Bài 2:

Hậu xử lý cho vay nặng lãi: tiền thu lợi bất chính được giải quyết thế nào?

(Dân trí) - Khoản tiền thu lợi bất chính mà người phạm tội thu được từ việc cho vay lãi nặng sẽ bị tịch thu sung công quỹ hay trả lại cho người vay? đây là câu hỏi mà rất nhiều nạn nhân của tín dụng đen thắc mắc.

Để giải một số thắc mắc của bạn đọc là nạn nhân của việc cho vay lãi nặng về quyền lợi và nghĩa vụ có liên quan sau khi có sự can thiệp của pháp luật; PV Dân trí đã có cuộc trao đổi với Luật sư Quách Thành Lực (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) để làm rõ hơn về vấn đề này.

Thưa luật sư, khoản tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự là tổng stiền lãi thu được từ việc cho vay hay là khoản tiền lãi thu được sau khi trừ đi tiền lãi theo quy định của Bộ luật Dân sự?

Luật sư: Theo quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật Dân sự thì: "Lãi suất vay do các bên thỏa thuận. Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay...". Do đó, khoản tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự là số tiền lãi thu được sau khi trừ đi số tiền lãi tương ứng với mức lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Hậu xử lý cho vay nặng lãi: tiền thu lợi bất chính được giải quyết thế nào? - 1

Đa số các con nợ phát hiện ra mức lãi suất vay cắt cổ là khi đã bị đẩy vào bước đường cùng không lối thoát. Nguyên nhân chính xuất phát từ sự chủ quan và dễ dãi của người đi vay.

Vậy khoản tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự trong vụ án, là tng số tiền lãi mà người phạm tội thu được của tất cả những người vay hay số tiền lãi thu được của từng người vay?

Luật sư: Khoản tiền thu lợi bất chính để xác định trách nhiệm hình sự là tổng số tiền lãi mà người phạm tội thu được của tất cả những người vay, nếu hành vi cho vay lãi nặng được thực hiện một cách liên tục, kế tiếp nhau về mặt thời gian.

Trường hợp một người thực hiện nhiều lần hành vi cho vay lãi nặng, mà tổng số tiền thu lợi bất chính của các lần phạm tội từ 100 triệu đồng trở lên, nếu các lần phạm tội đều chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thì ngoài việc bị áp dụng khung hình phạt tương ứng với trị giá tài sản chiếm đoạt, họ còn bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự "phạm tội 02 lần trở lên" quy định tại điểm g khoản 1 Điều 52 của Bộ luật Hình sự.

Vậy thì khoản tiền thu lợi bất chính mà người phạm tội thu được từ việc cho vay lãi nặng sẽ bị tịch thu sung công quỹ hay trả lại cho người vay?

Luật sư: Theo quy định tại đoạn 2 khoản 1 Điều 468 của Bộ luật Dân sự thì: "Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực". Do đó, khoản tiền lãi tương ứng với mức lãi suất trên 20%/năm là khoản tiền mà người phạm tội thu lợi bất chính của người vay nên được trả lại cho người vay tiền, trừ trường hợp người vay sử dụng tiền vay vào mục đích bất hợp pháp (như đánh bạc, mua bán trái phép chất ma túy...) thì khoản tiền thu lợi bất chính bị tịch thu sung công quỹ nhà nước.

Khoản tiền người phạm tội dùng để cho vay và khoản lãi tương ứng với mức lãi suất 20%/năm có xác định là phương tiện phạm tội để tịch thu sung quỹ nhà nước hay trả cho người phạm tội, thưa Luật sư?

Đối với khoản tiền cho vay (tiền gốc) được xác định là phương tiện phạm tội, nên bị tịch thu sung quỹ Nhà nước.

Đối với khoản tiền lãi tương ứng với mức lãi suất 20%/năm tuy không bị tính khi xác định trách nhiệm hình sự, nhưng đây cũng là khoản tiền phát sinh từ tội phạm, đồng thời hoạt động cho vay lãi nặng thường gắn với các băng nhóm tội phạm. Do đó, để bảo đảm yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm thì Tòa án phải tuyên tịch thu sung công quỹ nhà nước khoản tiền này.

Xin hỏi Luật sư câu hỏi cuối, người vay tiền trong vụ án cho vay lãi nặng ở giao dịch dân sự tham gia tố tụng với tư cách là bị hại hay là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan?

Luật sư: Theo quy định tại Điều 65 của Bộ luật Tố tụng hình sự thì người vay tiền trong trường hợp này tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án.

Xin cảm ơn Luật sư!