Đề nghị làm rõ dấu hiệu hình sự hóa một vụ án dân sự tại Lai Châu

Vụ việc có dấu hiệu hình sự hóa một vụ án dân sự tại tỉnh Lai Châu đang khiến dư luận quan tâm. Theo đó, chị Đinh Thị Tâm (SN 1985), trú tại phường Tân Phong - TX Lai Châu và anh Vũ Đình Dương (SN 1979) trú tại phường Tân Phong - TX Lai Châu. Ngày 15/4/ 2013, chị Tâm đã làm đơn tố giác anh Dương vay của chị số tiền 55 triệu đồng mà không chịu trả.

Cũng theo trình bày của chị Tâm, hầu hết các khoản tiền lớn cho vay đều diễn ra tại khách sạn Lan Anh - Phong Thổ - Lai Châu. Về phía anh Vũ Đình Dương không phủ nhận mối quan hệ giữa anh Dương và chị Tâm đồng thời cho biết thường xuyên giúp đỡ qua lại lẫn nhau. Anh Dương cho biết bản thân chị Tâm cũng đang còn nợ anh Dương đến hơn 66 triệu đồng đồng

Tuy nhiên, điều đáng nói là ở chỗ, CQĐT Công an TX Lai Châu đã không điều tra làm rõ khoản tiền mà anh Dương cho rằng chị Tâm vay của anh mà chỉ quan tâm đến số tiền 55 triệu đồng mà Đinh Thị Tâm đã đề cập trong Đơn tố giác để ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam 17 ngày đối với anh Vũ Đình Dương để điều tra về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Ngày 20/12/2013, TAND TX Lai Châu  đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án nêu trên, tuyên phạt Vũ Đình Dương phải chịu mức án 30 tháng tù giam về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo qui định tại điểm d khoản 2 Điều 140 BLHS (Bản án số 20/2013/HSST). 

Về vụ việc này, luật sư Hoàng Huy Được - Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư Hà Nội phân tích:

Thứ nhất, việc vay tiền giữa Đinh Thị Tâm và Vũ Đình Dương (nếu có) là một quan hệ pháp luật dân sự, hai bên đều không thỏa thuận thời gian trả nợ. Nếu giữa hai người (Dương và Tâm) có tranh chấp về việc vay tiền (tranh chấp về số tiền, về thời gian vay…) thì sẽ do TAND thị xã Lai Châu giải quyết theo trình tự tố tụng dân sự. Việc CQĐT Công an thị xã Lai Châu khởi tố Vũ Đình Dương là đã “hình sự hóa” quan hệ pháp luật dân sự.

Thứ hai, chúng tôi cứ giả sử việc Dương có vay 55 triệu đồng của Đinh Thị Tâm là có thật đi chăng nữa, thì thực tế Vũ Đình Dương không sử dụng hành vi gian dối, không bỏ trốn để nhằm mục đích chiếm đoạt,  không sử dụng 55 triệu đồng vào mục đích “bất hợp pháp” tức là sử dụng tiền vay vào việc phạm tội mà không có khả năng trả nợ. Vì vậy, việc buộc tội cho Vũ Đình Dương về tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là hoàn toàn không đúng. Nói cách khác, Vũ Đình Dương đang bị oan sai;

Thứ ba, trong quá trình điều tra, CQĐT đã không tiến hành điều tra một cách khách quan theo qui định tại Điều 10 của BLTTHS, bởi lẽ: theo Vũ Đình Dương thì nhiều lần Dương khai là cho Tâm vay số tiền 76 triệu đồng, nhưng không được CQĐT làm rõ. Như vậy, Vũ Đình Dương không thể là người chiếm đoạt tài sản, trong khi Tâm còn đang nợ Dương một khoản tiền lớn hơn nhiều Đơn tố giác của Tâm;

Thứ tư, theo lời khai của Đinh Thị Tâm thì lần cuối cùng Tâm cho Dương vay là ngày 15/3/2013, ngày 02/4/2013 thì Tâm đòi tiền Dương và ngày 15/4/2013 thì Đinh Thị Tâm làm Đơn tố giác gửi lãnh đạo Công an thị xã Lai Châu…ngày 26/6/2013 thân nhân Dương nộp đủ số tiền 55 triệu đồng và ngày 30/6/2013 CQĐT trả lại toàn bộ số tiền nêu trên cho Đinh Thị Tâm. Như chúng tôi đã phân tích ở trên việc “xử lý vật chứng” là vi phạm nghiêm trọng Điều 76 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Ngô Tất Hữu