Kiến nghị Chánh án TAND Tối cao xem xét kháng nghị bản án của tòa 2 cấp Cà Mau

Bà Lê Thị Thắm (SN 1946, ngụ xã Hồ Thị Kỷ, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau) là nguyên đơn trong vụ “Tranh chấp quyền sử dụng đất” đối với bị đơn là ông Nguyễn Văn Lịnh (SN 1962, ngụ thị trấn Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau).

Đây là vụ án mà thời gian qua báo Dân trí đã có loạt bài phản ánh “Cấp sổ đỏ trái luật hơn 20 năm chưa được giải quyết”.

Nhiều tình tiết khách quan chưa được xem xét, 2 cấp tòa vẫn bác đơn

Bà Lê Thị Thắm trình bày, ngày 28/7/1988 (âm lịch), bà Thắm trực tiếp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) của ông Nguyễn Văn Sao một phần đất có chiều ngang 36m, dài 36m, tổng diện tích 1.296 m2 (tại khóm 8, thị trấn Thới Bình, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau) với trị giá 70 giạ lúa.

Sau khi nhận chuyển nhượng, bà Thắm canh tác đất được một thời gian thì cho ông Vân mượn làm lò gạch. Đến khi ông Vân trả đất lại cho bà Thắm thì ông Nguyễn Văn Lịnh, ông Nguyễn Văn Kính ngăn cản, bởi ông Lịnh cho rằng lô đất này là của ông Nguyễn Văn Huê (ông nội của ông Lịnh) để thừa kế lại cho ông Lịnh, còn ông Sao là em ruột của ông Huê thì không có QSDĐ trên nên không có quyền chuyển nhượng lại cho bà Thắm.

Do đó, từ năm 1988, 2 bên đã phát sinh tranh chấp cho đến ngày tòa án giải quyết. Vụ việc chưa được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết dứt điểm thì ông Lịnh đã đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) vào năm 1993 (do ông Lê Thành Công - Chủ tịch UBND huyện Thới Bình ký giấy) rồi chuyển nhượng lại cho nhiều người khác. Chữ ký của ông Công được cho là ký khống trong giấy CNQSDĐ này, vì năm 1993 ông Công không còn là Chủ tịch huyện Thới Bình.

Từ các hành vi xâm phạm QSDĐ nói trên, từ năm 2002, bà Thắm đã khởi kiện ông Lịnh ra TAND huyện Thới Bình, yêu cầu: Buộc ông Lịnh trả lại QSDĐ phần đất có diện tích 1.296m2; Buộc ông Lịnh trả chi phí thưa kiện trong 28 năm là 10 triệu đồng; Yêu cầu hủy các giấy CNQSDĐ của những người có liên quan đến phần đất tranh chấp hiện nay; Yêu cầu tòa án xem xét rõ trách nhiệm đối với ông Lê Thành Công;…

Tại bản án sơ thẩm số 09/2017/DS-ST ngày 19/12/2017 của TAND huyện Thới Bình, đã xác định bà Thắm phải kiện ông Nguyễn Văn Sao để buộc ông Sao thực hiện các nghĩa vụ của người chuyển QSDĐ theo quy định pháp luật. Do ông Nguyễn Văn Lịnh không có chuyển nhượng QSDĐ cho bà Thắm, do đó bà Thắm kiện ông Lịnh để yêu cầu giao đất là không đúng. Từ đó, tòa án sơ thẩm tuyên xử bác toàn bộ nội dung khởi kiện bà Thắm.

Tại bản án phúc thẩm số 112/2018/DS-PT ngày 12/6/2018 của TAND tỉnh Cà Mau, đã tuyên xử y án sơ thẩm và bác toàn bộ nội dung khởi kiện của bà Thắm.

“Với các bản án sơ thẩm, phúc thẩm nói trên đã giải quyết không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; Có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật, vi phạm quyền lợi chính đáng của tôi”, bà Thắm bức xúc trình bày trong đơn kiến nghị.

Đất đang tranh chấp vẫn cấp quyền sử dụng là trái luật

Theo bà Lê Thị Thắm, trong vụ án này, ông Nguyễn Văn Lịnh phải được xác định là bị đơn. Ngày 28/7/1988 (âm lịch), bà Thắm cùng ông Nguyễn Văn Sao, bà Nguyễn Thị Kim ký tờ giao kèo sang nhượng đất vườn (có chứng kiến của ông Lịnh, ông Kính, ông Thành, bà Tư Quan) lô đất diện tích là 1.296m2, có công an viên và UBND thị trấn xác nhận. Theo hồ sơ trích đo đạc địa chính ngày 6/12/2016 thì vị trí đất tranh chấp là thửa số 200, tờ bản đồ 42 (lập 2012), diện tích thực tế là 1.059,3m2.

Ông Lịnh xác định ông có quyền thừa kế và hưởng QSDĐ do ông nội (ông Nguyễn Văn Huê) để lại. Tuy nhiên, theo hồ sơ vụ án thì không có chứng cứ ông Huê để lại di chúc hoặc tặng hay cho ông Lịnh. “Ông Lịnh có trình bày hợp đồng cho thuê đất làm lò gạch, trong đó thể hiện sau hết hạn thuê đất thì ông Lịnh có quyền quản lý đất, nhưng đó không phải là văn bản di chúc hoặc hợp đồng tặng, cho theo đúng hình thức pháp luật qui định”, đơn kiến nghị nêu rõ.

Theo Pháp lệnh quy định quyền thừa kế của công dân năm 1990, Điều 25: Những người thừa kế theo pháp luật, gồm có: a) Hàng thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết; b) Hàng thứ hai: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; c) Hàng thứ ba: Cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột.

Theo hồ sơ vụ án, ngày 30/12/2002, TAND huyện Thới Bình đã xác minh ông Nguyễn Văn Sao trình bày: Đất tranh chấp là của ông Sao, đã thống nhất với thân tộc bán cho bà Thắm theo tờ giao kèo ngày 28/7/1988 nên bà Thắm có quyền sử dụng; đồng thời lô đất tranh chấp cũng do cha mẹ ông Sao và ông Huê để lại nên ông Sao cũng được hưởng thừa kế theo hàng thứ nhất.

Trường hợp nếu các con ông Huê không có tranh chấp về thừa kế và cũng không có ý kiến gì về việc thừa kế thì theo hàng thừa kế thứ nhất, ông Sao là anh em ruột của ông Huê sẽ nhận thừa kế theo hàng thứ hai mà pháp luật đã quy định. Đối với ông Lịnh là cháu nội của ông Huê không thuộc hàng thừa kế thứ nhất, thứ hai nên chưa đến phần ông Lịnh được hưởng thừa kế của ông Huê để lại.

Mặt khác, tại tờ giao kèo ngày 28/7/1988 thì ông Sao giao kết chuyển nhượng đất với bà Thắm có thống nhất với thân tộc như ông Cang, bà Kim và những người khác, có chứng kiến của những người đại diện chính quyền địa phương và có đóng dấu UBND thị trấn. Do đó, có cơ sở xác định bà Thắm nhận chuyển nhượng QSDĐ từ ông Sao là hợp lệ và có QSDĐ hợp pháp nên cần chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Thắm.

Sau khi bà Thắm ký tờ giao kèo chuyển nhượng QSDĐ ngày 28/7/1988 thì ông Sao bàn giao rồi về Kiên Giang sinh sống, bà Thắm vào quản lý canh tác thì bị ông Lịnh, ông Kính cản trở không cho canh tác vì cho rằng đất này là thuộc về của các ông (do ông nội để lại). Từ đó, dẫn đến tranh chấp từ năm 1988 và đến năm 2002 thì bà Thắm khởi kiện ông Lịnh, ông Kính ra tòa. Nội dung này cũng được TAND huyện Thới Bình thụ lý và sau đó có quyết định số 05 đình chỉ vụ án, chuyển hồ sơ cho UBND huyện Thới Bình giải quyết từ năm 2003.

Vì vậy, cần xác định đối tượng tranh chấp QSDĐ của bà Thắm là tranh chấp với những người trực tiếp cản trở QSDĐ của bà Thắm. Như đã phân tích ở trên, bà Thắm đã nhận QSDĐ của ông Sao nhưng bị ông Lịnh, ông Kính cản trở nên bà Thắm mới tranh chấp QSDĐ với ông Lịnh, ông Kính. Do ông Lịnh, ông Kính chiếm giữ QSDĐ đối với lô đất (đang tranh chấp) nên ông Lịnh đã đi kê khai và được cấp giấy CNQSDĐ vào ngày 15/3/1993.

Theo quy định của Luật Đất đai năm 1993, Điều 2: 1- Người sử dụng đất ổn định, được UBND xã, phường, thị trấn xác nhận thì được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét và cấp giấy CNQSDĐ. Nhưng thực tế lô đất ông Lịnh chiếm giữ đang bị tranh chấp (tức là không ổn định) vẫn được cấp giấy CNQSDĐ ngày 15/3/1993 là trái luật.

Điều 30 - Không được chuyển QSDĐ trong những trường hợp sau đây: 3- Đất đang có tranh chấp. Nhưng thực tế ông Lịnh vẫn chuyển nhượng QSDĐ đang tranh chấp với nhiều người khác là vi phạm pháp luật của Luật Đất đai quy định.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin vụ việc này.

Huỳnh Hải