Bình Định: Lo ngại sạt lở núi lấp hồ Vạn Hội đe dọa hàng trăm hộ dân!

Hệ lụy từ việc ồ ạt trồng keo lai?

Theo ông Nguyễn Văn Phú, Giám đốc Công ty TNHH Khai thác công trình thủy lợi tỉnh (đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa nước Vạn Hội), Hồ chứa nước Vạn Hội nằm trên địa bàn xã Ân Tín (huyện Hoài Ân) đưa vào khai thác, sử dụng năm 2003. Dung tích thiết kế 14,5 triệu m³ nước, cung cấp nước tưới cho hơn 1.000 ha đất nông nghiệp tại địa phương.

Tuy nhiên, trận lũ cuối năm 2016, sau đợt mưa kéo dài khiến một phần núi nằm ở phía thượng lưu bờ trái đập hồ Vạn Hội bị nứt, sạt lở. Hàng chục ngàn khối đất, đá sạt lở vùi xuống lòng hồ, cách cửa tràn xả lũ khoảng 300m, tạo nên cột sóng nước cao khoảng 20m tràn qua đỉnh đập và nhà quản lý công trình. Sự cố này, gây hư hỏng toàn bộ cổng trục, lan can, đường ống dẫn dầu thủy lực cửa tràn số 3, máy phát điện dự phòng cũng hỏng…

Sau sự cố, Công ty đã phối hợp với chính quyền địa phương khẩn trương sửa chữa được cơ bản một số hạng mục. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại, hiện còn khoảng 800 ngàn m³ đất, đá từ vách núi đổ vùi dưới lòng hồ chưa được nạo vét, thu gom để trả lại dung tích chứa ban đầu cho hồ.

Theo quan sát của PV Dân trí, dãy núi nằm bao quanh khu vực lòng hồ Vạn Hội đã bị sạt lở trên diện tích khá lớn. Các điểm sạt lở rất lớn, nằm cách tràn xả lũ chừng 300m, còn để lại dấu vết rất rõ. Phía dưới lòng hồ, hàng ngàn m³ đất, đá vẫn chưa được nạo vét. Theo đơn vị quản lý, vận hành hồ chứa, trong mùa mưa lũ sắp tới, nếu xảy ra mưa với lưu lượng từ 400-500mm, nguy cơ núi tiếp tục bị sạt lở là rất lớn. Nếu tình trạng lở đất tiếp tục xảy ra, trong khi đó khối lượng đất, đá cũ chưa nạo vét sẽ làm hẹp dung tích hồ chứa, đẩy áp lực nước tăng lên, ảnh hưởng đến quá trình vận hành, điều tiết lũ. Đặc biệt, là hệ thống tràn xả lũ, tiềm ẩn nguy cơ vỡ hồ.

Ông Huỳnh Sáu, trưởng thôn Vạn Hội 1, xã Ân Tín (huyện Hoài Ân), lo lắng: “Toàn thôn có khoảng 500 hộ dân sống dưới hạ lưu chân hồ Vạn Hội. Hiện nay, đang bước vào mùa mưa lũ, mực nước trong lòng hồ sẽ khá lớn, trong khi lòng hồ chưa được nạo vét nên bà con rất lo lắng”.

Mùa lũ về dân lại lo

Đã gần 1 năm, sau sự cố sạt lở núi lấp một phần lòng hồ Vạn Hội, nhưng đến nay, việc nạo vét đất, đá trả lại lòng hồ như trạng thái ban đầu vẫn chưa được thực hiện. Lý do, chính từ đơn vị quản lý hồ không đủ kinh phí.

Về vấn đề này, ông Trần Văn Phú, cho biết: “Hiện tượng sạt lở núi trước tràn xả lũ hồ chứa nước Vạn Hội là hiện tượng chưa từng xảy ra tại các công trình hồ chứa trong tỉnh. Sau sự cố, Công ty đã đầu tư 2 tỷ đồng để sửa chữa, nâng cấp lại các hạng mục hạ tầng, thiết bị máy móc bị hư hỏng. Riêng hệ thống van côn của cống lấy nước do sử dụng lâu bị hỏng hóc, Công ty đã bỏ ra 400 triệu đồng để sửa chữa, phần việc này sẽ hoàn thành trước mùa mưa bão năm nay. Tuy nhiên, để nạo vét, thu gom khối lượng đất, đá này phải mất chừng 10 tỷ đồng, số tiền này công ty khó lòng kham nổi”.

“Trước mắt, chúng tôi sẽ xin ý kiến của Sở NN&PTNT, UBND tỉnh Bình Định để thực hiện nạo vét khối lượng đất, đá đang bồi lấp trong lòng hồ. Về lâu dài, Công ty đề nghị Tổng cục Thủy lợi và các cơ quan chuyên môn có liên quan của tỉnh hỗ trợ đánh giá về mức độ ổn định của vùng trượt, lở này để có giải pháp thích hợp nhằm đảm bảo an toàn cho công trình hồ chứa và hạ du. Đồng thời, xem xét giải pháp có thể để việc điều tiết, xả lũ cửa tràn bình thường trước nguy cơ có khả năng sạt lở tiếp hay không để từ đó có giải pháp ứng phó”- ông Phú cho hay.

Ông Nguyễn Hữu Khúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Hoài Ân, cho rằng tình trạng sạt lở núi trong lòng hồ Vạn Hội là đáng báo động, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn cho công trình. Thậm chí, nếu xảy ra sạt lở lần nữa, nguy cơ vỡ hồ cũng có thể xảy ra, đe dọa đến cuộc sống, tính mạng, tài sản của hàng ngàn hộ dân trên địa bàn các xã Ân Tín, Ân Thạnh hay Ân Mỹ.

“Trước thực trạng trên, UBND huyện đã có văn bản gửi UBND tỉnh đề nghị tỉnh quan tâm, chỉ đạo các sở, ngành có liên quan xem xét và có giải pháp khắc phục để ngăn ngừa, giảm thiểu thiệt hại. Trước mắt, UBND huyện đã đề nghị đơn vị quản lý hồ chứa có phương án giảm tích nước hồ chứa trong mùa mưa lũ. Đồng thời, tăng cường các phương án phòng chống thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ””- ông Khúc cho hay.

Doãn Công