Bị tuyên án chung thân, Hoàng Văn Hưng có còn cơ hội trở lại cộng đồng?

Chiều 28/7, HĐXX TAND TP Hà Nội tuyên án đối với 54 bị cáo trong vụ án "chuyến bay giải cứu". Trong số này, có 4 người phải chịu án tù chung thân gồm Hoàng Văn Hưng (cựu Điều tra viên Bộ Công an), Phạm Trung Kiên (cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế), Vũ Anh Tuấn (cựu Phó Trưởng phòng Tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh Bộ Công an) và Nguyễn Thị Hương Lan (cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao) về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Nhận hối lộ.

Theo quy định của pháp luật, với việc đã bị tuyên án tù chung thân, các bị cáo có còn cơ hội để trở về với xã hội hay không?

Theo Luật sư Trần Tuấn Anh (Giám đốc Công ty Luật Minh Bạch, Đoàn Luật sư TP Hà Nội), pháp luật nghiêm minh song vẫn có chính sách khoan hồng, trao cơ hội làm lại cuộc đời cho những người lầm lỡ. Thực tế, nhiều trường hợp lĩnh án chung thân đã được giảm án và tha tù trước thời hạn, mà một trong những trường hợp gần đây được nhiều người quan tâm là giang hồ Hải "Bánh".

Về mặt pháp lý, trích dẫn Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015, luật sư cho biết người bị kết án cải tạo không giam giữ, phạt tù có thời hạn hoặc chung thân, nếu đã chấp hành hình phạt được một thời gian nhất định, có nhiều tiến bộ và đã bồi thường được một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ dân sự thì được xem xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt. Cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền là đơn vị đưa ra đề nghị giảm án với phạm nhân.

Đối với người bị tuyên cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù có thời hạn, thời điểm xét giảm án là sau khi chấp hành 1/3 thời hạn hình phạt. Đối với người bị kết án tù chung thân, mốc thời điểm này là sau 12 năm thi hành án.

Ở lần giảm án đầu tiên, nếu được chấp nhận, phạm nhân chấp hành án chung thân sẽ được giảm án xuống còn 30 năm tù. Trong những lần xét giảm tiếp theo, tùy thuộc quá trình cải tạo, họ có thể tiếp tục được giảm án. Tuy nhiên, việc giảm án vẫn phải đảm bảo thời hạn thực tế chấp hành hình phạt của họ ít nhất là 20 năm tù.

Một người vào tù không có nghĩa họ không thể đóng góp cho xã hội. Quá trình cải tạo, họ vẫn phải lao động và được dạy nghề, làm những công việc tạo ra của cải, vật chất, giá trị cho xã hội. Thông thường, mỗi năm sẽ có 3 đợt giảm án vào các dịp 30/4, 2/9 và Tết Nguyên đán. Tùy thuộc thái độ cầu thị của người phạm tội, giám thị trại giam sẽ xem xét đề nghị giảm án, tạo điều kiện để họ sớm trở về và làm lại cuộc đời.

Đối với những trường hợp bất chấp, tiếp tục vi phạm và chống đối cơ quan chức năng, họ sẽ phải đối diện với những hình phạt nghiêm khắc hơn theo quy định của pháp luật.

Trong vụ án chuyến bay giải cứu, có 4 bị cáo phải chấp hành mức án tù chung thân là Hoàng Văn Hưng, Phạm Trung Kiên, Vũ Anh Tuấn và Nguyễn Thị Hương Lan. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc các bị cáo không còn cơ hội để quay trở lại xã hội.

Trường hợp các bị cáo không có đơn kháng cáo, trong quá trình chấp hành án, nếu cải tạo tốt và được ghi nhận, sau 12 năm tính từ thời điểm bắt đầu bị tạm giam, những người này sẽ được xét giảm án. Trong những lần xét giảm tiếp theo, nếu tiếp tục chấp hành tốt việc cải tạo, họ có thể tiếp tục được giảm án để sớm có cơ hội quay trở lại xã hội. Tuy nhiên, việc xét giảm án phải đảm bảo rằng người bị tuyên phạt đã chấp hành án với thời gian tối thiểu là 20 năm tù.

Trường hợp Hưng có kháng cáo và được HĐXX cấp phúc thẩm chấp thuận, sửa một phần bản án thành mức phạt tù có thời hạn dành cho Hưng, việc xét giảm thời gian chấp hành án đối với Hưng sẽ áp dụng theo quy định của khoản 1, Điều 63 Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể, nếu được giảm án thành tù có thời hạn, sau 1/3 thời gian chấp hành án, Hưng sẽ được xét giảm lần đầu. Việc xét giảm sẽ phụ thuộc vào quá trình cải tạo, phấn đấu của bị cáo trong thời gian thi hành án.

Hoàng Diệu