Bài 1: Kỳ án không đăng kí kết hôn, Tòa xử ly hôn

Tòa xử theo kiểu “nghĩ”?

Vừa qua báo Dân trí đã nhận được đơn Kêu cứu của anh Nguyễn Minh Phú (SN 1986) về sự việc của mẹ anh là bà Trần Thị Hiền (SN 1955, trú 05, Võ Thị Sáu, TP.Pleiku, Gia Lai) như sau:

Sau khi chồng mất được 3 năm, vào năm 1979, bà Trần Thị Hiền (ngụ 206 đường Lê Lợi, thị xã Pleiku, tỉnh Gia Lai- Kon Tum lúc bấy giờ) đã về chung sống với ông Nguyễn Hồng Hào (SN 1938, đã ly hôn với vợ, ngụ 83 Lê Lợi, thị xã Pleiku) nhưng không đăng kí kết hôn. Sau 3 năm chung sống với nhau, ông Hào lại nổi máu lăng nhăng nên 2 người ai về nhà nấy ở, kinh tế gia đình độc lập. Và từ năm 1979 đến 1986, bà Hiền và ông Hào đã có 4 con chung (3 gái, 1 trai).

Cuộc sống cực khổ, một mình bà Hiền phải buôn bán nuôi 5 người con (1 người con riêng với chồng trước), còn ông Hào tuy đã sống chung với người phụ nữ khác, nhưng vẫn thường xuyên đến gặp bà Hiền để đòi chung chăn gối, khi bị bà từ chối thì ông ta thẳng tay đánh đập. Trong một lần bà Hiền quyết tâm khước từ sự đòi hỏi của ông Hào, bà đã bị ông này đánh đập đến mức phải nhập viện cấp cứu (có giấy chứng thương của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai- Kon Tum).

Không còn sức chịu đựng, bà Hiền đã viết đơn nhờ tòa án thị xã Pleiku can thiệp, giải quyết.

Đơn kêu cứu của con trai bà Hiền

Ngày 26/11/1988, Tòa án nhân dân (TAND) thị xã Pleiku đã mời ông Hào và bà Hiền lên tòa để xét xử ly hôn và phân chia tài sản, do tòa công nhận đây là “hôn nhân thực tế”. Bản án tuyên: bà Hiền được nuôi 4 đứa con theo nguyện vọng, ông Hào phải đóng ghóp mỗi tháng 12.600đ quy ra gạo là 20kg để giúp bà Hiền nuôi con.

Về tài sản là căn nhà và đất 05 Võ Thị Sáu (thị xã Pleiku) có diện tích 91,8m2 có nguồn gốc: vào năm 1986, ông Hào có mua của bà Nguyễn Thị An với giá 2 cây vàng nhưng ông Hào chỉ đưa được 4 chỉ vàng, rồi không đưa nữa. Sau đó, ông Hào đã nói bà Hiền bán nhà riêng của bà để trả cho bà An số vàng còn lại.

Một thời gian sau bà Hiền và ông Hào đã đến nhà bà An trả số vàng còn lại. Tại đây, bà Hiền đề nghị bà An viết lại giấy bán nhà và đất trực tiếp cho bà Hiền, rồi bà sẽ trả đủ số vàng còn lại. Nhưng ông Hào hứa sẽ viết lại giấy bán căn nhà và đất này lại cho bà Hiền, nên bà Hiền đã giao toàn bộ 16 chỉ vàng cho bà An.

Ngày 12/11/1986, ông Hào đã viết lại giấy bán toàn bộ nhà và đất 05 Võ Thị Sáu cho bà Hiền (có chữ kí chứng nhận của bố bà An, dấu xác nhận thị thực của UBND thị xã Pleiku, xác nhận của Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai- Kon Tum và Phòng thuế thị xã Pleiku).

Tuy nhiên, Tòa lại không công nhận ngôi nhà và đất này là tài sản riêng của bà Hiền với lý do: Việc mua bán trên là không hợp lệ. Vì tòa đã thắc mắc: “Tại sao vợ chồng đang chung sống với nhau lại viết giấy bán nhà” (?!)… Nên việc mua bán trên chỉ là: “Điều biện bạch chị Hiền đưa ra để chứng minh căn nhà này là tài sản riêng của chị thôi”!

Vì vậy, Tòa đã: “Nghĩ nên chấp nhận căn nhà này là tài sản chung của vợ chồng là có cơ sở” (?!)

Sau khi “nghĩ” ngôi nhà của bà Hiền là tài sản chung, Tòa đã ra quyết định chia đôi căn nhà và đất cho mỗi người một nửa. Và “Xử tịch thu toàn bộ giấy tờ mua bán nhà giữa chị Hiền và anh Hào để tiêu hủy”.

“Sau khi tịch thu toàn bộ giấy tờ nhà, đất của tôi để tiêu hủy, nhưng khi thấy tôi vẫn còn những giấy tờ gốc khác để đi kháng cáo thì các cán bộ hỏi tôi lấy ở đâu ra. Lúc đó, tôi mới chỉ cho họ là trong giấy mua bán có ghi rõ là được lập thành 3 bản nên cho dù họ đã tịch thu thì tôi vẫn còn”, bà Hiền kể.

Thi hành án chỉ có ở Gia Lai?

Trước quyết định vô lý trên của tòa án, bà Hiền đã không chấp nhận nên làm đơn kháng cáo và kêu cứu khắp nơi, tuy nhiên qua 7 phiên tòa, sự việc vẫn nằm trong vòng luẩn quẩn mà Tòa đã “nghĩ”. Tại phiên tòa phúc thẩm cuối cùng số 06/PT-HS ngày 15/8/1996 của TAND tỉnh Gia Lai, Hội đồng xét xử đã đưa ra quyết định:

Giao toàn bộ nhà, đất tại 05 Võ Thị Sáu với tổng diện tích 91,8m2 cho bà Trần Thị Hiền sở hữu. Trong vòng 1 tháng, kể từ ngày án có hiệu lực pháp luật, bà Hiền phải thanh toán cho ông Hào trị giá 2/5 (án sơ thẩm trước đó xử chia ông Hào 2/5 diện tích, bà Hiền được 3/5 diện tích- PV) nhà đất nêu trên được quy thành tiền là 94.858.560đ.

Không đồng ý bản án này, bà Hiền tiếp tục làm đơn kháng cáo lên cấp phúc thẩm nhưng không được giải quyết thấu đáo. Nên đã bị Đội thi hành án (THA) TP.Pleiku (do ông Nguyễn Quốc Tùng là Đội trưởng và hiện tại là Phó Cục trưởng Cục thi hành án tỉnh chỉ huy) nhiều lần đến cưỡng chế và lần cuối cùng là ngày 3/8/1998.

Tuy nhiên, Đội THA đã không tuân theo bản án là cưỡng chế 2/5 diện tích, mà đã “quá tay” cưỡng chế của bà Hiền 3/5 diện tích. Đến ngày 31/8/1998, Đội THA đã tổ chức bán đấu giá tài sản cưỡng chế (nhà và đất) cho bà Lương Thị Tin với số tiền 96 triệu đồng.

Không chỉ cưỡng chế quá diện tích cho phép, mà theo bà Hiền Đội THA TP.Pleiku chỉ thực hiện thi hành án với bà mà không đồng thời thi hành án với ông Hào, buộc ông này cấp 40kg gạo/tháng (theo bản án tòa tuyên) cho bà nuôi con: “Từ khi chúng tôi được xử ly hôn (năm 1988), đến năm 1994, tôi chỉ nhận được duy nhất 5 triệu đồng tiền nuôi con. Nhưng tôi chưa hề có bất kì thỏa thuận nào trong việc quy gạo thành tiền, nên tôi không biết 5 triệu đồng này người ta đã tính như thế nào. Do quá khó khăn nên tôi đã phải cầm số tiền này để nuôi con, từ đó trở đi tôi không nhận được bất kì cái gì từ ông Hào để giúp tôi nuôi con”, bà Hiền đau đớn kể lại.

Được biết trước đó, ngày 21/1/1992, sau khi căn cứ vào các giấy tờ hợp lệ của bà Hiền, Sở Xây dựng tỉnh Gia Lai- Kon Tum đã cấp Giấy chứng nhận Quyền sở hữu nhà, đất số 3665/CNSH cho bà Trần Thị Hiền (nhà số 05, Võ Thị Sáu) với diện tích 58,95m2 và từ đó đến bây giờ bà Hiền vẫn bị Đội thuế phường thu thuế nhà đất với diện tích đất này.

Trước đó, do quá khó khăn, bà Hiền đã bán hơn 32m2 đất cho bà Lương Thị Tin để có tiền nuôi con và trang trải cuộc sống. Nên sau khi Đội THA cưỡng chế “quá tay”, 6 mẹ con bà Hiền chỉ còn lại chưa đến 10m2 diện tích nhà để ở.

Thiên Thư