Sản xuất 1,4 tấn ma túy, chế tài xử lý ra sao?

Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Bộ Công an đã bắt giữ Trương Xuân Minh (51 tuổi, người Đài Loan - Trung Quốc) cùng 10 đồng phạm để điều tra các hành vi liên quan tới việc sản xuất trái phép chất ma túy. 

Theo công an, Minh nhập cảnh Việt Nam vào năm 2021, tạo vỏ bọc đầu tư kinh doanh, nuôi cá cảnh. Tháng 11/2024, Minh nhờ người thuê mảnh đất rộng 1.000m2 tại khu nghĩa trang phía Bắc và khu nhà số 47 thôn Cát Lợi (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) để làm cơ sở sản xuất ma túy và thuê nhân công lắp đặt nhà xưởng, mua sắm trang thiết bị nhằm phục vụ sản xuất. 

Sau khoảng thời gian theo dõi và điều tra, rạng sáng 22/3, lực lượng chức năng ập vào các cơ sở sản xuất ma túy, bắt giữ nhiều đối tượng, thu giữ tổng cộng 1,4 tấn ma túy ketamine cùng gần 80 tấn hóa chất. Trong số 11 đối tượng có 4 người Việt Nam, 4 người Trung Quốc, 3 người Đài Loan - Trung Quốc. 

Với diễn biến hành vi như trên, Minh cùng các đồng phạm có thể bị xử lý ra sao theo quy định của pháp luật? 

Theo dõi sự việc, luật sư Trương Văn Tuấn (Trưởng Văn phòng luật sư Trạng Sài Gòn, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng với số lượng ma túy lớn chưa từng có, các đối tượng hoạt động tinh vi, bài bản, có hệ thống, nhiều chiêu trò nhằm "ẩn mình", "qua mặt" các cơ quan chức năng, thể hiện sự bất chấp, coi thường pháp luật. Với hành vi như trên, cần áp dụng những chế tài nghiêm khắc nhằm xử lý các nghi phạm theo quy định của pháp luật. 

Theo Điều 1 Nghị định 57/2022/NĐ-CP của Chính phủ, ketamine thuộc Danh mục III là các chất ma túy được sử dụng trong nghiên cứu, kiểm nghiệm, giám định, điều tra tội phạm hoặc trong lĩnh vực y tế, thú y dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt theo quy định của cơ quan có thẩm quyền. Việc sản xuất, tàng trữ, buôn bán mà không được sự cho phép của cơ quan chức năng là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo quy định. 

Đối chiếu các thông tin hiện có, luật sư Tuấn đánh giá hành vi của nhóm đối tượng có dấu hiệu của tội Sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015. Do đây là tội danh mang tính định lượng, căn cứ để xác định trách nhiệm pháp lý, tình tiết định khung đối với các nghi phạm sẽ dựa trên số loại ma túy và tổng khối lượng ma túy đã sản xuất. 

Theo khoản 4 Điều này, khung hình phạt cao nhất là 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình, áp dụng với trường hợp sản xuất từ 100 gram Heroine, Cocaine, Methamphetamine, MDMA, Amphetamine, XLR-11 trở lên; từ 300 gram các chất ma túy khác ở thể rắn trở lên hoặc từ 750ml các chất ma túy khác ở thể lỏng trở lên... 

Như vậy, trong trường hợp bị quy kết trách nhiệm hình sự về tội danh trên, nhóm nghi phạm có thể đối diện khung hình phạt cao nhất lên tới tử hình. 

Có chung nhận định, luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cũng đánh giá hành vi của nhóm đối tượng có dấu hiệu của tội Sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015. Với số lượng ma túy như thông tin Bộ Công an cung cấp, khung hình phạt cao nhất có thể áp dụng là tử hình. 

Ngoài ra, trong quá trình mở rộng vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ các vấn đề như việc ngoài số ma túy bị thu giữ, các đối tượng đã thực hiện giao dịch, đưa ma túy ra thị trường hay chưa. Đồng thời, cần tập trung "đào sâu" vào nguồn gốc của các loại tiền chất cung cấp cho các đối tượng để sản xuất ma túy và tìm ra nguồn cung (nếu có) của nhóm đối tượng này. 

Nếu có dấu hiệu của việc mua bán ma túy hoặc các loại tiền chất nhằm sử dụng vào việc sản xuất chất ma túy, công an có thể đánh giá, xem xét khởi tố vụ án hình sự Mua bán trái phép chất ma túy (Điều 251), Tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc chiếm đoạt tiền chất dùng vào việc sản xuất trái phép chất ma túy (Điều 253) quy định tại Bộ luật Hình sự 2015. 

Về việc xử lý người phạm tội, do giữa Việt Nam và Trung Quốc có Hiệp định tương trợ tư pháp và Hiệp định dẫn độ, các đối tượng người Trung Quốc có thể bị dẫn độ về nước để xét xử theo pháp luật Trung Quốc. Tuy nhiên, với vụ án đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến an ninh, trật tự xã hội như trên, Việt Nam có thể ưu tiên xét xử trong nước. Phương thức xử lý còn phụ thuộc vào quá trình điều tra và quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Với trường hợp của Trương Xuân Minh và nhóm đối tượng người Đài Loan - Trung Quốc, do 2 nước chưa có hiệp định về việc dẫn độ hay tương trợ tư pháp, nhóm đối tượng sẽ bị xử lý theo pháp luật của Việt Nam. 

"Đây là một vụ án với số lượng ma túy thu giữ đặc biệt lớn, đòi hỏi sự nỗ lực phối hợp giữa các cơ quan chức năng và sự hợp tác quốc tế. Việc áp dụng các biện pháp xử lý nghiêm khắc và hiệu quả không chỉ giúp bảo vệ an ninh trật tự mà còn tạo dựng hình ảnh tích cực cho Việt Nam, cho thấy sự quyết liệt, mạnh tay của Việt Nam đối với các loại tội phạm ma túy", luật sư Tuấn bình luận.