Hành trình nhọc nhằn của người phụ nữ "ngày đêm đi kiện"

Mảnh đất 128m2 (gồm 2 số nhà 845 - 847) nằm trên mặt đường Ngô Gia Tự được hai cụ thân sinh ra bà Nguyễn Thị Hoàn, ông Nguyễn Gia Thúy, Nguyễn Văn Hồng mua từ năm 1964. Từ lúc mua đến nay, gia đình bà Hoàn vẫn sử dụng ổn định, không xảy tranh chấp, luôn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế. Tuy nhiên, trong quá trình GPMB phục vụ dự án nâng cấp quốc lộ 1A, UBND quận Long Biên đã thực hiện sai quy định, gây tổn hại quyền lợi hợp pháp của công dân.

Trong lúc hàng chục lá đơn khiếu nại của gia đình bà Hoàn bị cho vào quên lãng, tháng 3/2010, ông Nguyễn Gia Thúy tiếp tục nhận được phương án dự thảo của Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của UBND quận Long Biên với nội dung tương tự lần đầu là cấp 1 suất tái định cư 40m2 cho ông Thúy tại số nhà 847, còn gia đình ông Nguyễn Văn Hồng bị gạt “ngoài lề”, dù đây là hộ gia đình có hộ khẩu tách biệt từ hàng chục năm trước. Điều đáng nói, Quyết định 1737 chỉ nêu tổng diện tích thu hồi, không ghi chi tiết phần diện tích từng hộ gia đình bị thu hồi theo đúng quy định GPMB.

Trong lúc mọi nỗ lực rơi vào bế tắc, tháng 4/2011, gia đình bà Hoàn tiếp tục nhận cú sốc lớn khi UBND quận Long Biên ban hành Quyết định cưỡng chế số 115, dù chưa trả lời đơn khiếu nại công dân, còn gia đình bà Hoàn thuộc diện chính sách thờ cúng 2 liệt sỹ Nguyễn Gia Thiêm, Nguyễn Gia Chức. Đến ngày 14/6/2011, các lực lượng Hội đồng Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của UBND quận Long Biên đã tổ chức cưỡng chế GPMB bất chấp đề nghị từ phía gia đình.

Trong hành trình mò mẫm tìm công lý, ngày 11/8/2011, tại cuộc tiếp xúc cử tri với đoàn Đại biểu Quốc hội quận Long Biên, gia đình bà Nguyễn Thị Hoàn đã nộp được 2 hồ sơ khởi kiện Quyết định 1737 và 115 do UBND quận Long Biên ban hành đến tay ông Nguyễn Sơn, Đại biểu Quốc hội, lúc đó đang là Chánh án TAND TP. Hà Nội.

Kể từ ngày 15/8/2011, gia đình bà Hoàn bắt đầu khởi kiện UBND quận Long Biên, yêu cầu TAND quận Long Biên hủy bỏ Quyết định 1737 và 115 ban hành sai luật, xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của các thành viên trong gia đình.

Sau nhiều tháng mòn mỏi chờ đợi, ngày 18/6/2012, TAND quận Long Biên mới đưa vụ án ra xét xử phiên sơ thẩm. Tại phiên tòa, TAND quận Long Biên thừa nhận nhà số 845 - 847 thuộc 2 thửa đất riêng biệt, nhưng vẫn cho rằng việc áp dụng 1 suất tái định cư diện tích 40m2 là đúng quy định, với lý do ông Nguyễn Gia Thúy đã kê khai tài sản năm 2005 với tư cách chủ sử dụng đối với toàn bộ 2 thửa đất này với diện tích là 92m2.

Gần 6 tháng sau khi làm đơn kháng cáo bản án sơ thẩm số 01/2012/HC - ST, ngày 6/12/2012, TAND TP. Hà Nội mở phiên xử phúc thẩm vụ án. Sau khi nghiên cứu chứng cứ và tài liệu liên quan, tại phiên xử, Hội đồng xét xử tuyên hủy Quyết định 1737/QĐ - UBND, ngày 7/5/2010 của UBND quận Long Biên, yêu cầu sửa bản án sơ thẩm số 01/2012/HC - ST ngày 18/6/2012 của TAND quận Long Biên. Hội đồng xét xử kết luận, việc nhà ông Nguyễn Gia Thúy được nhận 2 suất tái định cư là đúng theo quy định của pháp luật hiện hành. Về diện tích thiếu hụt 27,3m2, Hội đồng xét xử yêu cầu quận Long Biên thẩm định lại và giải quyết quyền lợi hợp pháp của công dân.

Mặc dù HĐXX tuyên tại phiên xử là hủy bỏ Quyết định 1737 (có băng ghi âm nội dung) trước mặt luật sư, những người có quyền lợi liên quan và đông đảo người dân tham dự phiên tòa. Nhưng đến lúc ban hành bản án lại là “Hủy bỏ một phần Quyết định 1737/QĐ - UBND ngày 7/5/2010 của UBND quận Long Biên về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất đối với hộ gia đình ông Nguyễn Gia Thúy”. Tuy nhiên, dòng đầu tiên phần Quyết định lại là “Chấp nhận kháng cáo của ông Nguyễn Gia Thúy”. Nếu đã chấp nhận đơn kháng cáo của ông Thúy, lẽ ra phải hủy bỏ cả Quyết định 1737 do quận Long Biên ban hành trái luật.

Hành trình tìm kiếm công lý kéo dài 38 tháng của bà Nguyễn Thị Hoàn đã đòi lại được một phần quyền lợi bị xâm hại do những quyết định sai trái của quận Long Biên, nhưng phía trước gia đình bà Hoàn vẫn còn phiên xử phúc thẩm vụ án liên quan đến quyết định cưỡng chế 115 đối với nhà 845 - 847 Ngô Gia Tự. Người phụ nữ “ngày đêm đi kiện” đang nuôi hy vọng TAND TP. Hà Nội sẽ đưa ra bản án công tâm, thống nhất, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

Báo Dân trí sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc trên

Vũ Văn Tiến - Ngọc Cương