Cổ phần hoá tại Công ty Lâm sản Hà Nội, ngôi nhà trên “đất vàng” bị tố lập lờ quyền sở hữu

Theo nội dung Đơn kêu cứu, Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội trước đây là Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội (trực thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam) được cổ phần hóa theo Quyết định số 3405/QĐ/BNN-TCCB ngày 06/10/2004 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT).

Trước đó, trong qúa trình hoạt động sản xuất kinh doanh, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội đã đầu tư xây dựng ngôi nhà 3 tầng tại số 67 Ngô Thì Nhậm, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội bằng nguồn vốn tự có và đưa vào sử dụng từ năm 1991, làm văn phòng giao dịch và kinh doanh của công ty.

Ngày 12/6/1999, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam có quyết định số 775/TCT/KTTC-QĐ về việc điều động tài sản trong nội bộ Tổng công ty, theo đó điều động tầng 1 của nhà 67 Ngô Thì Nhậm thuộc Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội về Văn phòng Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, giữa hai bên không có văn bản nào về việc bàn giao tài sản này cũng như không hề có việc điều chỉnh giảm vốn của Tổng công ty tại công ty con. Sau đó, vào năm 2003, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội đã ký kết Hợp đồng thuê đất với Sở Địa chính - Nhà đất Hà Nội để thuê toàn bộ diện tích đất tại số 67 Ngô Thì Nhậm.

Đến năm 2004, thực hiện chủ trương cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, Bộ NN&PTNT đã quyết định chuyển Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội thành Công ty cổ phần. Theo chủ trương này, Hội đồng xác định giá trị doanh nghiệp đã được thành lập để tiến hành xác định giá trị doanh nghiệp với thành phần bao gồm đại diện của: (1) Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam; (2) Cục Tài chính doanh nghiệp - Bộ Tài chính; (3) Vụ tài chính - Bộ NN&PTNT và (4) Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội. Hội đồng xác định giá trị doanh nghiệp đã tiến hành làm việc và kết quả đã xác định rõ: tại thời điểm ngày 31/12/2003, trong khối tài sản cố định của doanh nghiệp tại số 67 Ngô Thì Nhậm có nhà 3 tầng là tài sản thuộc Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội được đưa vào danh mục tài sản đã được kiểm kê tính vào giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa (theo Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp, Bảng tổng hợp tài sản cố định và Bảng kiểm kê và xác định tài sản nhà cửa, kho tàng, vật kiến trúc lập ngày 26/7/2004).

Trên cơ sở biên bản xác định giá trị doanh nghiệp của Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội, ngày 25/8/2004, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã ra Quyết định số 2559/QĐ-BNN-TC về việc xác định giá trị doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội.

Tiếp đó, ngày 06/10/2004, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã ban hành Quyết định số 3405/QĐ/BNN-TCCB về việc chuyển doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần với hình thức cổ phần hóa là giữ nguyên vốn nhà nước hiện có tại doanh nghiệp, phát hành cổ phiếu thu hút thêm vốn. Giá trị thực tế của doanh nghiệp tại thời điểm ngày 31/12/2003 để cổ phần hóa được xác định dựa trên Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp ngày 26/7/2004 là: 58.398.508.290 đồng (năm mươi tám tỷ, ba trăm chín mươi tám triệu, năm trăm linh tám nghìn, hai trăm chín mươi đồng).

Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội đã thực hiện xong cổ phần hóa. Ngày 14/12/2004 Sở kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho Công ty cổ phần.

Do có sự thay đổi về tên người sử dụng đất nên ngày 02/07/2007, Công ty cổ phần hương mại lâm sản Hà Nội đã cùng với Sở tài nguyên môi trường và nhà đất Hà Nội ký Hợp đồng thuê đất số 173-07/HĐTĐTN, theo đó, công ty này được thuê 1.795,8m² đất tại số 13 Hòa Mã và 67 Ngô Thì Nhậm làm văn phòng giao dịch và kinh doanh.

Thực hiện việc bàn giao tài sản, tiền vốn cho Công ty cổ phần, ngày 20/7/2010 hai bên đã tiến hành bàn giao tài sản và các nguồn lực kinh tế xã hội từ DNNN Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội sang Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội. Hai bên đã lập Biên bản số 10/BBBG-CTY về việc bàn giao các tài sản này. Chứng kiến việc bàn giao ngoài đại diện của hai bên còn có sự tham gia của một số thành viên Tổng công ty lâm nghiệp Việt nam. Tại Phụ lục số 03 của Biên bản bàn giao đã thống kê chi tiết tài sản cố định được tính vào giá trị doanh nghiệp trong đó bao gồm cả tài sản là nhà 3 tầng số 67 Ngô Thì Nhậm.

Tuy nhiên, đến năm 2011 Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam có Công văn đề nghị thông qua phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam thuộc trên địa bàn thành phố Hà Nội, theo Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg ngày 19/01/2007 của Thủ tướng Chính phủ. Ngày 06/02/2012 Bộ Tài chính đã có văn bản số 1419/BTC-QLCS trong đó có đưa cả cơ sở nhà đất số 67 Ngô Thì Nhậm (diện tích đất: 1795,8m2; diện tích sàn sử dụng: 343m2) vào tài sản của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam và thống nhất đơn vị tiếp tục giữ lại sử dụng theo quy hoạch của Thành phố.

Nhận thấy việc xác định cơ sở nhà, đất tại số 67 Ngô Thì Nhậm thuộc Tổng công ty lâm nghiệp Việt Nam của Bộ Tài chính tại văn bản trên là không đúng đối tượng theo Quyết định 09/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nên Công ty cũng đã nhiều lần có văn bản gửi các cơ quan có thẩm quyền để đề nghị điều chỉnh lại.

Tại Công văn số 13531/BTC-QLCS ngày 25/9/2014 về phương án xử lý đối với cơ sở nhà, đất số 67 Ngô Thì Nhậm, Bộ Tài chính vẫn tiếp tục nhận định rằng 343,04 m2 diện tích sàn sử dụng (12 gian tầng 1) tại số 67 Ngô Thì Nhậm là tài sản của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam; diện tích 1.795,8 m2 là diện tích sử dụng chung. Một trong số những lý do Bộ Tài chính đưa ra nhận định trên đó là Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam đã nộp tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp cho Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội từ 01/01/2005 đến 31/12/2013. Công văn số 10281/BNN-QLDN về phương án xử lý đối với cơ sở nhà đất tại số 67 Ngô Thì Nhậm ngày 24/12/2014 của Bộ NN&PTNT lại một lần nữa đưa ra quan điểm sai lầm như trên.

Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Phan Thị Lam Hồng - Giám đốc Công ty Luật TNHH Đông Hà Nội nhận định: xét về căn cứ pháp lý cũng như hồ sơ thực tế đều cho thấy toàn bộ phần diện tích nhà 3 tầng tại số 67 Ngô Thì Nhậm là tài sản của Công ty cổ phần thương mại lâm sản Hà Nội, cụ thể:

Thứ nhất, xét về nguồn gốc và quá trình sử dụng nhà ở số 67 Ngô Thì Nhậm:

Diện tích nhà đang có tranh chấp có nguồn gốc là do Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội xây dựng từ trước năm 1991 bằng chính nguồn vốn tự có của mình. Mục đích của việc xây dựng là phục vụ cho quá trình hoạt động, kinh doanh của công ty. Mặc dù Công ty Thương mại lâm sản trực thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam, tuy nhiên việc xây dựng, quản lý và sử dụng khối tài sản này của Công ty Thương mại lâm sản là độc lập.

Dù vào năm 1999, Tổng Công ty lâm nghiệp Việt Nam có Quyết định luân chuyển tài sản, theo đó điều động tầng 1 nhà 67 Ngô Thì Nhậm về văn phòng của Tổng công ty, thế nhưng hai bên chưa tiến hành bàn giao tài sản và không làm thủ tục giảm trừ vốn của Tổng công ty tại Công ty con, do vậy vốn cũng như giá trị tài sản của Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội vẫn giữ nguyên và khi tiến hành cổ phần hoá vào năm 2004, toàn bộ khối tài sản này đã được đưa vào để định giá tài sản của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, trong hợp đồng thuê đất ngày 19/8/2003, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội là đơn vị ký Hợp đồng thuê đất với Sở địa chính - Nhà đất Hà Nội. Như vậy, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội mới là chủ thể có quyền đối với diện tích đất thuê chứ không phải Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam. Tổng công ty không có quyền quản lý, sử dụng đối với diện tích đất 1.795,8 m2 nói chung và diện tích 12 gian tầng 1 nói riêng.

Thứ hai, quá trình định đoạt tài sản khi tiến hành cổ phần hóa doanh nghiệp năm 2004  toàn bộ diện tích nhà tại số 67 Ngô Thì Nhậm đã được đưa vào định giá để xác định giá trị doanh nghiệp khi tiến hành cổ phần hóa và được bàn giao cho pháp nhân mới.

Tại Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp ngày 26/7/2004, nhà 3 tầng tại số 67 Ngô Thì Nhậm với diện tích 1158,9m2 (343,04m2 tầng 1) đã được đưa vào định giá. Trong quá trình tiến hành xác định giá trị doanh nghiệp, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội đã tiến hành đúng quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục trong việc xác định giá trị doanh nghiệp. Trong quá trình định giá, đại diện của Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam cũng là một thành viên trong Hội đồng định giá và đã không có ý kiến khác về việc xác định các tài sản của Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội để tiến hành định giá, trong đó có cả 3 tầng nhà tại số 67 Ngô Thì Nhậm. Ngoài ra, cũng cần lưu ý rằng, nếu không định giá toàn bộ 3 tầng nhà số 67 Ngô Thì Nhậm thì không thể cổ phần hóa Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội được, bởi theo Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp thì tại thời điểm 31/12/2003, số liệu sổ sách kế toán cho thấy vốn nhà nước tại doanh nghiệp này đang bị âm 2.044.088.949 đồng. Và ngày 20/7/2010, các bên đã tiến hành bàn giao tài sản trong đó có toàn bộ 3 tầng nhà số 67 Ngô Thì Nhậm cho pháp nhân mới.

Thứ ba, về việc phân chia và thống nhất quyền quản lý, sử dụng nhà ở số 67 Ngô Thì Nhậm theo Biên bản số 1033 ngày 06/9/2004:

Về bản chất đây là biên bản phân chia liên quan đến quyền quản lý và sử dụng chứ không phải quyền sở hữu tài sản. Phần diện tích tầng 1 do Công ty thương mại lâm sản Hà Nội đầu tư xây dựng nên có quyền sở hữu đối với toàn bộ diện tích mặt sàn và kết cấu xây dựng của tầng 1 này. Tại thời điểm lập biên bản số số 1033 nói trên, Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội chưa tiến hành cổ phần hóa, nhưng trước đó ngày 26/7/2004 thì đã tiến hành xác định giá trị doanh nghiệp, trong Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp có nêu rõ một trong những khối tài sản được đưa vào xác định giá trị doanh nghiệp để tiến hành cổ phần hoá là nhà 3 tầng (gồm tầng 1, tầng 2, tầng 3) và cả tầng 4 được xây dựng thêm sau đó.

Bên cạnh đó, do vị trí trực thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam nên đại diện Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội lúc bấy giờ đã đồng ý với thỏa thuận phân chia quyền quản lý và sử dụng với đại diện của Tổng công ty, thế nhưng về bản chất tài sản này vẫn thuộc quyền sở hữu của Công ty Thương mại lâm sản. Tuy nhiên xét về khía cạnh pháp lý thì thoả thuận này hoàn toàn trái quy định pháp luật do vượt quá quyền hạn - nhiệm vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Khi Công ty Thương mại lâm sản Hà Nội tiến hành cổ phần hóa, chuyển thành Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội, giá trị doanh nghiệp đã được xác định, Công ty này không còn trực thuộc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam nữa thì tài sản bao gồm 12 gian tầng 1 cần phải trả về cho Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội mới đúng với quy định của pháp luật.

Thứ tư, về vấn đề liên quan đến việc nộp thuế và nộp tiền thuê đất của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam:

Theo thông tin tại hồ sơ thì tại Biên bản bù trừ công nợ ngày 16/7/2014 (không có chữ ký của CTCP thương mại lâm sản Hà Nội) và Ủy nhiệm chi số 878/UNC ngày 06/9/2014 thì Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam đã chuyển số tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp từ ngày 01/01/2005 đến ngày 31/12/2013 tương ứng với diện tích sàn sử dụng cho Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội nộp ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, Tổng công ty lâm nghiệp Việt Nam không phải là chủ thể được thuê đất, do đó, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam không có quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở đối với diện tích tầng 1 nhà số 67 Ngô Thì Nhậm. Vì vậy, việc Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam trả tiền cho Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội, xét về bản chất đây là vấn đề thanh toán tiền sử dụng diện tích giữa hai bên chứ không phải là căn cứ để khẳng định Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam có quyền sở hữu diện tích này.

Mặt khác, khi tiến hành mua cổ phần tại Doanh nghiệp cổ phần hoá này, các nhà đầu tư đã đưa ra quyết định đầu tư vào Doanh nghiệp này dựa trên thông tin của bản cáo bạch tài chính, trong đó có thể hiện rõ phần tài sản thuộc sở hữu của Công ty cổ phần là toàn bộ nhà 3 tầng tại số 67 Ngô Thì Nhậm. Rõ ràng diện tích 343,04m2 tầng 1 tại số 67 Ngô Thì Nhậm thuộc quyền sở hữu, quản lý, sử dụng của Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội chứ không phải Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam.

Từ năm 2012 đến nay, Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội đã có nhiều văn bản gửi tới các cơ quan có thẩm quyền để đề nghị giải quyết nhưng cho đến nay vẫn chưa có kết quả rõ ràng về việc xác định quyền sở hữu đối với diện tích tầng 1 nhà số 67 Ngô Thì Nhậm. Điều này không chỉ làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của Công ty cổ phần Thương mại lâm sản Hà Nội mà cũng chính là một yếu tố quan trọng làm ảnh hưởng đến quá trình xử lý và định giá tài sản của Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp này.

Đề nghị các cơ quan chức năng cần nhanh chóng vào cuộc, làm rõ quyền sở hữu nhà đất đang có mâu thuẫn giữa các bên để xác định đúng chủ sở hữu tài sản của doanh nghiệp, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư đồng thời đảm bảo cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế