Cắt ghép file ghi âm, video, chế ảnh làm sai lệch sự thật bị khép tội gì?

Khi cái giá phải trả là quá đắt

Sự phát triển mạnh mẽ của các mạng xã hội: facebook, zalo, twitter, tiktok… đã tạo ra rất nhiều trào lưu trong giới trẻ. Một trong những trào lưu hot của cộng đồng mạng là chế, ghép ảnh/video để câu like. Bên cạnh đó, có nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng trào lưu này để xúc phạm, bôi nhọ nhân phẩm, danh dự người khác, trục lợi bản thân.

Năm 2013, một nữ sinh ở Thạch Thất, Hà Nội đã tự tử vì bị bạn bè ghép ảnh chân dung vào tấm hình quảng cáo một cô gái mặc áo rộng cổ đăng lên mạng để mua vui, trêu đùa, câu like. Nam sinh chế ảnh chỉ với mục đích vui đùa, nhưng lại gây hậu quả quá thương tâm.

Hay mới đây trên một số trang mạng xã hội, nhiều người đã chia sẻ clip có sự xuất hiện của Tiến sĩ Khoa học Ngữ văn Đoàn Hương nói về hoa hậu với những lời lẽ nặng nề. Bà Đoàn Hương xác nhận với báo chí rằng đoạn bà nói về hoa hậu là có. Tuy nhiên bà cho biết đã có sự can thiệp và cắt ghép làm thay đổi nội dung chính về bản chất của cuộc trò chuyện. Nội dung đã bị bóc tách, cắt xén và chia sẻ nhưng không đặt vào bối cảnh cụ thể từ cuộc trò chuyện và cũng chưa nhận được sự đồng ý từ người phát ngôn.

Nghiêm trọng hơn, những ngày qua, lan truyền trên một số trang mạng phản động, chống phá Đảng, Nhà nước đoạn file ghi âm được cho là của Đại tá Đinh Văn Nơi, Giám đốc Công an tỉnh An Giang với "cựu Bí thư Tỉnh ủy", mang nội dung sai lệch, không đúng sự thật về công tác phòng chống dịch ở An Giang, gây hiểu nhầm, kích động chia rẽ công tác phòng chống dịch ở An Giang.

Công an tỉnh An Giang khẳng định những câu nói của Đại tá Đinh Văn Nơi trong file ghi âm này đã được cắt ghép, bịa đặt với ý đồ xấu. Cơ quan An ninh điều tra công an tỉnh đã xác định và triệu tập đối tượng này làm việc. Sắp tới sẽ khởi tố vụ án, khởi tố bị can liên quan vụ việc này.

Vậy những hành vi cắt ghép, "chế tác" nói trên có thể bị xử lý như thế nào?

Chế ảnh, cắt ghép video có thể là hành vi vi phạm pháp luật

Việc phát triển mạnh mẽ của các trang mạng xã hội kèm theo với việc các app chỉnh sửa ảnh, video ngày càng nhiều và dễ sử dụng thì trào lưu chế ảnh, ghép ảnh/ video ngày càng diễn ra nhan nhản.

Người dùng có thể vô tư, tự do chế những bức ảnh mà mình thích, hay cắt, ghép video với những lời thoại theo chủ đích câu chuyện mà chủ thể hành vi này nhắm đến, nhằm mục đích câu like của cộng đồng mạng, hoặc để đe dọa tống tiền, bôi nhọ danh dự người khác.

Theo Luật gia Nguyễn Văn Nghĩa, Công ty Luật TNHH LSX, ranh giới giữa mục đích chế/cắt ghép ảnh/ video cho vui và xúc phạm người khác rất mong manh, và một khi vượt qua ranh giới đó thì có thể bị pháp luật xử lý. Thông thường, những người thực hiện hành vi khi bị tố cáo; hoặc hành vi của họ ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của các cán bộ, công chức, cơ quan tổ chức nhà nước thì mới bị xử lý.

Từ đó, hành vi chế, cắt ghép ảnh/video sẽ tùy thuộc vào mức độ bôi nhọ, xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của người khác mà có thể bị xử phạt hành chính và nặng hơn là có thể bị xử lý hình sự.

Chế tài xử phạt

Xử lý hành chính

Thông thường, đối với những hành vi chế ảnh, cắt ghép video thì hình thức xử lý được áp dụng nhiều nhất là xử phạt hành chính. Cụ thể, theo điểm c khoản 2 Điều 19 Nghị định 28/2017/NĐ-CP quy định hình thức xử phạt hành chính đối với hành vi này như sau:

Điều 19. Vi phạm quy định cấm đối với hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng

…

1. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

…

1. c) Sửa chữa, ghép ảnh làm sai lệch nội dung của hình ảnh nhằm mục đích xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng; xúc phạm vĩ nhân, anh hùng dân tộc, lãnh tụ, danh nhân văn hóa; vu khống, xâm hại uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự và nhân phẩm của cá nhân.

Theo đó, đối với hành vi ghép, sửa, chế ảnh/video làm sai lệch nội dung bức ảnh/đoạn video nhằm mục đích xâm hại đến uy tín, danh dự, nhân phẩm của cơ quan, tổ chức, cá nhân sẽ bị xử phạt tiền và mức xử phạt tiền cụ thể tùy thuộc vào mức độ vi phạm là:

Đối với cá nhân: Mức phạt tiền từ 5.000.000 - 10.000.000 đồng.

Đối với tổ chức: Mức phạt tiền từ 10.000.000 - 20.000.000 đồng.

Xử lý hình sự:

Trong trường hợp, người thực hiện hành vi chế, ghép, sửa chữa ảnh/video gây hậu quả nghiêm trọng, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, uy tín, danh dự của người khác thì có thể bị xử lý hình sự và bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác. Cụ thể tại Điều 155 quy định như sau:

Điều 155. Tội làm nhục người khác

1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:                                                                                                                    a) Phạm tội 02 lần trở lên;                                                                                           b) Đối với 02 người trở lên;                                                                                         c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;                                                                                d) Đối với người đang thi hành công vụ;

         đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;                            e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;                                                                                                                                              g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Làm nạn nhân tự sát.

Như quy định ở trên, đối với hành vi chế, ghép ảnh/video/ghi âm xúc phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm cá nhân, cơ quan, tổ chức có thể bị phạt cảnh cáo, hoặc bị phạt tiền với mức cao nhất là 30.000.000 đồng, hoặc bị phạt cải tạo không giam giữ và nếu mức độ hành vi vi phạm nghiêm trọng hơn thì có thể bị phạt tù từ 03 tháng đến 2 năm.

Trào lưu nào cũng có hai mặt tốt xấu. Niềm vui nào cũng cần có một mức độ giới hạn nhất định, đừng vượt qua những giới hạn đó để tránh gây ra những hậu quả thương tâm hay phải vướng vào pháp luật.