Dạy thêm học thêm - nhìn từ nhiều phía

Nhằm ngăn chặn tình trạng dạy thêm học thêm tràn lan, ngành giáo dục đã triển khai nhiều biện pháp nhưng hiệu quả chưa rõ.  Vì sao như vậy ?  Là “người trong cuộc”, chúng tôi muốn đóng góp ý kiến làm rõ những nguyên nhân, với tác động từ nhiều phía.

Tâm lý đám đông

(nguồn ảnh internet)

-  Một bộ phận phụ huynh và học sinh có tâm lý lo lắng sợ rằng nếu không đi học thêm thầy cô giáo thì nhất định sẽ bị thua kém, không bằng bạn bằng bè. Không đi học thêm, nhất là bậc tiểu học, thì sợ cô giáo (hoặc thầy giáo) định kiến, trù dập, ra những câu, bài tập khó, lạ, con em mình không làm được, bị điểm kém, phải thi lại, thậm chí bị lưu ban. Cho nên phải đi học thêm mới thấy yên tâm. Cũng có  trường hợp phụ huynh cho con đi học thêm để đỡ phần trông nom, giáo dục ở nhà, để  tránh bị tác động, ảnh hưởng của những tiêu cực ngoài xã hội.

- Nền giáo dục Việt Nam là một nền giáo dục nặng về thi cử, bệnh thành tích mà đến nay vẫn không có chuyển biến, thay đổi gì đáng kể. Điều đó cũng ăn sâu vào tư tưởng, tâm lý các thế hệ học sinh và phụ huynh. Họ mang niềm tin, suy nghĩ là: chỉ có đi học thêm nhiều thì mới đạt được kết quả khá, giỏi, mới  có đủ kiến thức, khả năng thi cử đỗ đạt trường này, trường kia. Nhiều phụ huynh cho rằng, bỏ thêm chi phí học thêm cho con hằng tháng từ mấy trăm nghìn đến cả triệu đồng cũng là chuyện bình thường.

Động lực và thu nhập

Các thầy cô giáo có chuyên môn tốt, giảng dạy nhiệt tình, học sinh dễ hiểu bài. Học sinh theo học thêm xuất phát từ sự tự nguyện, coi đó là là nhu cầu thiết thực của bản thân. Các thầy cô này cũng không bao giờ có chuyện ép buộc học sinh đi học thêm mình. Một số giáo viên thật sự có thu nhập cao, đời sống khá giả từ dạy thêm.

Tuy nhiên, cũng có  không ít giáo viên kiến thức chuyên môn chưa vững vàng nhưng vẫn dạy thêm. Vì học sinh ít hoặc không theo học, nặng toan tính chuyện thu nhập, thấy giáo viên khác dạy được, dạy nhiều học sinh, có tâm lí sốt ruột, ganh tị, nên họ nảy sinh biểu hiện tiêu cực, chèn ép, dụ dỗ học sinh, và vận động phụ huynh cho con em đi học thêm.

Nhiều giáo viên ở lớp giảng dạy rất sơ sài, qua loa, khiến phần lớn học sinh không nắm chắc kiến thức. Đây cũng là cách buộc học sinh phải đi học thêm mình. Ở trường lớp  thì dạy tắc trách cho hết giờ, nhưng ở nhà các giáo viên này lại dạy có bài bản, nghiêm túc. Nhiều học sinh ban đầu rất ngạc nhiên, nhưng về sau thì quá hiểu mục đích, động cơ của thầy cô giáo đó.

Cũng vì tăng thu nhập đáng kể do dạy học thêm, nên nhiều thầy cô đối xử với học sinh thiếu công bằng. Họ thường hay mớm đề, giải bài sẵn các đề bài kiểm tra ở lớp tại giờ dạy học thêm, tới lớp học sinh chỉ nhớ và chép lại. Họ sẵn sàng châm chước bỏ qua các lỗi trong làm bài của học sinh đi học thêm mình, nhưng lại khắt khe, cho điểm thấp đối với những học sinh không học mình.

Nhu cầu và thực tế

(nguồn ảnh internet)

Tuy nhiên, mặt trái, mặt chưa được của dạy học thêm, nhất là dạy học thêm cưỡng ép, tràn lan hiện nay, chúng ta có thể thấy rất rõ. Phần lớn dạy thêm là đi trước chương trình, thầy cô “hóa giải”, làm sẵn hết mọi bài tập, câu hỏi trong sách giáo khoa, ngồi dưới  các em có nhiệm vụ ráng nghe và ráng ghi chép thật đầy vào vở. Do được trang bị sẵn cả rồi nên nhiều em đâm ra lười học, thụ động, chẳng cần suy nghĩ gì mấy. Đến lớp, hầu hết các giờ học, học sinh thường lặng tờ, không buồn giơ tay, phát biểu xây dựng bài.  Chương trình mới, sách giáo khoa mới mà không khí lớp học vẫn, rời rạc, buồn hiu. Tình trạng đáng buồn đó khá phổ biến, làm tiêu tan những mục tiêu, phương pháp dạy học, giáo dục hiện đại, tích cực mà chúng ta đang nỗ lực gây dựng. Chúng tôi cho đây là cái mất mát lớn nhất đối với chất lượng giáo dục.

Thanh Bình
                                    Quảng Ngãi

LTS Dân trí - Việc học thêm trước hết phải do các em học sinh và phụ huynh các em quyết định. Không nên chạy đua theo “phong trào”, thấy người ta đi học thêm thì cũng làm theo. Điều quan trọng là phải thấy rằng: Việc học tập chỉ đem lại kết quả tốt, khi biết tập trung học tập nghiêm túc trong những giờ học chính khóa. Ngoài ra, còn cần dành thời gian để tự học và tự làm bài tập ở nhà để nắm vững kiến thức và biết cách vận dụng.

Chỉ nên đi học thêm những môn học còn yếu hoặc cần rèn luyện thêm để đi thi. Nếu học thêm nhiều môn, mất quá nhiều thời gian, không còn thời gian tự học ở nhà, thì việc học thêm không đem lại kết quả mong muốn.

Những hiện tượng lệch lạc trong dạy thêm, học thêm được nêu lên trong bài viết trên đây cần được khắc phục bằng các biện pháp quản lý của ngành giáo dục đi đôi với việc nâng cao nhận thức cho học sinh cũng như các phụ huynh để không chạy đua theo “phong trào” học thêm tràn lan, vừa tốn tiền vừa không đem lại lợi ích gì.