ trưng dụng quản lý và tạo khu cách ly để bảo vệ Đồn Lầu, Ủy ban hành chính xã. Sau năm 1975, theo quy định tại Điểm I, Mục IV, Quyết định số 111/CP ngày 14/4/1977 của Hội đồng Chính phủ, đất này thuộc diện Nhà nước quản lý. Thực tế, chính quyền cách mạng có thời gian quản lý sử dụng, do vậy khu đất này không còn nguồn gốc của địa chủ mà có nguồn gốc đất thuộc diện Nhà nước quản lý.

Mặt khác, năm 1970 ông Khương mướn khu đất này. Đến năm 1974, ông Khương cho rằng đã sang nhượng lại một phần diện tích đã mướn năm 1970 là không có căn cứ. Bởi lẽ, tờ bán đất thổ cư lập năm 1974 (có xác nhận của Ủy ban hành chính xã) thể hiện sang nhượng tại thửa 35, tờ 4, xã Long Phú. Tuy nhiên, ông Khương không làm các thủ tục sang tên trước bạ; hồ sơ lưu trữ của ngành Tài nguyên - Môi trường xã Long Phú trước năm 1975 không có tờ bản đồ số 4 và khu đất có phần đất tranh chấp đang là khu cách ly để bảo vệ Đồn Lầu. Bên cạnh đó, kích thước sang nhượng do ông Khương giải trình cũng không có căn cứ, cơ sở.

Về quá trình sử dụng đất của Trần Văn ông Khương, Thanh tra Chính phủ cho rằng, từ sau giải phóng cho đến khi bà Trần Thị Én đến ở, ông Khương không trực tiếp quản lý, sử dụng phần đất đang tranh chấp với bà Én và cũng không kê khai, đăng ký theo quy định. Còn với bà Én, Thanh tra Chính phủ cho rằng, bà này đến ở từ năm 1981 - 1984. Năm 1992, bà Én mua thêm 50m2 đất của bà Mã Thị Bê và năm 1996 đăng ký hộ khẩu tại đây. Đến năm 2005, do nhà bị hư hỏng nên bà Én mới dời đi. Từ đó, Thanh tra Chính phủ cho rằng, bà Én đã có quá trình sử dụng ổn định hơn 20 năm trên khu đất này. Quá trình sử dụng, bà Én cũng không đăng ký, kê khai theo quy định.

Quá trình giải quyết của cơ quan có thẩm quyền trước đây căn cứ vào Tờ bán đứt đất thổ cư lập năm 1974, việc ông Khương cho mượn đất và có hay không việc bà Én sang nhượng lại; việc giải quyết chưa căn cứ vào tính xác thực của nguồn gốc đất; tính xác thực, hợp pháp của văn bản sang nhượng cũng như vị trí, kích thước đất sang nhượng; quá trình quản lý sử dụng đất của ông Khương cũng như bà Én; quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và quy định pháp luât. Từ đó, dẫn đến Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND (ngày 20/5/2009) giải quyết tranh chấp đất là không đủ cơ sở, không đúng quy định.

Từ đó, Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng cho ý kiến và chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng giải quyết vụ việc theo hướng thu hồi, hủy Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND (ngày 20/5/2009), giải quyết lại vụ việc trên cơ sở làm rõ: Nguồn gốc đất thuộc diện Nhà nước quản lý; việc sang nhượng đất của ông Khương năm 1974 trên khu đất tranh chấp; quá trình sử dụng và điều kiện pháp lý để giải quyết việc cho mượn đất của ông Khương; quá trình sử dụng đất ổn định của bà Én trước khi xảy ra tranh chấp. Trên cơ sở làm rõ các nội dung này, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng giải quyết tranh chấp theo quy định pháp luật đất đai.

Từ báo cáo kết luận của Thanh tra Chính phủ, ngày 6/1/2021, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ có ý kiến chỉ đạo: "UBND tỉnh Sóc Trăng nghiên cứu, tiếp thu nội dung, kiến nghị của Thanh tra Chính phủ về báo cáo kết luận việc hỗ trợ kiểm tra, rà soát việc giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất giữa bà Én và ông Khương.

Tại buổi họp, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng Trần Văn Lâu đề nghị các sở, ngành tỉnh khẩn trương tham mưu UBND tỉnh thu hồi, hủy các quyết định do Chủ tịch UBND tỉnh ban hành trước đây do chưa đúng quy định pháp luật; phối hợp, hỗ trợ UBND huyện Long Phú giải quyết lại vụ việc theo đúng tinh thần chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; giao Chánh Thanh tra tỉnh đôn đốc, theo dõi quá trình giải quyết vụ việc đảm bảo đúng quy định của pháp luật; còn UBND huyện Long Phú thu hồi ngay các quyết định giải quyết của Chủ tịch UBND huyện Long Phú, tiến hành giải quyết lại vụ việc theo thẩm quyền.

Sau khi nghe và nhận thông báo kết luận của Thanh tra Chính phủ, ông Trần Văn Khương cho biết, gia đình không đồng ý với kết luận của Thanh tra Chính phủ vì không đúng với thực tế vụ việc, cũng như diễn biến quá trình sử dụng đất.

Như Dân trí đã phản ánh, năm 1984, bà Trần Thị Én (cán bộ Thanh tra Nhà nước huyện Long Phú) cùng chồng là ông Nguyễn Quốc Cường (cán bộ Văn phòng UBND huyện Long Phú) mượn của ông Trần Văn Khương (ngụ ấp 5, thị trấn Long Phú, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng) một nền nhà 90m2.

Năm 1989, ông Khương lấy lại đất cho con làm nhà thì vợ chồng bà Én không chịu trả, với lý do ông Khương đã bán cho vợ chồng bà vào năm 1981 với giá 1 triệu đồng nhưng chỉ có tờ giấy photcopy. Tờ giấy này bị ông Khương tố làm giả, cắt dán chữ ký của ông và giá cả mua bán cũng không tưởng, bởi chưa đầy 100m2 đất mà có giá 1 triệu đồng (tương đương 3.000 lượng vàng vào thời điểm đó). Bà Én không có cơ sở chứng minh việc mua bán nên ông Khương khiếu nại đến chính quyền.

Năm 2003, UBND huyện Long Phú giải quyết khiếu nại của ông Khương. Bà Én có thừa nhận mượn của ông Khương và sau này đã chuyển nhượng nhưng không đưa ra văn bản gốc giấy chuyển nhượng, nên UBND huyện Long Phú ban hành các quyết định thừa nhận phần đất mà bà Én đang ở là của ông Khương, buộc bà Én phải dỡ nhà, trả lại đất cho ông Khương.

Sau đó, bà Én khiếu nại. Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng ban hành quyết định công nhận phần đất mà ông Khương đòi lại là của bà Én (!?), phần đất của ông Khương không nằm tại nơi đang tranh chấp với bà Én và chưa thể khẳng định nó nằm tại vị trí nào. Thậm chí, UBND tỉnh còn cho rằng, ông Khương đang chiếm đất trái phép của Nhà nước.

Trong khi đó, các nhân chứng ở địa phương như ông Đỗ Văn Ba, Tiêu Hồng Vinh, Lâm Kên, Lâm Khách… đều khẳng định, phần đất mà bà Én đang sử dụng là đất của ông Khương cho vợ chồng bà Én mượn chứ không hề có chuyện mua bán.

Ông Nguyễn Văn Quới, nguyên Chủ tịch UBND thị trấn Long Phú thời điểm 30/4/1975 xác nhận: "Tôi biết ông Khương có khu đất này chiều ngang 33m, thâm hậu 19m".

Tiếp đó, ngày 20/2/2009, UBND tỉnh Sóc Trăng đã ban hành Quyết định số 10/QĐKN-CTUBND, với nội dung: "Thu hồi Quyết định số 31/QĐ.GQKT ngày 7/3/2005 của UBND tỉnh Sóc Trăng; công nhận Quyết định 378/QĐ.HC ngày 8/4/2003 của UBND huyện Long Phú về việc giải quyết tranh chấp đất thổ cư giữa ông Trần Văn Khương với bà Trần Thị Én". Tuy nhiên, với Quyết định số 10/QĐKH-CTUBND, ông Khương không đồng ý một phần, vì làm ông mất toàn bộ 50m2 phần đất phía sau.

Bà Hồ Thị Bảy (80 tuổi, nguyên cán bộ UBND thị Trấn Long Phú, đã nghỉ hưu) cho biết: "Tôi công tác tại UBND thị trấn Long Phú từ sau giải phóng miền Nam cho đến ngày nghỉ hưu. Hồi đó có một cán bộ địa phương là ông Nguyễn Hùng Thanh mượn đất của ông Khương làm nhà ở, sau đó cán bộ này bị tạm giam vì có vi phạm thì đã ủy quyền cho con rể bán nhà thì ông Khương yêu cầu trả đất cho ông, còn nhà thì ông mua lại để hỗ trợ cho gia đình vị cán bộ này lúc khó khăn.

Vụ việc được chúng tôi tiến hành hòa giải. Lúc đó, Ban hòa giải có tôi, ông Đỗ Văn Ba là cán bộ Công an huyện Long Phú, cùng một số cán bộ khác. Qua kiểm tra hồ sơ, ông Khương cung cấp đầy đủ chứng cứ chứng minh đất của mình, còn vị cán bộ kia không có chứng cứ nên chúng tôi động viên và cuối cùng ông này trả đất cho ông Khương. Tôi khẳng định toàn bộ khu đất của ông Khương hiện đang quản lý, sử dụng là đất ông Khương ở từ trước đến nay, kể cả đất mà chính quyền cho rằng của bà Én mua của bà Bê.  Tôi và nhiều người ở đây chứng kiến ông Khương đổ đất san lấp, tôn cao mặt bằng ở khu đất đó".

Các nhân chứng như bà Nguyễn Thị Phel (64 tuổi), Nguyễn Thị Phươl (68 tuổi), cùng ngụ tại ấp Nước Mặn II, xã Long Phú (huyện Long Phú) có văn bản xác nhận họ là người trước ngày 30/4/1975 được ông Khương thuê kéo đất ngoài đồng ruộng về bồi đắp khu đất hiện nay ông Khương đang quản lý, sử dụng ổn định.

Một chi tiết khác khiến gia đình ông Khương chưa thỏa đáng là Thanh tra Chính phủ cho rằng nguồn gốc đất của ông Khương trước đây là của địa chủ, sau đó làm đồn bót. Sau giải phóng, đất này thuộc diện Nhà nước quản lý. Nhưng, trong thống kê của UBND thị trấn Long Phú được lập ngày 30/6/2009 về danh sách các hộ ở địa phương lấn chiếm đất công có rất nhiều hộ, tại ấp 5 có 10 hộ nhưng hoàn toàn không có hộ ông Trần Văn Khương.

Một cán bộ từng công tác ở thị trấn Long Phú đã nghỉ hưu cho biết thêm: "Thời gian qua, chúng tôi theo dõi vụ việc và được biết cán bộ thị trấn, cán bộ thanh tra mời ông Khương lên làm việc nhưng họ không chú trọng việc ông Khương cho bà Én mượn đất mà hỏi ông cất nhà năm nào, có giấy phép không, họ nói ông Khương chiếm đất đồn bót nên sẽ kiến nghị thu hồi... thật là buồn cười và khó hiểu quá. Đất này ông Khương ở từ trước 30/4/1975, đến nay đã xuyên qua 2 thế kỷ mà vẫn bị quy két đất công".