Chưa đạt yêu cầu của Quyết định Giám đốc thẩm

Theo lời khai của ông Nguyễn Cơ Điện, xe ô-tô của ông Điện phải sửa chữa hết 3 triệu đồng. Ông Mão bị khởi tố, bắt tạm giam 2 tháng 9 ngày, sau đó Tòa án nhân dân thị xã Bà Rịa xử ông Mão 10 tháng cải tạo không giam giữ. Vụ án đã được Ủy ban thẩm phán TAND tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu xét xử giám đốc thẩm, hủy bản án sơ thẩm, giao cho TAND thị xã Bà Rịa xét xử lại theo thủ tục chung.

Không có hiện trường, làm sao xác định thiệt hại?

Ngày 23/12/2010, TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành Quyết định giám đốc thẩm số 54/2010/QĐ-UBTP. Quyết định này chỉ rõ: “Bản án hình sự sơ thẩm số 18/2010/HSST ngày 6/4/2010 của TAND thị xã Bà Rịa xét xử Nguyễn Hoàng Mão về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản”, qua nghiên cứu hồ sơ vụ án và đơn khiếu nại của Nguyễn Hoàng Mão  thì thấy: sau khi sự việc xảy ra, người bị hại là ông Nguyễn Cơ Điện  có đến Công an phường Phước trung trình báo  và cung cấp lời khai  ban đầu, cơ quan công an có ghi lời khai của ông Điện nhưng không tiến hành khám nghiệm hiện trường nhằm xác định hiện trường vụ án và tài sản bị thiệt hại có đúng như lời khai của bị hại hay không là thiếu sót”.

Theo đó, TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu quyết định hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm ngày 6/4/2010 của TAND thị xã Bà Rịa đã xét xử đối với bị cáo Nguyễn Hoàng Mão về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản”; giao hồ sơ về cho TAND thị xã Bà Rịa xét xử lại vụ án theo thủ tục chung.

Tuy nhiên, đến tận gần một năm sau cơ quan điều tra công an thị xã Bà Rịa mới có kết luận điều tra bổ sung. Điều đáng nói là mặc dù kéo dài thời gian điều tra bổ sung nhưng kết luận điều tra bổ sung của cơ quan điều tra Công an thị xã Bà Rịa vẫn không khắc phục được những thiếu sót trong thu thập, xác lập chứng cứ mà Quyết định giám đốc thẩm số 54/2010/QĐ-UBTP ngày 23/12/2010 của TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã chỉ ra. Cần nói rõ hơn đây chính là căn cứ quan trọng để TAND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hủy toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm, yêu cầu xét xử lại vụ án. Kết luận điều tra cũng chưa làm rõ được những mâu thuẫn trong lời khai của các nhân chứng cũng như đối tượng liên quan.

Theo Luật sư Lê Đức Thắng, Văn phòng Luật sư Lê và đồng sự (Đoàn Luật sư Tp. Hà Nội), cơ sở pháp lý quan trọng nhất để xác định hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác chính là việc đối chứng tại hiện trường, phải có biên bản khám nghiệm hiện trường, phải tiến hành thu thập, miêu tả các chứng cứ, dấu vết để lại một cách rất cụ thể, chi tiết thì mới có thể “định lượng” được mức độ thiệt hại. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan điều tra phải tiến hành thực nghiệm, phục dựng lại hiện trường. Ở đây, ngay từ đầu, cơ quan công an đã bỏ qua công việc (mang tính quyết định đến vụ án) là khám nghiệm, lập biên bản hiện trường, chụp ảnh lại hiện trường nên theo quy định của tố tụng không có cơ sở để xác định tội danh “Cố ý làm hư hỏng tài sản”.

Việc chỉ dựa trên lời khai và hóa đơn sửa chữa xe ô-tô do ông Nguyễn Cơ Điện cung cấp để truy tố ông Mão về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” là chưa đáp ứng đủ yêu cầu về thu thập chứng cứ, thiếu thuyết phục.  Điều này đã được thể hiện rõ trong Quyết định giám đốc thẩm số 54/2010/QĐ-UBTP ngày 23/12/2012 của TAND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu.

Trong vụ án này, cơ quan điều tra công an thị xã Bà Rịa đã có nhiều sai sót dẫn đến oan sai, không đúng pháp luật. Một vụ việc quá đơn giản nhưng đã bị “hình sự hóa” khiến dư luận không khỏi bức xúc. Tại bản kết luận điều tra bổ sung, Cơ quan điều tra vẫn rơi vào “vết xe đổ” lần trước khi không có biên bản hiện trường, không có ảnh chụp hiện trường, không có miêu tả chi tiết nắp ca-pô bị hư hại, vật tư sửa xe loại gì, giá cả cụ thể… Vậy thì lấy cơ sở đâu để xác định mức thiệt hại lần này bớt đi 100 nghìn đồng, giảm xuống còn 2,9 triệu đồng nhưng vẫn đủ để truy tố ông Mão về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản”?

Định giá không căn cứ vào thực tế

Theo hồ sơ vụ án, cả hai lầ Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự thị xã Bà Rịa đều dựa vào hóa đơn chứng từ do ông Nguyễn Cơ Điện cung cấp mà không tiến hành kiểm chứng thực tế, xác định chi tiết vật tư, công việc sửa chữa nắp xe ca-pô ô-tô là thiếu thuyết phục.

Hơn nữa, chính ông Nguyễn Trọng Nghĩa, chủ gara ô-tô Bình Nghĩa (nơi ông Điện mang xe ô-tô đến sửa) đã có đơn trình báo cũng như nhiều lần khai nhận tại cơ quan điều tra chỉ sửa cản trước xe ô-tô và thu của ông Điện 500.000 đồng, không sửa chữa nắp ca-pô như lời khai của ông Điện.

Việc ông Nghĩa xuất hóa đơn 3 triệu đồng là do ông Điện nhờ, không nói cho ông Nghĩa biết lấy hóa đơn để nộp cho cơ quan điều tra. Cho đến nay, cơ quan điều tra vẫn chưa thể làm rõ những mâu thuẫn quanh lời khai của ông Điện và ông Nghĩa. Theo nhận định của nhiều chuyên gia, xung quanh vấn đề định giá sẽ có rất nhiều vấn đề cần được tiếp tục làm rõ.

Chưa làm rõ việc điều tra viên ký nhận 125 triệu đồng

Được biết, vợ chồng ông Mão đã có đơn tố cáo gửi các cơ quan pháp luật ở tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tố cáo Đại úy Nguyễn Thanh Bình (Công an thị xã Bà Rịa) ép vợ ông Mão nộp 125 triệu đồng để đổi lại việc ông Mão được cho tại ngoại. Việc ký nhận 125 triệu đồng được thể hiện trong biên bản thu giữ đồ vật, tài liệu do đại úy Đỗ Thanh Bình lập và ký, đóng dấu.

Tuy nhiên, trong hồ sơ vụ án, cho đến nay vẫn không thấy nhắc tới số tiền này và đến nay vẫn không được làm rõ. Chỉ có một thay đổi là tháng 5/2011, cơ quan điều tra Công an thị xã Bà Rịa đã thay đổi điều tra viên Đỗ Thanh Bình bằng điều tra viên Nguyễn Trọng Điểm.  Được biết, hiện Cục Điều tra (Viện KSND tối cao) đã vào cuộc điều tra vấn đề này. Tuy nhiên, dư luận vẫn chờ đợi câu trả lời từ phía Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Đây cũng là một tình tiết cần làm rõ tại phiên tòa xét xử tái thẩm.