Con liệt sĩ có nguy cơ mất đất vì giấy mua bán và di chúc bất hợp pháp?

Theo trình bày của bà Phan Thị Thu Thủy (SN 1947) và ông Phan Thành Trung (SN 1960, cùng ngụ huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng): Lúc còn sống, cha mẹ bà Thủy và ông Trung là ông Phan Công Khanh và bà Nguyễn Thị Ba tạo lập được thửa đất diện tích 10.865m2 tọa lạc tại ấp Phụng An, xã An Mỹ, huyện Kế Sách (nay thuộc ấp Trường Thọ, xã An Mỹ).

Năm 1962, ông Phan Công Khanh hy sinh trong chiến đấu và được công nhận là liệt sĩ. Bà Nguyễn Thị Ba ở vậy nuôi con và quản lý, sử dụng diện tích đất trên. Sau năm 1975, bà Nguyễn Thị Ba và ông Dương Minh Hảo (SN 1926, ngụ cùng địa phương, là cán bộ UBND huyện Kế Sách, ông này mất ngày 18/2/2014) sống với nhau, không đăng ký kết hôn. Tháng 4/1996, ông Hảo nhập hộ khẩu vào hộ gia đình bà Ba.

Đến ngày 23/5/1994, bà Nguyễn Thị Ba được UBND huyện Kế Sách cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đứng tên bà. Trên thửa đất đó, bà Nguyễn Thị Ba có cho người em ruột là ông Nguyễn Phước Nhơn (SN 1943) mượn một phần làm trại mộc.

Ngày 20/8/2007, bà Nguyễn Thị Ba chết, nhưng không để lại di chúc. Diện tích đất nói trên do ông Phan Thành Trung (con bà Ba) quản lý, sử dụng. Lúc đó, thấy ông Nhơn bơm cát vào đất của gia đình mình, ông Trung hỏi thì ông Nhơn cho biết phần đất này ông đã mua của bà Nguyễn Thị Ba và ông Dương Minh Hảo ngày 20/4/2007, có làm giấy mua bán viết tay, không có xác nhận của chính quyền địa phương. Ngoài ra, ngày 20/5/2007, ông Dương Minh Hảo lại viết giấy tay cho ông Nhơn thêm 3m chiều ngang, dài 20,5m.

Trước sự việc bất thường, bà Thủy, ông Trung yêu cầu UBND xã An Mỹ tiến hành hòa giải. Tại buổi hòa giải ngày 24/12/2012, ông Dương Minh Hảo thừa nhận: “Diện tích đất bà Nguyễn Thị Ba đứng tên là 10.865m2 có từ năm 1952 là có trước khi bà Ba chung sống với ông nên thuộc quyền sở hữu của bà Ba, còn đất sang cho ông Nhơn thì ông không quan tâm vì đất này không phải của ông”.

Kết luận của Ban hòa giải xã An Mỹ như sau: Diện tích đất nơi có trại mộc của ông Nhơn có số đo dài 25m, rộng 10,5m không phù hợp với giấy thỏa thuận mua bán; phần đất 10.865m2 theo quyền sử dụng của bà Nguyễn Thị Ba đứng tên chủ quyền là sở hữu của bà Ba; còn về phần nhà xây dựng sau khi ông Hảo về chung sống với bà Ba là tài sản chung của 2 người. Bà Ba qua đời thì ông Hảo có quyền sở hữu căn nhà đó; nếu ông Hảo sống trên mảnh đất và nhà đó thì thừa hưởng tài sản nhà cho đến khi qua đời, còn ông Hảo không về trực tiếp quản lý canh tác thì tạm thời để ông Phan Thành Trung quản lý, canh tác trên phần đất đó. Về việc ông Nguyễn Phước Nhơn bơm cát trên phần đất của bà Ba thì ông Nhơn phải dọn dẹp, trả lại mặt bằng”.

Hòa giải không thành, bà Thủy và ông Trung khởi kiện ra tòa yêu cầu ông Nguyễn Phước Nhơn trả lại quyền sử dụng đất có diện tích 1.116,3m2 và yêu cầu hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Nguyễn Thị Ba, ông Dương Minh Hảo với ông Nguyễn Phước Nhơn. Cả 2 cấp tòa sơ thẩm (ngày 3/8/2012) và phúc thẩm (ngày 19/12/2012) xử bác yêu cầu khởi kiện.

Qua nghiên cứu hồ sơ vụ kiện cho thấy có nhiều khuất tất chưa được làm sáng tỏ khiến cho bà Thủy, ông Trung và dư luận nghi ngờ. Cụ thể, theo kết luận của tòa cấp sơ thẩm, trước năm 1962, bà Nguyễn Thị Ba có chồng là ông Phan Công Khanh, có 2 người con là Phan Thị Thu Thủy và Phan Thành Trung. Năm 1962, ông Khanh hy sinh, đến năm 1964, bà Ba có chồng sau là ông Dương Minh Hảo, lúc bấy giờ là cán bộ cách mạng. Năm 1965, bà Ba được cha mẹ ruột cho đất diện tích 10.865m2.

Năm 1994, bà Ba đăng ký và được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ngày 20/4/2007, bà Ba và ông Hảo có làm giấy tay thỏa thuận sang cho ông Nhơn diện tích đất có chiều ngang 10,5m, dài gồm 2 phần, một bên 25m, một bên 120m. Sau đó, vợ chồng bà Ba cho thêm một phần ngang 3m, dài 20m. Trong tờ giấy tay chuyển nhượng đất có ký tên ông Hảo, bà Ba, ông Nhơn và người làm chứng là ông Hồ Văn Sơn và Nguyễn Văn Vinh. Đồng thời, tòa án cũng cho rằng, diện tích đất của bà Ba và ông Hảo là “đồng sở hữu từ năm 1965 đến nay. Năm 2007, bà Ba chết mà không để lại di chúc, phần tài sản của bà thì ông Hảo là chồng của bà Ba là người được thừa kế hợp pháp. Việc bà Thủy, ông Trung yêu cầu xin hủy hợp đồng là không có cơ sở, bởi không phải là người trực tiếp giao dịch”.

Trong khi đó, tòa cấp phúc thẩm nhận định: “Đến năm 1964, bà Ba kết hôn với ông Hảo. Sau khi kết hôn, mặc dù đất này là của ông Khanh và bà Ba nhưng ông Hảo và bà Ba trực tiếp sản xuất ngay tình, liên tục và ông khai trên phần đất này từ năm 1964 đến khi bà Ba qua đời ngày 20/7/2007. Căn cứ khoản 1, Điều 247 Bộ luật Dân sự thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó”.

Còn những cán bộ, người dân xã An Mỹ cho biết: Năm 1967, ông Dương Minh Hảo bị địch bắt giam ở Côn Đảo. Sau năm 1975, ông mới trở về công tác tại huyện Kế Sách, nên việc tòa cho rằng ông Hảo kết hôn với bà Ba năm 1964 là không thuyết phục. Hơn nữa, nếu ở với bà Ba từ năm 1964 thì tại sao năm 1996 ông mới nhập hộ khẩu vào gia đình bà Ba do bà Ba làm chủ hộ? Thậm chí hòa giải tại UBND xã An Mỹ, ông Hảo thừa nhận “diện tích đất bà Nguyễn Thị Ba đứng tên là 10.865m2 có từ năm 1952, là có trước khi bà Ba chung sống với ông nên thuộc quyền sở hữu của bà Ba, còn đất sang cho ông Nhơn thì ông không quan tâm vì đất này không phải của ông”, có thể hiện trong biên bản hòa giải, đóng dấu của UBND xã.

Trong lần làm việc với cán bộ tòa án, ông Huỳnh Phú Danh- Phó Chủ tịch UBND xã An Mỹ- cũng xác nhận: “Ông Dương Minh Hảo về chung sống như vợ chồng với bà Nguyễn Thị Ba vào khoảng năm 1975 nhưng không có đăng ký kết hôn. Về phần đất tranh chấp là của cha mẹ bà Nguyễn Thị Ba tặng cho chung vợ chồng bà Ba với ông Phan Công Khanh. Sau khi ông Khanh chết, bà Ba tiếp tục quản lý, sử dụng cho đến nay. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 23/5/1994 là cấp cho cá nhân bà Nguyễn Thị Ba khi còn sống. Chính ông Dương Minh Hảo đã thừa nhận là của riêng bà Ba theo biên bản hòa giải của UBND xã An Mỹ”.

Ngoài ra, trong tờ giấy thỏa thuận chuyển nhượng đất có ký tên ông Hảo, bà Ba, ông Nhơn,… thì chữ ký của bà Nguyễn Thị Ba bị bà Thủy và ông Trung khẳng định là chữ ký giả mạo. Chứng cứ đưa ra là bà Ba vốn là một cán bộ hoạt động cách mạng nhiều năm, Hội trưởng Hội phụ nữ xã An Mỹ, là thương binh, trong hồ sơ còn lưu tại cơ quan chức năng như Biên bản giao nhận hiện vật cho nhà truyền thống của huyện (lập năm 1981), Biên bản đề nghị xác nhận thương binh lập năm 1979, lời khai của người bị thương năm 1979 do bà Ba ký đều có chữ ký giống nhau,… nhưng trong tờ thỏa thuận chuyển nhượng đất cho ông Nhơn chỉ ghi mỗi một chữ “Ba” nguệch ngoạc.

Còn ông Hồ Văn Sơn (Tổ phó Công an ấp Trường Thọ) xác nhận bằng văn bản có đóng dấu của UBND xã An Mỹ gửi tòa án với nội dung: Ông không có mặt chứng kiến việc thỏa thuận chuyển nhượng đất giữa bà Ba, ông Hảo với ông Nhơn; chữ ký trong tờ giấy đó không phải là chữ ký của ông mà là chữ ký ngụy tạo.

Chứng cứ là như thế nhưng tòa sơ thẩm và phúc thẩm vẫn xử chị em bà Thủy, ông Trung thua kiện. Ông Trung nói: “Khi tòa sơ thẩm tuyên, chị em chúng tôi chết đứng bởi không thể tin được pháp luật lại hớ hênh đến thế. Tiếp đó, bản án của tòa phúc thẩm cũng không hơn gì tòa sơ thẩm khiến chúng tôi gần như sụp hẳn. Hiện nay chúng tôi đã gửi đơn đến TAND Tối cao xin xét xử giám đốc thẩm và được cơ quan này thụ lý hồ sơ từ cuối tháng 6/2016”.

Sau khi được tòa sơ thẩm cũng như phúc thẩm xử cho ông Nhơn thắng kiện, ông Dương Minh Hảo đã “thừa thắng xông lên” với mục đích chiếm trọn toàn bộ diện tích đất còn lại của bà Nguyễn Thị Ba, tước quyền của con bà Ba là bà Thủy và ông Trung.

Cụ thể, ngày 14/1/2014, ông Hảo đến Phòng Tư pháp huyện Kế Sách lập di chúc với nội dung: “Hiện tại tôi làm chủ khối tài sản gồm: một thửa đất có diện tích 6.860m2, một căn nhà tọa lạc tại ấp Trường Thọ, xã An Mỹ, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng. Ngày 24/4/2007, tôi có chuyển nhượng cho em vợ tôi tên Nguyễn Phước Nhơn với diện tích 1.116,3m2 trong phần đất của tôi quản lý, còn lại là 5.743,7m2. Sau khi tôi qua đời, tôi tặng lại cho em vợ tôi là Nguyễn Phước Nhơn một ngôi nhà và một phần đất tại ấp Trường Thọ, xã An Mỹ, huyện Kế Sách (tổng diện tích là 1.124m2); còn lại 4.619,7m2 tôi cho 2 đứa con tôi tên là Dương Thị Kim Dì và Dương Thị Ngọc Liêm”. Di chúc này được ông Tô Long Em (Phó trưởng Phòng Tư pháp huyện Kế Sách) ký và đóng dấu xác nhận.

Sau khi có bản di chúc làm “bảo bối”, các con ông Dương Minh Hảo đã khởi kiện đến tòa án tranh chấp đất với bà Thủy và ông Trung theo di chúc của ông Hảo. Ngày 3/10/2014, tòa án gửi thông báo cho bà Thủy và ông Trung biết nội dung vụ kiện.

Tuy nhiên, tờ di chúc do ông Dương Minh Hảo lập được Phó trưởng Phòng Tư pháp huyện Kế Sách ký xác nhận bị UBND huyện Kế Sách phát hiện là “trái quy định của pháp luật và không có giá trị pháp lý”. Sở Tư pháp tỉnh Sóc Trăng cũng chỉ rõ: “Thẩm quyền chứng thực di chúc thuộc UBND xã An Mỹ, huyện Kế Sách. Về nội dung di chúc, ông Dương Minh Hảo không phải là người đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; đồng thời, trong hồ sơ chưa thể hiện bà Nguyễn Thị Ba có cho tặng tài sản là quyền sử dụng đất nêu trên cho ông Dương Minh Hảo. Vì lẽ đó, ông Dương Minh Hảo không có quyền tự định đoạt đối với tài sản của bà Nguyễn Thị Ba. Tờ di chúc do Phòng Tư pháp huyện ký chứng thực (cho ông Hảo) không có giá trị pháp lý”.

Chính vì ký “ẩu” như vậy nên ông Tô Long Em bị Huyện ủy và UBND huyện Kế Sách kỷ luật với hình thức cách chức Bí thư chi bộ và Phó trưởng Phòng Tư pháp. Sau đó, ông Em xin nghỉ hưu. Cũng liên quan đến vụ này, một Phó trưởng Phòng Tư pháp huyện Kế Sách là ông Phặm Văn Đằng cũng bị cách chức.

Qua kiểm tra trình tự thực hiện việc khám sức khỏe cho ông Dương Minh Hảo, ngày 17/7/2014, Giám đốc Bệnh viện đa khoa huyện Kế Sách Lê Hoàng Phong cũng có văn bản xác nhận: “Giấy chứng nhận sức khỏe của ông Dương Minh Hảo thiếu 1 tờ (2 trang) giữa phần khám của các chuyên khoa; ngày tháng năm ghi trên Giấy chứng nhận sức khỏe đã bị sửa “ngày khám sức khỏe 17/3/2011 - ngày hết hạn 17/3/2012 được sửa thành 17/3/2013 - ngày hết hạn 17/3/2014”. Hơn nữa, ngày 17/3/2011, người ký khám sức khỏe là Lê Thị Triệu đang làm việc tại Khoa khám bệnh, nhưng ngày 17/3/2013 thì người này không làm việc ở Khoa này; đồng thời ngày 17/3/2013 là ngày Chủ nhật, cơ quan không làm việc nên không thực hiện việc khám cấp Giấy chứng nhận sức khỏe”. Từ đó, Giám đốc Bệnh viện đa khoa huyện Kế Sách kết luận: “Giấy chứng nhận sức khỏe của ông Dương Minh Hảo có rất nhiều nghi vấn (đã sửa ngày tháng năm và không đầy đủ), không đúng với sự thật”.

Không chịu dừng lại ở đó, khi tờ di chúc nói trên bị phanh phui, ngày 21/8/2013, ông Dương Minh Hảo lại tiếp tục viết tay một tờ di chúc khác rất sơ sài với nội dung: “Khi tôi qua đời, tài sản của tôi gồm có 6.865m2, tôi cho 2 đứa con gái tôi là Dương Thị Kim Dì, Dương Thị Ngọc Liêm; tôi tặng Nguyễn Phước Nhơn một ngôi nhà ngang 5m4, dài 14m”. Tờ di chúc này không có xác nhận của cơ quan chức năng.

Theo phản ánh của bà Thủy và ông Trung thì tờ di chúc trên có sự gian lận khi ở phần ghi ngày tháng năm đã bị sửa từ năm 2014 thành năm 2013. Hiện nay, tờ di chúc này là “cơ sở” để TAND huyện Kế Sách thụ lý đơn khởi kiện của con cháu ông Hảo đối với bà Phan Thị Thu Thủy và ông Phan Thành Trung.

Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Thành Trung lo lắng: “Trước đây xử vụ kiện giữa chị em tôi với ông Nguyễn Phước Nhơn ở cấp phúc thẩm là Thẩm phán Hồ Văn Phụng (TAND tỉnh Sóc Trăng). Nay xử tiếp vụ kiện của các con ông Dương Minh Hảo đối với chị em tôi ở cấp sơ thẩm lại được giao cho ông Hồ Văn Phụng, vì ông Phụng được chuyển về công tác tại tòa án huyện Kế Sách”.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin vụ việc này.

Bạch Dương