Doanh nghiệp Trung Quốc bất chấp luật Việt Nam, chế tài nào "điều trị"?

Báo Dân trí đã thực hiện loạt bài điều tra về vụ việc Công ty TNHH Bedra Việt Nam tại KCN Song Khê - Nội Hoàng (Bắc Giang) cố tình "qua mặt" Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), vi phạm pháp luật Việt Nam.

Từ thông tin PV Dân trí cung cấp và đề nghị phối hợp, đích thân ông Ngô Ngọc Cương - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần phát triển hạ tầng KCN Bắc Giang, chủ KCN Song Khê - Nội Hoàng đã tiếp PV Dân trí và cam kết sẽ lập tổ công tác "đột kích" bất ngờ nhà máy để xác minh với quan điểm không dung túng, bao che và xử lý sai phạm, nhất là những sai phạm liên quan đến môi trường một cách quyết liệt nhất.

Theo đúng cam đoan của vị chủ tịch, chiều ngày 27/11/2020, tổ công tác của Công ty phát triển hạ tầng KCN Bắc Giang gồm: Ông Đặng Đình Tĩnh, Giám đốc; Ông Nguyễn Văn Nhiên, trưởng phòng kinh doanh dịch vụ; Ông Nguyễn Văn Tùng, trưởng phòng quản lý môi trường... đã có buổi làm việc với đại diện Công ty TNHH Bedra Việt Nam. Đại diện doanh nghiệp này là bà Phạm Thị Thảo, trưởng ban đối ngoại và cán bộ môi trường.

Tại biên bản làm việc, Công ty Bedra Việt Nam cho biết doanh nghiệp này đã tiến hành lập hồ sơ đề nghị điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư gửi Ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang. Tuy nhiên, Ban quản lý các KCN đã có văn bản số 1591/KCN-ĐT ngày 21/11/2019 về việc trả lời đề nghị cấp điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư của Công ty TNHH Bedra Việt Nam, yêu cầu công ty này thực hiện lập báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án trước khi thực hiện thủ tục điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư.

Sau đó, doanh nghiệp Trung Quốc này thực hiện lập hồ sơ trình Bộ TN&MT đề nghị phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án mở rộng nâng công suất. Bộ TN&MT chưa phê duyệt và yêu cầu công ty này chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ.

Thế nhưng, bất chấp các quy định về pháp luật môi trường và yêu cầu của Bộ TN&MT, Công ty TNHH Bedra Việt Nam đã lắp đặt xong máy móc phục vụ giai đoạn mở rộng nâng công suất gồm 1 lò nấu đồng và 2 lò ủ hình chuông phục vụ quy trình sản xuất.

Sau khi Báo Dân trí thông tin sự việc, Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang đã có thông báo kết luận số 131/TB-TNMT về việc kiểm tra việc thực hiện Luật Bảo vệ môi trường đối với doanh nghiệp này.

Tại thời điểm kiểm tra ngày 24/11/2020, Công ty TNHH Bedra Việt Nam đã lắp đặt 1 lò nấu đồng công suất 28 tấn/ngày vào ngày 15/9/2020, lắp đặt 2 lò ủ hình chuông vào tháng 7/2020, lắp đặt 27 máy kéo sợi tự động không đúng với nội dung trong báo cáo đánh giá tác động môi trường được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt. Theo nội dung báo cáo ĐTM đã được phê duyệt: Dự án chỉ hoạt động với 16 máy kéo sợi tự động, không có lò nấu đồng, lò ủ hình chuông.

Trước sai phạm rõ ràng, Chánh thanh tra Sở TN&MT Bắc Giang đã ra quyết định xử phạt hành chính 70 triệu đồng với doanh nghiệp Trung Quốc này.

Trao đổi với PV Dân trí về sự việc, luật sư Vi Văn Diện - Giám đốc Công ty Luật TNHH Thiên Minh (Đoàn luật sư TP Hà Nội) nhận định: Thẩm quyền phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường thuộc về UBND cấp tỉnh hoặc Bộ TN&MT. Trong đó, những ngành nghề, lĩnh vực có khả năng gây ô nhiễm nghiêm trọng, nguy hiểm và để lại những hệ lụy môi trường khôn lường được quy định cụ thể và bắt buộc phải thuộc diện Bộ TN&MT lập hội đồng thẩm định quyết định xem có phê duyệt hay không.

Trong trường hợp của Công ty TNHH Bedra Việt Nam, doanh nghiệp này xin cấp ĐTM để hoạt động sản xuất liên quan đồng phế liệu. Đây là lĩnh vực nếu không được kiểm tra, giám sát chặt chẽ và thực hiện đúng quy trình kỹ thuật nhiều khả năng sẽ gây ra thảm họa môi trường. Chính vì vậy, Bộ TN&MT mới lập hội đồng và đang xem xét việc phê duyệt ĐTM.

Thế nhưng, việc doanh nghiệp Trung Quốc này bấp chất dù chưa được Bộ TN&MT phê duyệt ĐTM đã tiến hành lắp đặt xong nhiều trang thiết bị máy móc không những thể hiện sự coi thường Hội đồng thẩm định của Bộ TN&MT, coi thường pháp luật Việt Nam và coi thường cả môi trường sống của người Việt Nam.

Vì vậy, theo tôi, việc Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang xử phạt doanh nghiệp này 70 triệu đồng chỉ là hình thức xử phạt hành chính ban đầu. Bộ TN&MT cần lập đoàn thanh tra ngay dự án của nhà máy này, hủy ngay hồ sơ doanh nghiệp này đã trình trước đó và yêu cầu thực hiện lại với một sự giám sát đặc biệt.

Cách xử lý của Bộ TN&MT trong vụ việc này được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm bởi nó còn thể hiện sự tôn nghiêm, mang tính chất cảnh báo với những doanh nghiệp nước ngoài có ý định kiếm lợi nhuận kinh tế bất chấp sức khỏe, tính mạng và môi trường sống của người Việt chúng ta".

Để làm rõ hơn sự việc và quan điểm của Ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang về tình trạng cố tình vi phạm pháp luật môi trường Việt Nam của các doanh nghiệp nước ngoài, cụ thể là công ty TNHH Bedra Việt Nam tại tỉnh Bắc Giang, PV Dân trí đã liên hệ đặt lịch và đang đợi hồi âm từ Ban quản lý các KCN tỉnh Bắc Giang.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.