Đề nghị làm rõ dấu hiệu vi phạm tố tụng tại bản án cấp sơ thẩm

Cho rằng bản án sơ thẩm số 25/2013/DSST ngày 12/11/2013, của Tòa án TP Vinh vi phạm tố tụng và xâm hại quyền lợi hợp pháp, bà Liên đã làm đơn kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm lên TAND tỉnh Nghệ An, nhưng đến nay vụ án vẫn chưa tiến hành xét xử theo trình tự phúc thẩm, mặc dù bà Liên nhiều lần đề nghị xét xử.

Nội dung đơn của bà Liên cho biết, toàn bộ thửa đất có diện tích 123m² tại khối 1, phường Lê Lợi, TP Vinh có nguồn gốc do bố mẹ bà Liên để lại cho bà Liên sử dụng. Trong số này, bà Liên được cho một phần để làm nhà và kinh doanh gồm nhà 3 tầng xây trên diện tích 42,75m². Liền kề với ngôi nhà 3 tầng là một căn nhà cấp 4 rộng 36,2m² là tài sản thừa kế do bố mẹ để lại cho chị em bà Liên.

Do cần vốn kinh doanh, năm 1993, vợ chồng bà Liên thế chấp ngôi nhà 3 tầng nằm trên diện tích 42,75m² cho một ngân hàng Trung ương có chi nhánh tại Nghệ An để vay 447 triệu đồng. Vì làm ăn thua lỗ, năm 1997, gia đình bà Liên không còn khả năng thanh toán, ông Trần Vĩnh An (chồng bà Liên) một mình viết giấy bàn giao ngôi nhà 3 tầng để ngân hàng bán đấu giá khấu trừ khoản nợ 447 triệu đồng (thời điểm này tài sản có giá trị khoảng 600 triệu đồng).

Sau nhiều năm theo đuổi khiếu nại không được giải quyết quyền lợi, bà Liên buộc phải khởi kiện ngân hàng yêu cầu trả lại 36,2m² mà ông Nguyễn Quang Văn trúng đấu giá và đang sử dụng. Tại phiên xử sơ thẩm ngày 12/11/2013, HĐXX - Tòa án TP Vinh xác nhận nguồn gốc đất tranh chấp do bố mẹ bà Liên để lại, trước khi bán đấu giá 2 mảnh đất có cùng một thửa số 342, tờ bản đồ số 30. Tuy nhiên, HĐXX vẫn “bác” đơn đòi nhà của nguyên đơn với nhận định, thời điểm năm 1995 khi bà Liên làm thủ tục thế chấp ngân hàng mảnh đất chưa được tách thửa và bà Liên đã thế chấp tất cả 123m² cho ngân hàng để vay vốn.

Nhận định về vụ án, luật sư Lê Văn Thiệp - Trưởng văn phòng luật sư Toàn Cầu (Đoàn LSTP Hà Nội) cho biết: Về thủ tục tố tụng, khi xét xử vụ án “Tranh chấp kiện đòi tài sản” là ngôi nhà cấp 4 gắn với quyền sử dụng đất có diện tích 36,2 m² đã được cấp sổ đỏ ngày 22/12/1999, cho hộ gia đình Trần Vĩnh An đứng tên được trích tại bút lục số 260 và 222 của TAND TP Vinh. Hộ gia đình ông An gồm 6 nhân khẩu đứng chung trong một hộ khẩu, nhưng không được tòa án đưa vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là xâm hại quyền lợi của những người có quyền lợi.

Nguồn gốc đất do bố, mẹ bà Liên để lại nhưng không có sự thỏa thuận hay thể hiện ý chí của các đồng thừa kế, đồng thời việc chồng bà Liên kê khai như vậy có đúng các quy định của pháp luật khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không chưa được cấp sơ thẩm xác minh làm rõ.

Về nội dung bản án, trong quá trình giải quyết vụ án, do việc thu thập chứng cứ không đầy đủ nên HĐXX cấp sơ thẩm đã nhận định không khách quan, toàn diện, đầy đủ, đúng bản chất sự việc dẫn đến ra bản án không đúng pháp luật, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của các đương sự trong vụ án.

Việc nhận định rằng phía Ngân hàng phát mại tài sản thế chấp để đảm bảo nghĩa vụ đối với khoản vay nhưng không đưa ra được con số dư nợ phát sinh, căn cứ tính lãi để định lượng được nghĩa vụ của bà Liên phải thực hiện, trên cơ sở đó bù trừ nghĩa vụ khi Ngân hàng phát mại tài sản thế chấp mà các bên đã ký kết.

Việc không xác minh cụ thể số nợ và áp dụng các quy định về cho vay đã dẫn đến một số quy định của pháp luật không được thực hiện như: Thời điểm trước năm 1995, các ngân hàng chỉ cho vay đối với tài sản trên đất là chính, QSDĐ là yếu tố hợp thành và khi đó giá trị đất chưa cao và dư nợ tối đa cho vay không vượt quá 70% giá trị tài sản.

Trong quá trình thẩm định tài sản, định giá tài sản bảo đảm trong vụ việc này phía ngân hàng đã tính giá trị tài sản là ngôi nhà 3 tầng và phần diện tích 42,7m² là 600 triệu đồng để cho vay số tiền 447 triệu đồng, nên khi phát mại phải căn cứ vào số dư nợ phát sinh để đối trừ nghĩa vụ giữa hai bên.

Theo quy định của pháp luật, việc yêu cầu thực hiện nghĩa vụ của bên vay có tài sản bảo đảm thì phải bán tài sản thế chấp trước để thu hồi số nợ, nếu sau đó nghĩa vụ chưa được thực hiện đầy đủ thì mới xem xét xử lý tài sản khác nên việc phát mại tài sản là căn nhà 36,2m² là tài sản chưa được đem thế chấp nghĩa vụ của khoản vay trước khi phát mại tài sản thế chấp là ngôi nhà 3 tầng trên diện tích 42,75m².

Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho bà Liên và những người có quyền lợi liên quan, TAND tỉnh Nghệ An cần sớm đưa vụ án ra xét xử theo trình tự phúc thẩm, HĐXX cần nghiên cứu kỹ hồ sơ và các tài liệu liên quan trong vụ án, đặc biệt là nguồn gốc đất, từ đó đưa ra bản án công tâm, khách quan trên cơ sở đảm bảo quy định của pháp luật hiện hành.

Báo Dân trí sẽ tiếp tục thông tin vụ việc trên đến bạn đọc.

Thành Vinh