Cần tránh bệnh hình thức trong việc sử dụng giáo án điện tử

Thời gian gần đây, ở các trường học, đặc biệt là vùng đồng bằng và thành phố, việc sử dụng giáo án điện tử diễn ra khá phổ biến. Điều này thể hiện sự cố gắng, nỗ lực của các nhà trường trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác dạy và học. Đây đồng thời là một chủ trương lớn do Bộ GD$ĐT phát động trong các năm học qua. Việc sử dụng giáo án điện tử được tiến hành với nhiều môn học khác nhau. Qua thực tiễn giảng dạy cho thấy, bên cạnh những ưu thế rõ rệt so với giáo án thông thường, việc sử dụng giáo án điện tử trong các tiết dạy cũng gây một số khó khăn trong việc dạy của thầy và việc học của trò.

Những ưu thế nổi bật từ việc sử dụng giáo án điện tử đã được thực tiễn kiểm nghiệm và khẳng định. Ưu thế nổi trội nhất là tiết kiệm thời gian ghi bảng, từ đó giáo viên có điều kiện dành nhiều thời gian hơn cho các phương pháp truyền thụ bổ trợ như đặt câu hỏi gợi mở, hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm, phát huy tính tích cực sáng tạo, chủ động của học sinh. Đặc biệt với cách trình bày sinh động, cách tạo hiệu ứng với những hình ảnh minh hoạ đã góp phần tạo sức lôi cuốn đối với học sinh.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nổi bật trên, việc sử dụng giáo án điện tử cũng gây một số khó khăn cho giáo viên và học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập. Về phía người dạy, để chuẩn bị một tiết dạy bằng giáo án điện tử, người giáo viên phải tốn khá nhiều thời gian, công sức, thường là nhiều hơn từ hai đến ba lần so với soạn giáo án theo phương pháp truyền thống. Mặt khác để thường xuyên lên lớp bằng giáo án điện tử, mỗi giáo viên phải tự sắm cho mình phương tiện để thực hiện đó là máy tính cố định hoạc máy tính xách tay. Đối với giáo viên vùng đồng bằng, thành phố, việc mua một chiếc máy tính là không quá khó khăn nhưng đối với giáo viên miền núi, vùng sâu, vùng xa, vệc mua một chiếc máy tính cũng làm tốn một số tiền khá lớn trong khi thu nhập của người giáo viên nhìn chung còn eo hẹp. Đó là chưa nói đến việc nhà trường phải trang bị hệ thống phòng học có máy chiếu đồng bộ. Qua thực tiễn giảng dạy cho thấy, khi sử dụng giáo án điện tử, người giáo viên thường chỉ quanh quẩn bên chiếc máy tính ít có điều kiện đi lại quan sát, do đó khả năng bao quát học sinh ít nhiều bị hạn chế.

Về phía người học, học sinh thường gặp khó khăn trong khâu ghi chép. Việc sử dụng quá nhiều hình ảnh minh hoạ cũng khiến học sinh bị giảm khả năng tập trung. Bên cạnh đó, khả năng tiếp thu kiến thức của học sinh không phải ở đâu cũng giống nhau, nhất là đối với học sinh miền núi, vùng sâu, vùng xa khả năng tiếp cận với công nghệ dạy học tiên tiến còn có một khoảng cách khá xa so với học sinh ở khu vực đồng bằng, thành phố.

Sử dụng giáo án điện tử trong giảng dạy hiện nay là xu thế tất yếu nhằm ứng dụng ưu thế của công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng dạy và học. Tuy nhiên cần căn cứ vào đặc thù từng môn học, từng tiết học, từng đối tượng học sinh và điều kiện cơ sở vật chất cụ thể để sử dụng giáo án điện tử trong thực tiễn giảng dạy. Tránh việc sử dụng giáo án điện tử theo phong trào - một biểu hiện của bệnh hình thức đang tồn tại trong một số nhà trường hiện nay.

Bùi Minh Tuấn

(Giáo viên trường THPT Kim Liên – Nam Đàn- Nghệ An)