Cần trả lại đúng tên cho liệt sỹ

Theo địa chỉ ghi trong đơn, chúng tôi đã tìm về xóm Hoa Thám, xã La Phù, huyện Hoài Đức để gặp gia đình ông Nguyễn Quang Cương. Đến nhà ông Cương, chúng tôi được gặp đông đủ cả gia đình, đặc biệt chúng tôi còn gặp được ông Nguyễn Văn Cước, sinh năm 1927, nguyên là Xã đội phó xã Đại La (cũ, nay là xã La Phù) trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, hiện nay thường trú tại tổ dân phố Trung Kiên, phường Dương Nội, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. Dù đã cao tuổi, nhưng ông Cước vẫn rất khỏe mạnh, minh mẫn, ông vẫn nhớ rõ từng chi tiết trong các trận chống càn của bộ đội Liên khu Bắc và du kích xã Đại La thời đó.

Câu chuyện về liệt sỹ Nguyễn Quang Tính

Chúng tôi đã trao đổi với gia đình ông Nguyễn Quang Cương về lá đơn kiến nghị gửi tòa soạn. Qua trao đổi được biết: Gia đình ông Cương có hai người tham gia cách mạng, đều hy sinh trong kháng chiến chống thực dân Pháp. Một là Nguyễn Văn Khuây, con cô ruột, được bố mẹ ông Cương nuôi từ nhỏ đến khi trưởng thành, tham gia du kích xã, sau đó vào bộ đội địa phương Liên khu Bắc, hy sinh ngày 15/3/1949 trong một trận chống càn. Con thứ hai là Nguyễn Quang Tính, anh ruột ông Cương, cũng tham gia du kích xã rồi vào bộ đội Liên khu Bắc. Trong một trận chống càn vào tháng 10/1949, Quang Tính bị địch bắt, đưa về giam Nhà tù Máy Chai, thành phố Nam Định. Tối 19/12/1951, ông Tính cùng đồng đội là Hoàng Thạch và một số anh em khác nổi dậy đánh chiếm nhà tù, nhưng không thành công. Sáng ngày 20/12/1951, địch đã đưa hai ông Nguyễn Quang Tính và Hoàng Thạch ra trường bắn Ba căng để xử bắn, nhằm thị uy với số tù cách mạng ở đây. Sau khi hai ông bị bắn, gia đình bà Nguyễn Thị Hiền, ở số 4, xóm Đình Phú Long A, thành Phố Nam Định (cũ) là cơ sở cách mạng tại địa phương, ban đêm đã lén đưa xác hai ông chôn tại nghĩa trang Mỹ Tân, gần trường bắn. Đến năm 1953, bà Hiền báo cho gia đình ông Cương đưa hài cốt ông Tính về quê, an táng tại nghĩa trang của thôn.

Câu chuyện của gia đình ông Cương cũng được ông Nguyễn Văn Cước, vị lão thành cách mạng, nguyên là Xã đội phó xã Đại La xác nhận là hoàn toàn đúng.

Qua trao đổi, chúng tôi được biết thêm: Ông Nguyễn Quang Khuây đã được công nhận liệt sỹ, tuy nhiên Bằng Tổ quốc ghi công và các giấy tờ khác, cùng chế độ, chính sách, UBND xã La Phù lại giao cho anh Nguyễn Chí Thành, cháu gọi ông Khuây là chú và không mấy liên quan đến nhau (hiện anh Thành đã vào cư trú tại Bình Dương), trong khi bố mẹ ông Cương nuôi ông Khuây từ nhỏ đến khi trưởng thành đi bộ đội, lại không được nhận Bằng Tổ quốc ghi công. Còn trường hợp của ông Nguyễn Quang Tính thì mới thật éo le, mặc dù trường hợp hy sinh của liệt sỹ Tính đã rất rõ ràng, được nhiều nhân chứng cùng thời hiện còn sống xác nhận. Đó là xác nhận của bà Nguyễn Thị Hiền, sinh năm 1927, là người đã từng lén đem xác của ông Tính đi chôn sau khi bị địch xử bắn. Năm 1954, bà từng giữ chức Chủ tịch UBND Tiểu khu D, Phú Long A, thành phố Nam Định; năm 1964 đã được Nhà nước tặng Huy chương kháng chiến hạng Nhì và Huân chương kháng chiến hạng Ba. Hiện nay bà Hiền cùng gia đình thường trú tại số nhà 1/94 Cù Chính Lan, phường Trần Tế Xương, thành phố Nam Định. Giấy xác nhận của bà Hiền có đóng dấu của UBND phường Trần Tế Xương, thành phố Nam Định. Cùng với đó là xác nhận của ông Nguyễn Văn Cước, nguyên xã đội trưởng xã Đại La cũ; xác nhận của bà Đỗ Thị Ninh, 90 tuổi, hiện trú quán tại xóm Trần Phú, xã La Phù, huyện Hoài Đức; bà Ninh là cựu tù chính trị bị giặc bắt tù đày, tham gia cách mạng từ năm 1944, đã kinh qua các chức vụ như: Hội trưởng phụ nữ cứu quốc xã, Chủ tịch UBND lâm thời xã Đại La. Bà đã được Nhà nước tặng thưởng Huy chương kháng chiến (chống Pháp) hạng Nhì, Huy chương kháng chiến (chống Mỹ) hạng Ba, Kỷ niệm chương bị địch bắt tù đầy. Giấy xác nhận của bà ghi rõ: Xác nhận ông Nguyễn Quang Tính cùng tham gia cách mạng với tôi từ năm 1944, đến năm 1949 bị giặc bắt. Năm 1951 thì bị địch xử bắn…

Đặc biệt, chúng tôi đã được xem xác nhận của ông Đỗ Thanh Xuân, 86 tuổi, cựu tù chính trị, người từng cùng bị giam tại Nhà tù Máy Chai với ông Tính, đã được thưởng nhiều huân, huy chương kháng chiến, hiện nay ở thôn Đồng Quỹ, xã Nam Tiến, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định. Ông Đỗ Thanh Xuân xác nhận trường hợp địch xử bắn hai ông Nguyễn quang Tính và ông Hoàng Thạch, cùng lời đề nghị chính quyền địa phương và cơ quan chức năng công nhận liệt sỹ cho ông Tính.

Cần trả lại đúng tên cho liệt sỹ

Như đã nêu, trải qua một thời gian dài, dù đã làm đầy đủ hồ sơ theo quy định để xin công nhận liệt sỹ cho ông Tính, và đã nhiều lần kiến nghị đến các cấp chính quyền, nhưng cho đến nay, gia đình ông Cương vẫn chưa được nhận Bằng Tổ quốc ghi công và phần mộ của ông Tính vẫn chưa được chuyển vào nghĩa trang liệt sỹ của xã. Vì đâu lại có chuyện éo le này?

Chúng tôi đã tìm hiểu, xem xét thì được biết: Trong thời gian hoạt động du kích xã, khi được kết nạp vào Đảng, để bảo đảm bí mật, ông Nguyễn Quang Tính đã lấy bí danh là Nguyễn Quang Cung và từ đó hoạt động với tên này. Khi hy sinh ông cũng có tên là Nguyễn Quang Cung và được báo về xã. Năm 1956, sau cải cách ruộng đất, chính quyền xã La Phù đã xây dựng nghĩa trang liệt sỹ của xã, chiếu theo danh sách liệt sỹ của địa phương, xã đã quy tập hài cốt các liệt sỹ của địa phương về nghĩa trang liệt sỹ của xã. Mộ của liệt sỹ Nguyễn Quang Cung cũng được xây tại nghĩa trang, tuy nhiên không hề có hài cốt. Bằng Tổ quốc ghi công của liệt sỹ Nguyễn Quang Cung cũng được huyện đưa về xã, nhưng vì không có thân nhân nên hiện tại vẫn đang được Hội Cựu chiến binh của xã cất giữ. Trong Công văn ngày 20/5/2003, số 25CV/UB về việc suy tôn liệt sỹ của UBND xã La Phù, gửi Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, đã ghi rõ: “Liệt sỹ Nguyễn Quang Cung, hiện nay không còn ai là thân nhân chủ yếu tại địa phương, và không có người thờ cúng”. Và, cũng vì đã suy tôn liệt sỹ Nguyễn Quang Cung, UBND xã không công nhận và cấp Bằng Tổ quốc ghi công cho liệt sỹ Nguyễn Quang Tính và thân nhân của liệt sỹ là gia đình ông Nguyên Quang Cương. Mặc dù tất cả các đơn xác nhận của những cán bộ cách mạng tiền khởi nghĩa, những nhân chứng sống mà chúng tôi đã nêu trên, đều xác nhận ông Nguyễn Quang Tính trong hoạt động cách mạng có bí danh là Nguyễn Quang Cung. Đặc biệt, ông Nguyễn Văn Cước, nguyên là Xã đội phó, người đã có thời gian dài cùng hoạt động cách mạng với ông Nguyễn Quang Tính đã khẳng định với chúng tôi, ông Nguyễn Quang Tính chính là Nguyễn Quang Cung, bởi Nguyễn Quang Cung là bí danh của ông Tính khi vào Đảng. Ông Cước đề nghị chính quyền và cơ quan chức năng các cấp sớm xác định lại tên liệt sỹ Nguyễn Quang Tính và cấp Bằng Tổ quốc ghi công cho gia đình ông Cương.

Ông Nguyễn Quang Cương (giữa) và ông Nguyễn Văn Cước (bên phải),  nguyên Xã đội phó Xã Đại La cũ đang trao đổi về vụ việc.

Trao đổi với phòng Lao động, Thương binh và Xã hội huyện Hoài Đức, chúng tôi được các đồng chí ở đây cho biết: Nếu có vụ việc lẫn lộn như trên, thì nguyên nhân là do UBND xã La Phù có sai sót. Nếu xã có đề nghị và đủ tài liệu chứng minh, Phòng Lao động, Thương binh và Xã hội hoàn toàn ủng hộ và sẽ làm các thủ tục đề nghị Sở, Bộ điều chỉnh lại tên cho liệt sỹ, cũng như cấp lại Bằng Tổ quốc ghi công cho đúng tên liệt sỹ để thân nhân thờ cúng.

Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết: Ông Nguyễn Quang Cương cũng là cựu chiến binh, từng tham gia kháng chiến chống Mỹ, đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến hạng Nhì, Huân chương Chiến sỹ Giải phóng hạng Ba. Tâm sự với chúng tôi, ông Cương cho biết: Ông chỉ có một mong muốn duy nhất là liệt sỹ Nguyễn Quang Tính, người anh trai đã hy sinh xương máu cho đấu tranh giải phóng dân tộc được công nhận liệt sỹ, gia đình được trao Bằng Tổ quốc ghi công để thờ cúng anh. Được như vậy mới thỏa vong linh liệt sỹ, và sự hy sinh của ông Nguyễn Quang Tính cũng như sự mất mát gia đình mới trở nên thực sự có ý nghĩa.