Lấy ý kiến "cấm dịch vụ mua hộ vé xổ số": Chuyên gia nói gì?

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp kinh doanh lĩnh vực này đang lên tiếng phản đối; trong khi đó, luật sư và chuyên gia kinh tế khuyến nghị nên cân nhắc kỹ về quy định cấm này.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp công khai Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 30/2007/NĐ-CP ngày 01/03/2007 về kinh doanh xổ số và Nghị định số 78/2012/NĐ-CP ngày 05/10/2012 sửa đổi, bổ sung một số điều quy định tại Nghị định số 30/2007/NĐ-CP (từ đây gọi tắt là Dự thảo).

Một trong những điểm mới của Dự thảo đang gây nhiều tranh cãi là quy định cấm "Thực hiện bán vé xổ số, mua hộ vé xổ số, phân phối vé xổ số dưới mọi hình thức và mọi phương tiện khi không được phép theo quy định của pháp luật về kinh doanh xổ số" (Khoản 11 Điều 4 của Dự thảo).

Theo lý giải tại Dự thảo tờ trình của Bộ Tài chính thì thời gian qua xuất hiện trường hợp một số tổ chức, cá nhân lợi dụng pháp luật dân sự về hoạt động mua hộ vé xổ số để tổ chức kinh doanh, phân phối vé xổ số thông qua các thiết bị điện tử, viễn thông, internet ảnh hưởng đến tính công khai minh bạch của hoạt động kinh doanh xổ số (ví dụ như dịch vụ mua hộ vé xổ số qua ứng dụng ví điện tử, dự thưởng vé xổ số loto,...) do đó cần thiết phải bổ sung các hành vi này là hành vi bị nghiêm cấm để có căn cứ xử lý vi phạm.

Bộ Tài chính giải thích, thời gian qua, để tăng doanh thu, lợi nhuận, vẫn có trường hợp một số công ty thực hiện in và phát hành vé vượt quá hạn mức doanh số phát hành của Bộ Tài chính. Hoặc các tổ chức, cá nhân không phải là đại lý cấp 1 của các công ty xổ số kiến thiết khu vực miền Nam mang vé số của các công ty khu vực miền Nam bán tại địa bàn của các tỉnh, TP khu vực miền Trung, Tây nguyên (như Ninh Thuận, Đắk Nông, Đắk Lắk). Thực trạng này đã gây không ít lộn xộn trên thị trường xổ số và ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội.

Ghi nhận của người viết cho thấy, thời gian gần đây đã xuất hiện một số ứng dụng cung cấp dịch vụ đặt mua vé số. Sau khi cài đặt ứng dụng vào điện thoại di động, người dùng có thể mua các loại xổ số thông qua dịch vụ mua vé số tại trang web của những công ty này. Sau đó, công ty sẽ chuyển đơn hàng đến các điểm bán là đại lý của công ty xổ số rồi vận chuyển vé số đến tay người mua hoặc công ty giữ hộ, tùy theo thỏa thuận.

Nhìn chung, chỉ cần vài thao tác tải về, đăng ký số điện thoại, nạp tiền qua tài khoản, người chơi hoàn toàn có thể chọn số để mua ngay lập tức. Điều này cũng gây ra một số lo ngại về rủi ro lộ lọt thông tin cá nhân.

Những trang cá nhân cung cấp dịch vụ mua hộ vé số (cả loại hình vé số truyền thống và điện toán) đều cam kết giữ vé đảm bảo, giữ bí mật thông tin cá nhân, tài khoản người mua... Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ số, thật khó đảm bảo những lời cam kết sẽ giúp thông tin cá nhân được bảo mật tuyệt đối.

Luật sư, chuyên gia nói gì?

Trao đổi với PV Dân trí, luật sư Nguyễn Trung lý giải, về mặt pháp lý, nghị định số 78 năm 2012 sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định số 30 năm 2007 quy định, kinh doanh xổ số là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nguyên tắc đối với hoạt động kinh doanh xổ số là để đảm bảo đáp ứng nhu cầu giải trí của một bộ phận người dân có thu nhập chính đáng và đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn xã hội.

Tuy nhiên, luật sư này cũng nhấn mạnh, xổ số là loại hình dịch vụ hợp pháp do Nhà nước vận hành và quản lý còn dịch vụ mua hộ xổ số là giao dịch dân sự tự nguyện giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, không nên cấm vì dịch vụ này vừa giúp Nhà nước đẩy mạnh khâu bán hàng vừa giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn sử dụng.

"Điều cần quan tâm nhiều hơn là kiểm soát chặt về việc cấp phép, đảm bảo công nghệ để thông tin cá nhân được đảm bảo bí mật", anh Trung nói.

Bình luận dưới góc độ kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Giảng viên Học viện Tài chính) cho rằng, bản chất của bất cứ hoạt động kinh doanh nào cũng hướng đến bán được càng nhiều hàng hóa càng tốt. Đặc biệt, trong xu thế phát triển kinh tế thời đại công nghệ số, tất cả các lĩnh vực kinh doanh đều có những thay đổi để bắt nhịp cùng với xu thế này.

Mua hộ vé xổ số thông qua hình thức trực tuyến hay qua App phần mềm điện tử trên điện thoại hay máy tính đang dần thay thế phương thức kinh doanh truyền thống trước đây là bán hàng trực tiếp từ đại lý, người bán dạo đến người tiêu dùng. Điều này là hoàn toàn bình thường và không có gì sai về cả mặt luật pháp lẫn thị trường.

"Nếu như hoạt động kinh doanh dịch vụ mua hộ vé số thời gian qua đã làm nảy sinh một số vi phạm, tiêu cực thì cơ quan quản lý nên nghiên cứu, tổng kết để tìm ra giải pháp khắc phục, trả lại môi trường kinh doanh lành mạnh cho doanh nghiệp tốt hoạt động chứ không nên cấm tất cả dịch vụ mua hộ vé số", ông Thịnh đề nghị.

Khi được hỏi quan điểm về vấn đề này, luật sư Nguyễn Văn Hoàng, Giám đốc Văn phòng Luật sư Minh bạch Quốc tế (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo quy định về ủy quyền tại Điều 138 của Bộ Luật Dân sự 2015 thì "Cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự". "Do đó, Dự thảo Nghị định của Bộ Tài chính quy định cấm mua hộ vé xổ số đang trái với tinh thần của Bộ Luật Dân sự 2015", luật sư Hoàng nhấn mạnh.

Đại diện cho doanh nghiệp đang kinh doanh dịch vụ mua hộ vé số, ông Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc kinh doanh Công ty cổ phần LuckyBest Việt Nam nêu quan điểm, từ khi cung cấp dịch vụ mua hộ vé số đến nay, công ty chưa để xảy ra bất kỳ tranh chấp, khiếu nại nào từ phía người tiêu dùng. Việc cơ quan soạn thảo dự thảo Nghị định kết luận dịch vụ mua hộ vé xổ số ảnh hưởng đến tính công khai minh bạch của hoạt động kinh doanh xổ số là không có cơ sở.

Ông Tuấn Anh cho rằng, dịch vụ mua hộ vé số phản ánh quy luật cung cầu của thị trường và phù hợp với chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số trong môi trường kinh doanh hiện nay. Việc mua bán, thanh toán được thực hiện công khai minh bạch trên ứng dụng vừa giúp người dùng thuận tiện sử dụng vừa giúp doanh nghiệp đẩy mạnh bán hàng cũng như giúp cơ quan chức năng dễ dàng tra soát, quản lý.

"Thay vì cấm tất cả doanh nghiệp đang kinh doanh dịch vụ mua hộ vé số, Bộ Tài chính nên nghiên cứu giải pháp để phòng ngừa, xử lý sai phạm trong lĩnh vực này mà không triệt tiêu quyền lợi kinh doanh hợp pháp của doanh nghiệp", ông Tuấn Anh đề nghị.

Lan Hạ