Nộp 50 triệu đồng để nhận xác người thân: Có dấu hiệu cưỡng đoạt tài sản?

Như Dân trí thông tin, rạng sáng 13/8, bà H.T.T.H. (46 tuổi, ở xã Vạn Xuân, tỉnh Phú Thọ) đi khỏi nhà. Chiều cùng ngày, người thân nhận cuộc gọi của một người lạ nói thấy thi thể nữ trôi trên sông Hồng thuộc địa bàn Sơn Tây (Hà Nội), cách xã Vạn Xuân khoảng 40km. 

Tuy nhiên, khi tới nơi, người báo tin nói rằng không giữ thi thể nữa mà để trôi tiếp. Tới tối cùng ngày, gia đình được chỉ dẫn xuống khu vực bãi nổi Nguyệt Đức (đoạn thuộc tỉnh Vĩnh Phúc cũ, nay là Phú Thọ), lên thuyền ra bãi giữa sông để nhận dạng. Khi xác định đúng người, người thân nạn nhân được đưa về bờ và bị đòi 60 triệu đồng để nhận xác. 

Sau một hồi "mặc cả", gia đình đồng ý chuyển cho người chài lưới số tiền 50 triệu đồng. Người thân nạn nhân sau đó đã trình báo sự việc tới cơ quan công an. 

Theo dõi sự việc, luật sư Trần Minh Hùng (Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình, Đoàn Luật sư TPHCM) đánh giá đây là sự việc hết sức phản cảm, thể hiện sự thờ ơ, vô cảm, đi ngược với những giá trị đạo đức cơ bản và gây ra phẫn nộ lớn trong xã hội. Không chỉ đi ngược về đạo đức, hành vi này cần được xác minh, làm rõ có hay không dấu hiệu vi phạm pháp luật. 

"Bản chất của giao dịch giữa 2 bên không phải sự thỏa thuận, bình đẳng mà thể hiện sự lợi dụng tình thế cấp bách, tâm lý đau thương, sự phụ thuộc của gia đình nạn nhân để buộc họ phải chi trả một khoản tiền bất hợp lý, vượt xa công sức thực tế. Nếu cơ quan điều tra chứng minh được người làm nghề chài lưới có dấu hiệu uy hiếp tinh thần hoặc dùng vũ lực nhằm chiếm đoạt tài sản thì có thể xem xét dấu hiệu hành vi Cưỡng đoạt tài sản theo Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015.

Cần đặt vào bối cảnh trong đêm tối, giữa sông nước mênh mông, trong lúc gia đình nạn nhân hết sức bối rối, đau khổ, mệnh đề "không nộp tiền thì không đưa thi thể lên bờ" rõ ràng là hành vi có dấu hiệu uy hiếp tinh thần, buộc thân nhân phải chấp nhận. Bởi vậy, cần xác minh một cách nghiêm túc, rõ ràng dấu hiệu của hành vi Cưỡng đoạt tài sản", luật sư Hùng phân tích. 

Trích dẫn quy định tại Điều 170 Bộ luật Hình sự 2015, luật sư cho biết trong trường hợp hành vi bị quy kết có dấu hiệu phạm tội, với hậu quả chiếm đoạt số tiền ở mức từ 50 triệu đồng tới dưới 200 triệu đồng, người vi phạm có thể bị truy tố với khung hình phạt 3-10 năm tù. 

Ngoài ra, trong trường hợp kết quả điều tra xác minh chưa đủ căn cứ buộc tội, con số 50 triệu đồng được coi là "phí dịch vụ tìm vớt" nhưng thu cao bất hợp lý và hành vi chưa đủ yếu tố cưỡng đoạt, người vi phạm có thể chỉ bị xử phạt hành chính về hành vi Dùng thủ đoạn hoặc tạo ra hoàn cảnh để buộc người khác đưa tiền, tài sản với mức phạt 3-5 triệu đồng, căn cứ khoản 2 Điều 15 Nghị định 144/2021/NĐ-CP.