Kiến trúc toàn cầu và tiếng nói bản địa

(Dân trí) - Đến từ xứ Bắc Âu “thần tiên”, KTS Jorn Narud (Na Uy) đã có buổi rong ruổi khắp các nẻo đường xứ Đoài dưới nắng hè oi ả. Trong buổi thuyết trình Architech Night tối 8/6, ông đã đưa ra so sánh về tính bản địa trong kiến trúc Việt Nam và thế giới.

Buổi thuyết trình “Kiến trúc toàn cầu và tiếng nói bản địa” của KTS Jorn Narud với các đồng nghiệp Việt Nam và báo giới trong chương trình sinh hoạt chuyên môn do Intelipool và tạp chí kiến trúc Ashui tổ chức là những trải nghiệm của phương Tây sau chuyến đi thực tế các làng quê ở Quốc Oai (Hà Tây cũ).

 

Đến Hà Nội với thời gian hạn hẹp, nhưng KTS Jorn Narud đã kịp rong ruổi duới cái nắng hè oi ả trên các nẻo đường xứ Đoài. Bị quyến rũ từ cảnh núi đồi trùng điệp Ba Vì còn ít nhiều hoang sơ đến những làng quê uốn lượn men theo sông Đáy, những làng quê dù phai nhạt nhưng vẫn váng vất dáng đình cổ xưa, KTS đem đến một cái nhìn so sánh và lời cảnh tỉnh chân thành.
 
 
Kiến trúc toàn cầu và tiếng nói bản địa  - 1
Khung cảnh Xứ Đoài, làng quê ven đê sông Đáy

 

KTS Jorn Narud phân tích, trước xu thế kinh tế toàn cầu, các nhà đầu tư và phát triển nước ngoài (với sự hậu thuẫn của các đối tác địa phương) xông xáo ứng dụng các mô hình kinh doanh mang lại nhiều lợi nhuận của mình vào những nước đang phát triển. Việc này để tận dụng khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên nhưng tạo ra mối đe dọa phá vỡ văn hóa, truyền thống, môi trường và hệ sinh thái địa phương.
 
Kiến trúc toàn cầu và tiếng nói bản địa  - 2
Sandvitka - thị trấn nhỏ cách Oslo, thủ đô Na Uy chừng 60km

 

Quan sát diễn biến tương tự ở các nước trên thế giới gợi lên câu hỏi liệu Việt Nam có bị dập khuôn theo những mô hình phát triển nhanh như vậy hay đi theo một kế hoạch tập trung vào sự tăng trưởng bền vững lâu dài chú trọng vào hệ sinh thái, đồng thời có thể tạo ra nhu cầu phát triển trước mắt.

 

Trong buổi trao đổi, có rất nhiều tác giả các đồ án khu đô thị phía Tây thành phố, ra đời cấp tốc trước khi Xứ Đoài về với thủ đô. Hơn ai hết, họ là người cảm nhận sâu sắc về những câu hỏi đặt ra: các KTS Việt Nam nên làm gì hôm nay để học hỏi, trưởng thành để có thể gia nhập vào cộng đồng toàn cầu như những đối tác/cộng sự đồng vai phải lứa.
 
Kiến trúc toàn cầu và tiếng nói bản địa  - 3
Dáng dấp đình làng cổ, xã Cộng Hòa, Quốc Oai

 

KTS Jorn Narud cho rằng Việt Nam cần phát triển mà vẫn giữ vững sự hài hòa giữa di sản văn hóa và vẫn bảo tồn một ngôn ngữ chung toàn cầu về kỹ nghệ và thiết kế. Mấu chốt vấn đề là xây dựng các mối quan hệ khả thi giữa kiến trúc bản địa và hệ sinh thái để tạo nên một loại ngôn ngữ kiến trúc Việt Nam trong khi vẫn chia sẻ ngôn ngữ kiến trúc chung toàn cầu.

 

KTS Jorn Narud sinh năm 1949 tại Rjukan, Na Uy, tốt nghiệp ĐH Manchester, Anh quốc, từng đạt được nhiều giải thưởng kiến trúc quốc tế danh giá. Hiện ông đang lập Kế hoạch tổng thể và những đề xuất thiết kế dưới dạng biểu đồ cho Đại học Salahaddin, Erbil, Iraq cho 20.000 sinh viên gồm 15 trường đại học, chỗ ở cho 8.000 sinh viên, 500 giảng viên, thư viện trường đại học,… và Kế hoạch tổng thể Kurdistan (820.000 m2) cho 1.400 ngôi nhà tại vùng ngoại ô thủ đô Oslo, Na Uy.

 

Trần Huy Ánh