Dự án trồng chuối 4 triệu USD: Doanh nghiệp "tháo chạy", xin không trả tiền dân

Năm 2010, dự án trồng chuối xuất khẩu do Công ty TNHH Globe Farm Việt Nam (Công ty) thực hiện tại xã Viên Thành, Yên Thành (Nghệ An) là niềm hi vọng, mơ ước của lãnh đạo địa phương cũng như bao người dân nơi đây. Thế nhưng, gần 50ha đất từng là nơi trồng hoa màu của hơn 800 hộ dân xã Viên Thành được Công ty thuê lại để trồng chuối, nay đã thành những bãi đất hoang với những dãy nhà bỏ không, những hào, rãnh múc nham nhở.

Hiện tại, dự án trồng chuối đã phá sản và phía Công ty xin trả lại đất cho địa phương. Tuy nhiên, Công ty lại xin không trả tiền thuê đất cho dân.

Tiếp xúc với chúng tôi, người dân cho biết: “Công ty đến đặt vấn đề thuê đất, chứ không phải chúng tôi bỏ hoang không sản xuất. “Nhường” đất cho Công ty làm dự án mấy năm thì cũng chừng ấy thời gian chúng tôi khổ sở đi đòi tiền thuê đất hàng năm”.

Nhiều người dân bức xúc không chỉ việc Công ty không trả đủ tiền theo cam kết ban đầu, mà khi Công ty trả đất thì liệu có hoàn trả đúng theo mặt bằng ban đầu cho người dân hay không.

“Chúng tôi được UBND xã vận động xin không lấy tiền của Công ty thuê đất, vì họ không còn khả năng chi trả. Nhưng, việc này cũng chỉ được địa phương nói bằng miệng, không hề có văn bản, giấy tờ nào chứng tỏ Công ty xin tiền thuê đất của dân. Việc này liệu có gì mờ ám?”, một người dân thắc mắc.

Trao đổi với PV Dân trí, ông Đặng Quang Hoàng, Chủ tịch UBND xã Viên Thành (Yên Thành) cho biết: “Mỗi năm, Công ty phải chi trả hơn 600 triệu tiền thuê đất và hiện đã trả tiền thuê đất hai năm 2015 và 2016. Từ năm 2017 đến nay, Công ty nhờ địa phương xin không trả tiền thuê đất của dân vì không có khả năng chi trả”.

“Đúng là phía Công ty nhờ địa phương xin người dân không lấy tiền thuê đất bằng miệng, dân băn khoăn việc này là đúng. Chúng tôi cũng thấy như vậy không khách quan. Tôi thấy cơ bản người dân đồng ý hỗ trợ, không lấy tiền thuê đất. Nhưng nhiều hộ dân không đồng ý việc này vì họ thấy thiệt thòi do diện tích đất cho thuê lớn, nên chính quyền phải đi vận động từng hộ gia đình”.

Trước câu hỏi về việc Công ty trả đất cho dân sẽ không còn được như hiện trạng ban đầu? ông Hoàng giải thích: “Chúng tôi đã thúc giục doanh nghiệp cần đảm bảo trả đất theo hiện trạng. Hiện họ đã chuyển về xã 500 triệu để phục vụ hoàn trả mặt bằng, nhưng theo tính toán thì kinh phí nhiều hơn số tiền đó nên chúng tôi đang nhờ UBND huyện hỗ trợ”.

Theo cam kết trong hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp và Dịch vụ điện năng Viên Thành (đại diện cho hơn 800 hộ dân có đất) với Công ty, phía HTX góp vốn bằng quyền sử dụng đất 540.000m2 cho Công ty từ ngày 1/7/2010, được trả tiền lợi nhuận do việc sử dụng góp vốn là 30USD/năm/500m2.

Đề cập đến việc cần phải đảm bảo quyền lợi cho người dân khi Công ty trả đất, ông Nguyễn Vương Ngọc, Phó chủ tịch UBND huyện Yên Thành cho hay: “Tại cuộc họp bàn cách giải quyết, phía Công ty đã có ý kiến nhờ UBND huyện trao đổi với người dân về việc công ty xin không trả số tiền thuê đất còn thiếu. Lẽ ra việc này nhà đầu tư phải trực tiếp xin người dân, nói rõ lý do”.

“Việc nhờ UBND huyện xin không trả tiền thuê đất cho người dân bằng miệng là chưa phù hợp, mà cần phải có văn bản cụ thể việc này. Còn hiện trạng đất, sau khi công ty chuyển tiền về, UBND huyện sẽ chỉ đạo UBND xã phối hợp với một nhà thầu để hoàn trả mặt bằng theo hiện trạng ban đầu cho người dân sản xuất”, ông Ngọc khẳng định.

 Nguyễn Tú